دوره اول آن تا سال 1357 پیش از انقلاب اسلامی، دوره دوم آن پس از انقلاب و همراه با جنگ تحملیلی بوده است. دوره سوم هم از سال 1368 آغاز شده و دوره چهارم از سال 1384 تا به امروز بوده است.
کد بورسی یا معاملاتی چیست؟ آموزش دریافت کد بورسی
کد بورسی یا معاملاتی به چه معناست و چه اهمیتی دارد؟ راه های دریافت کد بورسی چیست؟ با آموزش کامل دریافت کد بورسی همراه ما باشید.
در دنیای امروزی شما برای ایجاد حساب در سازمانهای مختلف و یا حتی در فضای مجازی نیاز به یک شناسه یا کد دارید. شناسهای که شما با استفاده از آن میتوانید وارد حساب خود شوید و آن را کنترل کنید. در بازار بورس نیز شما به یک کد شناسایی نیاز دارید تا با استفاده از آن وارد حساب خود شده و فعالیتهای بورسیتان را تحت نظارت و کنترل خود داشته باشید. در این مقاله قصد داریم سوالات کد بورسی چیست؟ چگونه کد بورسی بگیریم؟ و دیگر سوالات متداول و مرتبط با کد معاملاتی را پاسخ داده و اطلاعات مفصلی را در این رابطه با شما در میان بگذاریم. پس در ادامه با ما همراه باشید.
کد بورسی چیست؟
منظور از کد بورسی چیست؟ این اولین سوالی است که در هنگام ورود به بازار بورس، در ذهن به وجود میآید. زمانی که شما قصد سرمایه گذاری در بورس را داشته باشید، اولین اقدام دریافت کد بورسی است. این کد که به آن کد معاملاتی نیز گفته میشود، شناسهای است که مختص شماست و هیچ فرد دیگری دارای این شناسه نیست.
کد بورسی در واقع کد شناسایی شما در بازار بورس است. شما تمام فعالیتهای مرتبط با بورس را با استفاده از این کد انجام میدهید و به عبارتی دیگر، بازار بورس شما را با این کد میشناسد.
پس اگر بخواهیم به طور خلاصه به سوال کد معاملاتی چیست پاسخ دهیم، باید گفت که کد بورسی شناسهای مختص شماست که تمام اقدامات بورسی شما از جمله خرید و فروش سهام با استفاده از آن انجام میگیرد.
شما بدون داشتن کد بورسی که به آن کد سهامداری نیز گفته میشود، به هیچ وجه نمیتوانید در بازار بورس فعالیت کنید.
گفتنی است که کد بورسی از ترکیب سه حرف ابتدای نام خانوادگی افراد و 5 عدد که به صورت تصادفی به دست میآیند، تشکیل شده است. پس تا به اینجا تا حدودی متوجه شدید که کد بورسی چیست .
کاربرد کد بورسی
زمانی که شما کد بورسی خود را دریافت کردید، به شما اجازه داده خواهد شد که در بازار بورس اقدام به خرید یا فروش سهام کنید. در واقع بعد از دریافت کد بورسی، شما عضو بازار بورس میشوید و میتوانید در این بازار به عنوان یک سرمایهگذار فعالیت کنید. تمام فعالیتهایی که با استفاده از کد بورسی شما انجام میشود به شما منتسب است و در واقع این کد نامی است که در بازار بورس به شما داده شده است و هیچ فرد دیگری به این نام در بازار بورس وجود ندارد.
اینک بهتر است برای درک بهتر این موضوع که کد بورسی چیست مراحل دریافت آن را بدانید.
چگونه کد بورسی دریافت کنیم؟ (انواع روشهای ثبت نام کد بورسی)
حال که متوجه شدیم کد بورسی چیست، احتمالا اکنون سوال شما این است که چگونه کد بورسی بگیریم؟ زمانی که افراد برای اولین بار قصد ورود به بازار بورس را دارند، این سوال را خواهند داشت که چگونه کد معاملاتی دریافت کنند. ثبت نام برای دریافت کد بورسی از طریق کارگزارها انجام میشود.
کارگزار در واقع واسط بین بازار بورس و افراد است. برای دریافت کد بورسی، شما میتوانید به دو صورت عمل کنید. در روش اول، شما با مراجعه به یک کارگزاری، مراحل مورد نیاز برای ثبت نام کد بورسی را پشت سر میگذارید.
همچنین با توجه به توسعه اینترنت و همچنین گسترش روزافزون عضویت در سازمان بورس و به جهت تسهیل در انجام فرایند ثبت نام کد بورسی، امکان دریافت کد بورسی به صورت غیرحضوری نیز وجود دارد. با ارائه مدارک مورد نیاز، صدور کد بورسی انجام میشود.
معمولا در روش حضوری، مراحل ثبت نام با سرعت بیشتری انجام میشوند، اما در این روش شما زمانی را صرف حضور در کارگزاری میکنید. شما میتوانید با توجه به شرایط خود، یکی از روشهای ثبت نام کد بورسی را انتخاب کنید.
مدارک مورد نیاز برای ثبت نام و دریافت کد بورسی
در بخش قبل در پاسخ به این سوال که چگونه کد بورسی بگیریم، صحبت کردیم و روشهای آن را مورد بررسی قرار دادیم، اما چه مدارکی برای صدور کد بورسی نیاز است؟
زمانی که شما به عنوان یک شخص حقیقی اقدام به ثبت نام کد بورسی میکنید، مدارک زیادی مورد نیاز نیست؛ اما در عوض در هنگام ثبت نام به عنوان یک شخص حقوقی به مدارک متعددی نیاز خواهد بود. در اینجا به مدارک مورد نیاز برای ثبت نام کد بورسی اشاره میکنیم.
مدارک مورد نیاز برای اشخاص حقیقی:
اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی
فرم احراز هویت اشخاص حقیقی
شماره حساب بانکی و شماره شبای آن
لازم به ذکر است که اگر شما بخواهید در بازار بورس به صورت آنلاین اقدام به معامله کنید، در ابتدا بایستی فرم کد آنلاین را تکمیل کنید. به علاوه برای انجام معاملات آنلاین، حداقل 18 سال سن و پرسش و پاسخ بورسی مدرک دیپلم مورد نیاز است.
در صورتی که شما مدرک دیپلم یا بالاتر نداشته باشید، نمیتوانید به انجام معاملات به صورت آنلاین اقدام کنید. پس چنانچه قصد انجام معاملات آنلاین را دارید، فرم کد آنلاین و حداقل مدرک دیپلم نیز از جمله مدارک مورد نیاز شما برای دریافت کد بورسی خواهند بود.
مدارک مورد نیاز برای اشخاص حقوقی:
تصویر روزنامه رسمی آگهی تاسیس
کپی روزنامه رسمی آخرین آگهی تغییرات
کپی روزنامه رسمی آخرین آگهی در خصوص اعضای هیئت مدیره و دارندگان امضای مجاز
کپی صورتهای مالی تایید شده توسط حسابرس قانونی
کپی شناسنامه و کارت ملی مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره
فرم تکمیل شده تعهدنامه
فرم مشخصات اشخاص حقوقی
تا به اینجا مفاهیم اصلی برای پاسخ یه پرسش کد بورسی چیست را فرا گرفتهاید. پس به سراغ گام بعدی خواهیم رفت.
آموزش گام به گام ثبت نام و دریافت کد بورسی
حال که میدانید کد بورسی چیست و روشهای ثبت نام آن را متوجه شدهاید، بهتر است مراحل مورد نیاز برای دریافت کد بورسی را مورد بررسی قرار دهیم. به طور کلی به منظور دریافت کد بورسی باید سه مرحله اصلی را پشت سر بگذارید که به ترتیب عبارتاند از ثبت نام در سامانه سجام، احراز هویت سجام و در پایان ثبت نام کارگزاری.
گام اول : ثبت نام در سامانه سجام
لازمه ثبت نام در سامانه سجام این است که درباره بورس اطلاعات اولیه داشته باشید و بدانید کد بورسی سجام چیست. بر اساس اعلام سازمان بورس تمامی افراد اعم از اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی که قصد ورود به بازار بورس را دارند، بایستی که به منظور دریافت کد بورسی در سامانه سجام ثبت نام کنند. این موضوع حتی افرادی را که قبلا در بازار بورس فعالیت داشتهاند، شامل میشود و آنها نیز باید در این سامانه ثبت نام کنند. سجام که مخفف عبارت سامانه جمعآوری اطلاعات مشتریان است، با هدف یکپارچهسازی اطلاعات مشتریان ایجاد شده است.
برای ورود به سامانه سجام میتوانید از وب سایت این سامانه یا اپلیکیشنهای موجود استفاده کنید. ورود به سامانه را میتوانید شخصا انجام دهید و یا اینکه در کافی نتها یا دیگر مراکز خدماتی اقدام کنید. برای تکمیل ثبت نام در سامانه سجام و پر کردن فرمهای مورد نیاز، به سه دسته اطلاعات نیاز خواهید داشت.
در ابتدا اطلاعات شخصی که شامل نام و نام خانوادگی، کد ملی، شماره شناسنامه و موارد این چنینی میشود. همچنین به اطلاعاتی برای ایجاد ارتباط با شما نیاز خواهد بود که شامل مواردی مانند شماره تلفن، کد پستی و آدرس محل سکونت میشود. اطلاعات بانکی دیگر اطلاعات مورد نیاز برای ثبت نام در سامانه سجام است که شماره حساب، نام بانک، نام و کد شعبه و شماره شبای شما را شامل میشود.
راهنمای کامل ثبت نام در سامانه سجام را می توانید در مقاله سجام چیست بخوانید.
گام دوم : احراز هویت در سامانه سجام
بعد از اینکه در سامانه سجام ثبت نام کردید، باید در این سامانه احراز هویت شوید. احراز هویت در دفاتر پیشخوان دولت انجام میشود. برای اینکه احراز هویت شما تایید شود، باید دارای شرایطی باشید. در صورت نداشتن هر یک از این الزامات، امکان احراز هویت نیست. شرایط و الزامات مورد نیاز برای احراز هویت در سامانه سجام عبارتاند از:
حداقل 18 سال سن
دارا بودن کارت ملی هوشمند یا رسید آن
معتبر بودن مدارک و متعلق بودن آنها به فرد متقاضی
انجام فرایند ثبت نام و احراز هویت توسط فرد متقاضی
رعایت پوشش اسلامی در تصاویر
فرایند احراز هویت غیرحضوری برای هر فرد با یک کد ملی مشخص، تنها برای یک بار قابل انجام است و فرد نمیتواند بیش از یک بار با یک کد ملی اقدام به احراز هویت کند. همچنین برای انجام فرایند احراز هویت و ورود به سامانه سجام بایستی که از داخل کشور اقدام کنید. گفتنی است که فرد متقاضی باید دارای شخصیت حقیقی باشد. امروزه افراد زیادی هستند که قصد فعالیت در بورس و احراز هویت خود را دارند اما حتی نمیدانند کد بورسی چیست. خواندن این متن به شما کمک میکند که با فهم اولیه مناسبی به بازار سرمایه قدم بگذارید.
گام سوم : ثبت نام در کارگزاری
کارگزاریها مراکزی هستند که معاملات بورسی به واسطه آنها انجام میشود. در واقع افراد نمیتوانند به صورت مستقیم اقدام به خرید و فروش سهام کنند و این فرایند باید توسط یک کارگزاری به عنوان یک واسطهگر انجام شود. شما با مراجعه به این مراکز و اقدام به نامنویسی، میتوانید فرایند ثبت نام کد بورسی را تکمیل کنید. لازم است قبل از مراجعه به کارگزاری بدانید کد بورسی چیست. برخی کارگزاری ها امکان ثبت نام آنلاین را برای مشتریان فراهم کردهاند تا شما بتوانید به راحتی و به صورت آنلاین ثبت نام خود را انجام دهید. پس از ثبت نام، کارگزاری اطلاعات شما را به سازمان بورس ارسال میکند تا کد بورسی شما صادر شود.
می توان چند کد بورسی دریافت کرد؟
پاسخ ما به سوال کد بورسی چیست در ابتدای مطلب، به طور واضح نشان میدهد که امکان دریافت چند کد بورسی وجود ندارد. همان گونه که بیان کردیم، کد بورسی در واقع کد شناسایی شما در بازار بورس است و سازمان بورس شما را با این کد میشناسد. به همین جهت هر فرد میتواند تنها دارای یک کد بورسی باشد و کد بورسی هیچ کس شبیه کد بورسی فردی دیگر نخواهد بود. لازم به ذکر است که این امکان برای شما وجود دارد که در کارگزاریهای مختلف ثبت نام کنید و چندین حساب آنلاین داشته باشید، اما شما باید در همه آنها با استفاده از یک کد بورسی که کد شناسایی شماست، فعالیت کنید.
آیا سرمایه گذاری در شرکت های بورس خارج از کشور اشکال دارد؟
یکی از موضوعاتی که در مورد آن پرسشهای زیادی مطرح میشود مسائل مربوط به بورس و خرید و فروش سهام در این بازار است.
به گزارش خبرنگار مهر، یکی از مهمترین واجبات دین مبین اسلام که از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد، فراگیری احکام دین است. کسی که اسلام را به عنوان دین خود بر میگزیند باید برنامههای آن را به طور کامل در همه قلمروهای زندگی خود بپذیرد و رفتار و عملکرد خویش را مطابق با احکام دین تنظیم نماید، انجام چنین تکلیفی میطلبد فرد مسلمان نسبت به مقدار مورد نیازش از احکام دین که به آن احتیاج دارد و برایش پیش میآید، شناخت پیدا کند تا بتواند آن را در زندگی خود اجرا نماید. میتوانید در اینجا پاسخ به سوالات فقهی که پیشتر منتشر شده است را ببینید.
یکی از موضوعاتی که در مورد آن پرسشهای زیادی مطرح میشود مسائل مربوط به بورس و خرید و فروش سهام در این بازار است.
حضرت آیت الله خامنهای
پرسش: خرید و فروش سهامی که شرکتهای صنعتی یا تجاری یا بعضی از بانکها در معرض فروش میگذارند، چه حکمی دارد؟ بدین ترتیب که شخصی یکی از آن سهام را میخرد و در بازار بورس مورد خرید و فروش و معامله قرار میگیرد و در نتیجه قیمت آن از قیمت خرید بیشتر یا کمتر میشود و میدانیم که خود سهم مورد خرید و فروش قرار میگیرد نه سرمایه. همچنین در صورتی که شرکتهای مزبور فعالیتهای ربوی داشته باشند یا در این مورد شک داشته باشیم، مسأله چه حکمی دارد؟
پاسخ: اگر ارزش مالی سهام کارگاه، کارخانه، شرکت و یا بانک به اعتبار خود سهام و براثر اعطای اعتبار به آنها توسط کسی که انجام این کار به وسیله او صحیح است، باشد، خرید و فروش آن اشکال ندارد و همچنین اگر به اعتبار قیمت کارگاه، شرکت، کارخانه و یا بانک و یا سرمایه آنها باشد، با توجه به اینکه هر سهمی بیانگر جزئی از آن است، در نتیجه خرید و فروش سهام اشکال ندارد به شرطی که علم به مجموع سهام شرکت و امور دیگری که عرفاً برای رفع غرر ، علم به آنها لازم است داشته باشد و فعالیتهای شرکت یا کارِ کارخانه و کارگاه و یا بانک شرعاً حلال باشد.
پرسش: خرید و فروش سهام در بورس جمهوری اسلامی ایران یا خارج از کشور چه حکمی دارد؟
پاسخ: به طور کلی فعالیت در بورس جمهوری اسلامی ایران با رعایت قوانین مربوطه، اشکال ندارد و در بورسهای خارج از ایران، اگر با رعایت مقررات مربوطه و طبق موازین شرعی باشد (مثلاً ربوی نباشد، سهام شرکتهای دارای فعالیت حرام، مانند شراب و خوک نباشد)، اشکال ندارد.
حضرت آیت الله سیستانی
پرسش: به طور کلی شرکت در معاملات بورس واقعی نه مجازی چه حکمی دارد؟
پاسخ: خرید و فروش سهام صحیح است، البته اگر معاملات شرکت سهامی حرام باشد، مثل آنکه به داد و ستد شراب و یا معاملات ربوی مشغول باشد، خرید سهام آن، و مشارکت در این معاملات جایز نیست.
پرسش: برخی شرکتهای بازرگانی و صنعتی از بانکهای ملی و یا دولتی اسلامی و یا غیر اسلامی وامها بهره دار ( ربوی ) میگیرند و در اثر کار کردن با بانکها سودهای کلان به دست میآورند، آیا ما میتوانیم از چنان شرکتهایی سهام بخریم و یا در پروژههای آنها شرکت کنیم؟
پاسخ: اگر خرید سهام و یا شرکت در پروژهها، نوعی شرکت در داد و ستدهای ربوی باشد چنان عملی جایز نیست، بلی اگر شرکت از آن مسلمانان باشد و آنان از بانکهای غیر اسلامی سودهای را به دست میآورند از این جهت مانعی نیست.
پرسش: حکم خرید سهام بانکها که بعضی از بانکها معاملات ربوی دارند چیست؟
پاسخ: اگر بانک معامله ربوی نداشته باشد اشکال ندارد و اگر میدانید که معاملات ربوی دارد، در صورتی خرید سهام بانک یا نگهداری آن جایز است که به اداره بانک اطلاع دهید که او به عنوان یک سهام دار با انجام معاملات ربوی نسبت به سهم خود از سرمایه بانک موافق نیست هرچند بانک به آن ترتیب اثر ندهد، که بدین وسیله از گناه معاملات ربوی خلاص میگردید.
پرسش: آیا سرمایه گذاری در بازار سهام وخرید وفروش سهام واقعی جایز است؟
پاسخ: اگر احتمال دهید، معاملات شرکت سهامی حرام نباشد، جایز است.
پرسش: یکی از پرسش و پاسخ بورسی شرکاء میگوید یا سهام مرا بخرید یا اینکه سهم خودتان را به من بفروشید و آنها قبول نمیکنند تکلیف من چیست؟
پاسخ: ملزم نیستند نه به خرید و نه به فروش، و شریک میتواند سهم خود را به دیگری بفروشد.
پرسش: پولی که بعنوان سود از بانکهای دولتی به اعضاء و سهامداران پرداخت میشود که نوعاً سود آن در ظرف یکسال معین و طبق قرارداد است آیا حکم ربا دارد؟
پاسخ: خریدن سهام بانکهائی که معامله ربوی انجام میدهند جایز نیست و سود آنها حرام است.
پرسش: آیا خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار تهران خمس دارد؟
پاسخ: این نوع معامله مانند هر تجارت دیگر است سر سال بر اصل مبلغ و سودی که کردهاید خمس لازم است طبیعی است مقدار قرض جزء سود نیست.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
پرسش: سرمایه گذاری در بورس از نظر شرعی مانعی دارد؟
پاسخ: بورس هرگاه مربوط به سهام کارخانهها یا مراکز اقتصادی دیگر باشد که وجود خارجی دارند، و مقدار سهم و قیمت آن کاملاً روشن باشد، مانعی ندارد.
پرسش: آیا خرید و فروش سهام شرعا جایز است؟
پاسخ: هرگاه سهام، مربوط به کارخانهها یا مراکز اقتصادی دیگر باشد که وجود خارجی دارد، و مقدار سهم و قیمت آن کاملاً روشن باشد، مانعی ندارد.
پرسش: آیا سرمایه گذاری در شرکتهای بورس خارج از کشور اشکال دارد؟
پاسخ: در صورتی که سرمایه گذاری در جای مشروعی باشد اشکالی ندارد.
پرسش: آیا معامله فارکس شرعا صحیح میباشد؟
پاسخ: با توجّه به اینکه فارکس شرایط شرعیّه معاملات را ندارد جایز نیست.
بازار سهام از دو دهه اسارت در «دامنه نوسان» خلاص میشود؟ ۳۹ صاحبنظر پاسخ دادند؛
آغاز عملیات نجات بورس
عصر روز چهارشنبه 24 فروردینماه بود که خبر رسید هیاتمدیره سازمان بورس و اوراقبهادار سرانجام در جهت افزایش کارآیی و افزایش نقدشوندگی بازار سرمایه، افزایش یکدرصدی دامنهنوسان بهصورت متقارن در بازار اول شرکت بورس اوراقبهادار تهران و شرکت فرابورس ایران را از تاریخ ۲۹ فروردین ۱۴۰۱ در دستور کار خود قرار داده است.
پرسش: بیش از دو دهه از اعمال دامنه نوسان در بازار سهام میگذرد و محدودیتی که به بهانه محافظت از حقوق سهامداران خرد متولد شد، تنها بلوغ بازاری را که میتوانست نقشی مولد در اقتصاد کشور داشته باشد، به تعویق انداخت. بورس تهران حالا عمری ۵۴ساله دارد؛ اما همانند کودکی است که بدیهیترین پیششرطهای بلوغ را نیز در اختیار ندارد. فقر سازوکارهای منسجم و همزمان با آن محدودیتهایی چون دامنه نوسان و حجم مبنا سبب شده است زمینه شکلگیری ابرنوسانها چه در مسیر صعودی و چه نزولی فراهم شود. با این حال اتفاق نظر بورسیها فارغ از میزان تخصص و تجربه بر ناکارآیی «اعمال محدودیت بر نوسان قیمت سهام» سبب شد تا سیاستگذار بورسی تصمیم به افزایش دامنه نوسان از ۲۹ فروردینماه بگیرد. «دنیایاقتصاد» در یک نظرسنجی جویای نظر کارشناسان بورسی درخصوص این منگنه بورسی شد. فارغ از اختلاف نظر کارشناسان درخصوص نحوه افزایش یا حذف دامنه نوسان اما جملگی بر ناکارآمدی دو دهه حاکمیت این نابازارساز و عواقب بهکارگیری آن تاکید دارند.
عصر روز چهارشنبه 24 فروردینماه بود که خبر رسید هیاتمدیره سازمان بورس و اوراقبهادار سرانجام در جهت افزایش کارآیی و افزایش نقدشوندگی بازار سرمایه، افزایش یکدرصدی دامنهنوسان بهصورت متقارن در بازار اول شرکت بورس اوراقبهادار تهران و شرکت فرابورس ایران را از تاریخ ۲۹ فروردین ۱۴۰۱ در دستور کار خود قرار داده است.
اواخر سالگذشته بود که نایبرئیس هیاتمدیره سازمان بورس و اوراقبهادار عنوان کرد براساس تصمیمات اولیه اتخاذشده قرار بر این است که دامنهنوسان در سال1401 بهصورت تدریجی تا ١٠درصد تغییر کند و حالا قرار است استارت این مهم از روز دوشنبه زده شود، اما دامنهنوسان چیست و در طول عمر 54ساله بورس تهران چه تغییراتی بر این منگنه بورسی اعمال شده است؟ دامنهنوسان قیمت سهام در تالار شیشهای میگوید؛ هر سهم در هر روز معاملاتی حداکثر به چه میزان مجاز به رشد یا افت قیمتی است و طبیعتا زمانی که به سقف یا کف تعیینشده میرسید، شاهد تشکیل صف خرید یا فروش در آن سهم معاملاتی هستیم، بهعبارتی در سقف یا کف تعیینشده مازاد تقاضا یا عرضه رخداده که همانند تشکیل صف است، اما دلیل اعتراض فعالان بورسی و البته خبرگان اقتصادی به محدودیت دامنهنوسان چیست؟ نقش اصلی بورسهای اوراقبهادار، جذب و هدایت پساندازها و نقدینگی سرگردان و پراکنده در اقتصاد بهسوی مسیرهای بهینه آن است؛ بهگونهایکه منجر به تخصیص بهینه منابع کمیاب مالی شود؛ اما این مهم منوط بهوجود کارآیی بازارهای مالی است. کارآیی در بازارهای مالی به دلیل تامین اهداف اصلی همچون تخصیص بهینه سرمایهها، افزایش سرعت نقدشوندگی و تعیین عادلانه قیمت اوراقبهادار حائزاهمیت است و سرمایهگذاران طبیعتا به بازارهایی روی میآورند که از نقدشوندگی مناسبتری برخوردار هستند. این مقوله از عوامل مهم در رشد و توسعه بازارها محسوب میشود. نقدشوندگی بهمعنای توانایی بازار در جذب حجم زیاد معاملات بدون ایجاد نوسانات شدید در قیمت است. از ویژگیهای بازارهای با نقدشوندگی بالا، اندک بودن فاصله بین قیمتهای پیشنهادی خرید و فروش است که بهتبع آن معاملات به روش مقرونبهصرفهای اجرا میشوند. بیشک هر عاملی که سبب اخلال در کارآیی بازار شود؛ دستیابی به اهداف مذکور را به خطر میاندازد.
تولد محدودیت دردسرساز
محدودیت دامنهنوسان قیمت سهام از سال۱۳۷۸ تاکنون در بورس ایران اجرا می شود. در آن زمان سهام دامنهنوسان مشخصی نداشتند و این محدودیت بهصورت قضاوتی و کنترلشده بود تا اینکه از سال1380 سیاستگذار تصمیم گرفت با توجه به نسبت قیمت به درآمد شرکتها دامنهنوسانهای متفاوتی از یک تا 5درصد برای شرکتها اعمال کند. این قانون نیز تا خرداد 82 پابرجا بود و پس از آن تا اواخر سال84 بهصورت متقارن به مثبت و منفی 5درصد تغییر کرد. این دامنهنوسان نیز تا دو سال پابرجا بود و حجم مبنا نیز متولد شد که بر اساس آن باید روزانه تعداد مشخصی از سهام شرکتها مورد دادوستد قرار میگرفت تا افزایش یا کاهش 5درصدی نرخ مشمول سهام شرکتها شود. در این سالها علاوهبر محدوده نوسان و حجم مبنا، عدمفروش سهام تا 3 روز کاری نیز اعمال شد. این رویه با کاهش درصد نوسان قیمت از 5 به 2درصد در سال84 و بهکارگیری حجم مبنا ادامه داشت تا اینکه هیاتمدیره شرکت بورس اوراقبهادار (که براساس قانون بازار اوراقبهادار از سال86 متولی عملیات بازار شده بود) در میانه اردیبهشت 87 و در پنجاه و چهارمین جلسه خود محدوده نوسان قیمتی از2 به 3درصد را تصویب و برای تایید به سازمان بورس و اوراقبهادار ارسال کرد که بعد از تصویب در سازمان بورس، دامنهنوسان کلیه شرکتهای حاضر در دو تابلوی اصلی و فرعی بورس از 2درصد به 3درصد افزایش یافت. 5/ 1 سالبعد 5/ 0درصد به دامنهنوسان افزوده شد و سالبعد از آن نیز 5/ 0درصد دیگر تا اینکه در فروردینماه سال94 تصمیم گرفته شد تا دامنهنوسان به 5درصد افزایش یابد. قانونی که تا به امروز پابرجا بوده و در برهههایی نیز مشمول محدودیتهای نامتقارنی در کوتاهمدت شد.
همه عوارض دامنهنوسان
یکی دیگر از نمونههای قیمتگذاری دستوری را میتوان مستقیما در جریان دادوستد سهام یافت؛ «دامنهنوسان.» محدودیتی هیجانساز که در دورههای صعودی به طولانی شدن صفهای خرید برای مدت طولانی و در نتیجه حبابیشدن قیمتها و ابرنوسان صعودی بازار مانند اتفاقی که در ۵ماه نخست سال۹۹ واقع شد، میانجامد و در دورههای نزولی، اصلاح قیمتها را به روندی طولانی و جانفرسا تبدیل میکند و نقدشوندگی بازار سهام که مهمترین مزیت آن نسبت به دیگر گزینههای سرمایهگذاری است را به خطر میاندازد. سالهاست بورس و سهامداران با محدودیت دامنهنوسان دستوپنجه نرم میکنند. محدودیتی که با ایجاد پدیده
«صفنشینی» و در نتیجه «انجماد معاملاتی» در حال تخریب تدریجی بازار سهام است. به گفته کارشناسان و صاحبنظران بورسی، این فرآیند ضمن ناکارآمد کردن بازار میتواند به کوچ همیشگی سرمایه از بورس بینجامد. بازار رمزارزها یکی از مقاصد این پولهای گریزان از بورس است. بازاری که محدودیتی برای نوسان ندارد و با وجود بالا بودن دامنه تغییرات روزانه اما از چنان جذابیتی برای سرمایهگذاران برخوردار است که میتواند با وجود نبود یک چشمانداز روشن بهخوبی رقبای خود را کنار بزند. واقعیت این است که جذابیت یک بازار به همین نوسانات است، از اینرو میتوان اینگونه استنباط کرد که قانون دامنهنوسان که از همان ابتدای زمزمه اجراییشدنش، با هشدار کارشناسان درخصوص ناکارآمدی آن با توجه به تجارب جهانی مواجه شد، طی سالهای گذشته تنها منجر به کاهش ضربان اصلیترین نشانه حیات بورس یعنی نقدشوندگی و البته ابرنوسانات هیجانی بازار شده است.
بنابر جمعبندی مطالعاتی که در زمینه شناسایی اثرات تعیین دامنهنوسان قیمتی در بازارهای مختلف دنیا صورتگرفته است، مخالفان استفاده از مکانیزم متوقفکننده خودکار (دامنهنوسان) معتقدند استفاده از محدوده قیمت، اثرات نامطلوبی بر بازار سهام دارد که از جمله آنها میتوان به چهار اثر مهم انتقال نوسان به روزهای آتی، تاخیر در کشف قیمت و ارزش ذاتی، مداخله و دستکاری در معامله و ایجاد اثر کهربایی یا ربایشی اشاره کرد. در میان دلایل فوق شاید
برجستهترین موارد، دو دلیل اثر کهربایی و دستکاری در قیمت باشد. اثر کهربایی (Magnet Effect) این است که قیمت با نزدیکتر شدن به عدد سقف یا کف مجاز دامنهنوسان، با سرعت بیشتری به آن نزدیک شده و بهعبارتی باعث ایجاد صف خرید یا فروش حتی برای چند لحظه میشود. کاهش نقدشوندگی بهعنوان یک ریسک جدی برای تمام بورسهای اوراقبهادار شناخته میشود، در واقع مزیت اصلی بازارهای سهام در همین قدرت نقدشوندگی بالاست، بنابراین اعمال محدودیت و اتخاذ سیاستی که کاهش معنادار نقدشوندگی را بهدنبال داشته باشد، طبعا موجی از بیاعتمادی را در میان عموم سرمایهگذاران بهدنبال خواهد داشت. در این میان دامنهنوسان قیمت سهام که محدودیتی مختص بورس تهران است، ضمن آنکه به کاهش نقدشوندگی سهام و در نهایت بازار میانجامد، سبب افزایش هیجانات مثبت و منفی، تشکیل صفوف خرید و فروش و فرسایشیشدن اصلاح در بازار میشود.
بورس چیست و چگونه بهوجود آمد؟
شاید این موضوع که فلسفه بورس چیست و چرا باید به آن توجه کرد، از اولین مطالبی باشد که قبل از سرمایهگذاری در بورس باید مطالعه کرد. حدود یک دهه قبل کمتر کسی درباره بورس اطلاعات و دانش کاملی داشت. بیشتر مردم در رسانهها درباره بورس و اصطلاحات مربوط به آن چیزهایی میشنیدند و سرمایهگذاری در بورس مخصوص افراد خاصی از جامعه میشد. اما حالا ماجرا تغییر کرده است!
امروز بورس به یک مفهوم آشنا و فراگیر تبدیل شده است، البته هنوز پاسخ برخی سوالات و مفاهیم اولیهای مانند پرسش مقاله حاضر “بورس چیست” در بین خیلی از افراد جامعه گنگ و مبهم است. در یک تعریف ساده میتوان گفت، بورس یک بازار ساختار یافته است که بهعنوان یکی از مهمترین ارکان اساسی بازار سرمایه شناخته شده و در آن داراییهای مختلف معامله میشود. از مهمترین مزایای بورس اوراق بهادار میتوان به ایجاد شفافیت در بازار، مدیریت انتقال ریسک، جمعآوری سرمایه و پسانداز برای تامین سرمایه فعالیتهای اقتصادی اشاره کرد. در حال حاضر بزرگترین بازار بورس در جهان از نظر ارزش بازاری به بورس نیویورک مربوط میشود. اما بورس چیست و از کجا به وجود آمد؟
بورس از کجا به کجا؟
به گفته کارشناسان، مفاهیم بانکداری مدرن و بازارهای سهام در اواخر قرن وسطی در شهرهای شمال ایتالیا شکل گرفت. اولینبار نام بورس اوراق بهادار توسط نویسندهای به نام هیرونیموس مونزه، پزشک آلمانی برده شد. او در خاطرات سفر دور دنیای خود در سال 1495 درباره داد و ستد افرادی در شهر بورُوژ (Bruges) نوشت. در خاطرات او آمده است که در شمال غربی بلژیک، مقابل مهمانسرایی در میدانی به نام تِربورس TerBeurze بازرگانان و کسبه شهری دور هم جمع میشدند و کالاهای خود را خرید و فروش میکردند. گفته میشود این مسافرخانه متعلق به بزرگزادهای به نام واندر بورس بوده است و به همین دلیل مکانهایی که مردم در آنجا معاملات خود را انجام میدادند، به بورس معروف شدند.
از عملکرد آنها هیچ سابقه کتبی وجود ندارد و به صورت دقیق مشخص نیست که این معاملات در چه ساعتهایی و با چه قوانینی انجام میشده است. در قرن شانزدهم آنتورپ اولین کسی بود که سوابق معاملات خود در بورس را مکتوب کرد. به مرور زمان در شهرهای مختلف تالارهایی را مخصوص این کار با نام تالارهای بورس تاسیس شد که بازرگانان برای خرید و فروش کالاهای خود به آنجا میرفتند.
به دنبال رواج پیدا کردن بازارهای بورسی در قرن 15 میلادی، بازرگانان سعی کردند راهی پیدا کنند تا ضرر و زیانهای احتمالی ناشی از تجارت را کاهش دهند. یکی از راههای پیشنهادی آنها برای جلوگیری از زیانها احتمالی، شریک کردن سود و ضررهای احتمالی آن کسبوکار با افراد دیگر بود. سرمایهگذاران برای پیدا کردن شریک و عرضه سهام شرکتهای خود، مراکزی را تاسیس کردند که شرکتها با فروش سهام خود در بورس، شرکای بیشتری را برای مشارکت در کسبوکار خود پیدا کنند. بعدها این مراکز به نام بورس معروف شد و ماسکوی (Muscovy)، اولین شرکت سهامی بود که با مشارکت تعدادی از تجار در روسیه شکل گرفت.
همچنین اولین بورس اوراق بهادار جهان در اوایل قرن هفدهم میلادی در شهر «آمستردام» هلند تشکیل شد و کمپانی هند شرقی، اولین شرکتی بود که سهام خود را در آن عرضه کرد. با شروع فعالیت بورس در این کشورها بهتدریج سایر کشورها هم دارای بورس شدند.
پیدایش بورس ایران
اکنون که به سوال بورس چیست پاسخ دادیم، به تاریخچه پیدایش بورس سهام در ایران میپردازیم. بورس ایران را میتوان به 4 دوره زمانی تقسیم کرد.
دوره اول آن تا سال 1357 پیش از انقلاب اسلامی، دوره دوم آن پس از انقلاب و همراه با جنگ تحملیلی بوده است. دوره سوم هم از سال 1368 آغاز شده و دوره چهارم از سال 1384 تا به امروز بوده است.
اولین قدم برای راهاندازی بورس در ایران در سال 1315 توسط فردی بلژیکی به نام ران لوترفلد انجام شد. او اساسنامهی داخلی بورس را تهیه و به مسئولان آن زمان ایران ارائه کرد که اجرای آن با وقوع جنگ جهانی دوم، 25 سال به تعویق افتاد. در نهایت در سال 1341، اولین موافقتنامه برای تاسیس بورس سهام ایران در وزارت بازرگانی تنظیم شد. گفته میشود که در اواخر همان سال، هیاتی از بورس بروکسل برای مشارکت در راهاندازی بورس ایران به کشورمان آمدند.
تصویب قانون تشکیل بورس اوراق بهادر در مجلس 4 سال زمان برد و بالاخره در سال 1345 بورس ایران با انجام چند معامله سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی به صورت رسمی فعالیت خود را شروع کرد. در بازه زمانی 1346 تا 1357، تعداد شرکتهای فعال در بورس اوراق بهادار تهران به ۱۴۲ شرکت با بیش از ۳۰۸ میلیارد ریال افزایش یافت. این عدد پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به 56 شرکت کاهش پیدا کرد. یکی از مهمترین علتهای آن خروج بسیاری از بنگاهها اقتصادی از بورس بخاطر ملی شدن بانکها، بیمه و برخی از صنایع بود.
دوره دوم بورس طی هشت سال جنگ تحمیلی رکود شدیدی را تجربه کرد. اما بورس در دوره سوم خود یعنی از سال 1368 با گسترش بازار سرمایه رشد کرد و تعداد شرکتهای فعال در آن به 250 عدد رسید. این رشد تا سال 1383 ادامه داشت و حضور پررنگ سهامداران در تالارهای بورس نشانه خوبی برای بازار سرمایه بود. دوره چهارم بورس که مهمترین تحولات بورس ایران در این بازه زمانی رقم خورد از سال 1384 آغاز شد.
اوایل آذر سال 1384، قانون جدیدی به نام قانون بازار اوراق بهادر تدوین شد که بر اساس آن، سازمانی مستقل برای نظارت روی بورس به نام سازمان بورس و اوراق بهادر تشکیل شد که وظیفه آن تاسیس و نظارت بر عملکرد بورسهای مختلف است. این سازمان زیر نظر شورای عالی بورس فعالیت میکند. آمارهای سازمان بورس نشان میدهد که تا اردیبهشت ماه سال 1400، 1316 شرکت در بورس و فرابورس ایران پذیرش شده و بیش از 36 میلیون کد سهامداری حقیقی فعال در بازار سرمایه وجود دارد.
در حال حاضر، چهار بورس در ایران فعال هستند که شامل اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس کالا و بورس انرژی بوده و تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت میکنند.
- بورس اوراق بهادار تهران که در آن، سهام شرکتها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت خریدوفروش میشود.
- فرا بورس ایران که در آنجا هم سهام شرکتهایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمیشوند، مورد دادوستد قرار میگیرد.
- بورس کالای ایران که در آن انواع کالاها مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و قراردادهای آتی سکه و… خریدوفروش میشود.
- بورس انرژی که بهتازگی تأسیس شده و در آن، حاملهای انرژی با محوریت برق، بهعنوان یکی از مهمترین حاملهای انرژی، خرید و فروش شود.
شرکتهایی که سهام خود را در بورس خرید و فروش میکنند مکلفند تا اطلاعات مالی و عملکردی خود را به صورت مستمر منتشر کنند تا سرمایهگذاران بتوانند برای خرید یا فروش سهام آن تصمیم بهتری بگیرند. در واقع همه بورسها مانند بورس سهام یا کالا، زیرساختی را در اختیار شرکتها، دولتها و سایر گروهها قرار میدهد تا اوراق بهادار خود را به عموم سرمایهگذاران عرضه کنند و فرصتی هم برای سرمایهگذاران ایجاد میکند تا سرمایه خود را در این بستر به صورت کوتاهمدت یا بلندمدت سرمایهگذاری کنند. در برخی از موارد هم سهامداران شرکتها با حضور در شرکتها میتوانند با توجه به تعداد سهامی که دارد پرسش و پاسخ بورسی در تصمیمگیریهای آن و نحوه اداره آن دخالت کنند. در حال حاضر بورس هم به صورت فیزیکی وجود دارد که معاملهگران در تالارهای بورسی یکدیگر را ملاقات میکنند و هم به صورت الکترونیکی و در بستر اینترنت انجام میشود.
در این مقاله سعی شد، پاسخ یکی از سوالات پرتکرار مخاطبان مدیریت ثروت مانو، یعنی بورس چیست و از کجا به وجود آمده است، ارائه شود. ذکر این نکته خالی از لطف نیست که برای حضور موفق در این بازار باید متخصص بود و برای گزینش بهترین فرصتهای سرمایهگذاری زمان گذاشت.
این یک ذهنیت کاملا اشتباه است که بورس درآمد اول و شغل دوم است. در اکثر کشورهای پیشرفته، مردم برای سرمایهگذاری معمولا گزینههای غیرمستقیم را انتخاب میکنند.
بورس؛ تجربیات حرفهای برای افراد غیرحرفهای
وارن بافت از بزرگترین ثروتمندان فعال در بورس میگوید، دو قانون ساده برای سرمایهگذاری در بورس وجود دارد.
قانون اول: هرگز پول از دست ندهید.
قانون دوم: هرگز قانون اول را فراموش نکنید.
این دو قانون مشهور پیشدرآمدی برای ورود به بازار سرمایه است که به زبان ساده بورس نامیده میشود.
و اما پرسش مهم، چرا بورس؟
پاسخ بسیار شفاف است، عایدی ناشی از کسب و کار شما یا حقوقتان به طور متوسط ٣٠ درصد سال ٩۶ است و کارشناسان بر این باورند که در شرایط فعلی احتیاج به پنج منبع درآمد هست و شغل شما یکی از آنهاست لذا بورس میتواند یکی از این منابع جدید درآمدی باشد.
در بورس، شما بر اساس خطرپذیری یا ریسک، سود میکنید و این به زبان روان آن است که اگر کسی خطرات ورود به بازار غیرقانونی مواد مخدر را میپذیرد، میداند که احتمال کسب درآمد میلیونی در این فعالیت همانقدر بالاست که احتمال دستگیری و مجازات. هرچقدر شما خطر بالاتری را تحمل کنید همانقدر احتمال درآمدزایی شما بالاتر میرود حال همین مثال نیز در خصوص بازار سرمایه اما در وجه قانونی و شفاف آن صدق میکند.
برای ورود به این بازار باید به چه پرسشهایی پاسخ بگوییم؟
با کدام پول میخواهید وارد این بازار شوید؟ پول مازاد؟ ارث؟ پول حاصل از فروش خانه یا ماشین؟ ساده و بیآلایش باید گفت که فروش خانه و ماشین برای ورود به این بازار امری غیرحرفهای است، در بهترین حالت به حرکت درآوردن پولهای مازاد برای این امر سودآور است.
با چه میزان سرمایه میتوان وارد بازار شد؟ ماهانه در بورس چقدر میتوان سود کرد؟ در چه بازهای برای افق اولیه سود یا زیان در نظر گرفت؟ میزان سرمایه برای خرید، امری غیر مهم است و میزان پیشبینی سودآوری ماهانه نیز سخت است اما کارشناسان در نظر داشتن یک افق سه ماهه را بدون در نظر گرفتن نوسانات روزانه، بهترین گزینه میدانند.
از جمله کلیدیترین نکات برای ورود به این بازار آن است که اولاً فعالیت در این بازار یک امر تمام وقت است.
ثانیاً این فعالیت، نیاز به اطلاعات و دانش دارد.
و ثالثاً صبور بودن و غیرهیجانی عمل کردن شرط استمرار است.
باید گفت که اطلاعات در بازارهای مالی و بورس اوراق بهادار نقش مهمی را ایفا میکند. تفاوتی ندارد که شما یک تحلیلگر حرفهای باشید یا اینکه برای دریافت راهنمایی جهت سرمایهگذاری، از خدمات شرکتهای مشاور سرمایهگذاری استفاده کنید، یا اینکه حتی بخواهید قیمت سهامی که خریداری کردید به تنهایی مشاهده کنید، در هر صورت برای تصمیمگیری در خصوص سرمایهگذاری، نیاز به جمعآوری و بررسی اطلاعات و دانش آن همیشه وجود دارد .
بهطورکلی تحلیلگران از اطلاعات خام برای تحلیل و بررسی سهام شرکتها و صنایع و یافتن موقعیتهای معاملهگری و سرمایهگذاری استفاده میکنند. دسته دیگر، اطلاعات آماده و تحلیل شدهای هستند که از سوی شرکتهای مشاوره سرمایهگذاری، کارگزاریها و سایر افراد حقیقی و حقوقی در اختیار معاملهگران و سرمایهگذاران قرار داده میشود و میتوان برای ورود به بازار از آنها استفاده کرد.
تجربیات مؤثر وموفق در این بازاربه ما چه میگوید؟
افراد غیرحرفهای با خرید سهام شرکتهای بزرگ، کمتر خطر میکنند.
کسانی که فاقد اطلاعات مالی از شرکتهای بورسی هستند، ترجیحاً سهام شرکتهای کوچک با مالکیت متمرکز را خریداری نمیکنند، زیرا امکان دستکاری قیمت سهام شرکتهای کوچک بیشتر از شرکتهای بزرگ است.
سرمایهگذارانی که از بازار یا وضعیت شرکت خاصی، اطلاع ندارند و خبره مالی نیستند، سرمایهگذاریهای غیرمستقیم انجام میدهند، یعنی بخشی از سهام صندوقهای مشترک سرمایهگذاری را خریداری کرده یا در سبدی از اوراق بهادار سرمایهگذاری میکنند.
سرمایهگذاران با تجربه میدانند که نباید همه سرمایه خود را در یک سبد یا روی یک سهم، سرمایهگذاری کنند.
استقراض برای خرید سهام درجه خطر سرمایهگذار را افزایش میدهد، بنابراین سرمایهگذاران ریسکگریز که فاقد سرمایه کافی هستند، نباید با استقراض، سهام خریداری کنند.
افراد غیرحرفهای که از احتمال دستکاری قیمت میهراسند، تجربیات موفقی از خرید سهام با درصد شناور آزاد داشته و و حریم امنی را آزمودهاند.
کسانی که از نوسانات شدید بورس در رنج هستند و از آن دوری میکنند، اقبال بیشتری نسبت به خرید سهمهایی نشان میدهند که «بازارگردان» دارد به این مفهوم که در هنگام سقوط سهم، نهادی از سقوط بیرویه قیمت آن سهم، جلوگیری میکند، از این رو فرد سرمایهگذار، ضرر کمتری را تحمل میکند.
اگر افزایش مستمر قیمت سهام شرکتی در حد مجاز -مثلاً روزانه سه درصد- دلایل اقتصادی و مالی مطمئنی نداشته باشد، ریسک خرید این اوراق بالا خواهد بود، زیرا ممکن است جوسازیها، شایعات و اقدامات برنامهریزی شده گروهی از سهامداران و سرمایهگذاران عمده، بهقصد فروش سهام بعد از افزایشهای کاذب، دلیل افزایشهای اخیر سهام باشد.
افراد غیرحرفهای و کسانی که سرمایه کمی دارند از تجربیات شیرین بسیاری پس از عرضه اولیه هر سهم سخن گفتهاند.
در زمان رکود بورس، خرید اوراق مشارکت دلچسبتر بوده و در زمان رونق این بازار با استفاده از دانش کارشناسان میتوان منبع درآمدی خوبی را برای خود و خانوار ایجاد کرد.
دیدگاه شما