بازار فرا بورس

بازار پایه از جمله بازارهای فرابورس است که به منظور مبادلات سهام و اوراق بهادار شرکت‌هایی که موفق به اخذ پذیرش در بازارهای دیگر نشده‌اند، راه‌اندازی شده است. فرآیند پذیرش در بازار پایه به این صورت است که پس از ثبت شرکت‌ در سازمان بورس و اوراق بهادار، ابتدا مدارک ارائه شده در کمیته عرضه فرابورس بررسی شده و سپس در فهرست نرخ‌های بازار پایه فرابورس درج می‌شوند. لازم است بدانید که شرکت‌های پذیرفته شده در این بازار فرآیندهای متداول پذیرش و عرضه اولیه را طی نمی‌کنند.

شاخص بازار اول بورس چیست و چه نقشی در بازار دارد؟

شاخص بازار اول که نامی آشنا برای بسیاری از سرمایه گذاران است امروزه رشد کمتری در بازار بورس داشته است. سرمایه گذاران برای آشنایی با بورس برای پیشرفت و رسیدن به سود یا کم کردن ضرر نیاز به تحقیق و مطالعه بیشتری دارند تا با اصطلاحات و کلمات مربوطه آشنا بشوند. در این مقاله قصد داریم مفهوم شاخص بازار اول و به شاخص بورس و کاربرد آن در بورس بپردازیم.

شاخص بازار اول بورس

در فرهنگ فارسی شاخص به معنی عددی است که میانگین ارزش چند چیز مرتبط با یکدیگر را برحسب درصدی از همان میانگین، در فاصله زمانی معین بیان می کند. یعنی شاخص نماینده مجموعه‌ای از متغیرهای یک نوع است و به صورت کلی شاخص را می‌توان نشان‌ دهنده سطح عمومی یک چیز از پیش تعیین شده به طور معمول قیمت در میان گروهی از متغیرهای مورد بررسی تعریف کرد.

در معاملات بورس اوراق بهادار 8 شاخص مهم وجود دارد که برای سرمایه ‌گذاران اهمیت بسیاری دارند این شاخص ها در بورس اوراق بهادار تهران برای بررسی و بازیابی بازار مالی به کار برده می‌شوند مثل شاخص کل قیمت، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص بازده نقدی TEDIX، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص 50 شرکت برتر، شاخص 30 شرکت بزرگ که در واقع برای نمایش بازدهی بازار سرمایه این شاخص ها محاسبه می شوند.

اگر بخواهیم شرح دهیم که شاخص بازار اول در بورس چیست باید بگوییم در بورس اوراق بهادار تهران شرکت‌های بورسی بر اساس میزان سرمایه، تعداد سهام داران، وضعیت سودآوری، عدم وجود زیان انباشته، حداقل درصد حقوق سهام داران و.. دسته بندی می شوند. این تقسیم بندی در بازار بورس نشان دهنده بازار شرکت‌های بزرگ و شرکت‌های کوچک است و در این میان شرکت هایی که در شرایط بهتری نسبت به دیگرشرکت های سرمایه گذاری قرار گرفته باشند در بازار اول هستند و دیگر شرکت‌های در بازار دوم قرار می‌گیرند.

شاخص بازار اول و دوم چیست

در بالا گفتیم در بورس اوراق بهادار تهران شاخص‌های گونا گونی برای بررسی و بازیابی بازار مالی به کار برده می‌ شوند که شاخص بازار اول بورس و شاخص بازار دوم در این بین قرار دارند. به این صورت که سازمان بورس سهام پذیرفته شده در بازار بورس را بر اساس مقدار سودآوری، درصد شناوری، تعداد سهام و … در این دو شاخص تقسیم بندی می ‌کند.

قیمت کل

شاخص قیمت کل برای سهام پذیرفته ‌شده در هر کدام از این بازارها به تفکیک محاسبه می ‌گردد و از آن به عنوان شاخص بازار اول و بازار دوم یاد می ‌گردد. در واقع این موضوع مربوط به شاخص بازار اول است و اگر در بازار دوم محاسبه شود شاخص کل شرکت‌های عضو در بازار دوم به دست می ‌آید. در صورتی که شاخص کل بازار دوم با سرعت بیشتری افزایش یابد نشان دهنده آن است که رشد در بازار دوم نسبت به بازار اول بهتر است و بازده سرمایه‌گذاری در شرکت‌های کوچک یعنی شرکت های مربوط به بازار دوم طرفدار و محبوبیت بیشتری دارد.

شاخص بازار اول چیست

پیش از این با تعریف شاخص بازار اول آشنا شدیم گفتیم که تمامی شرکت هایی که در شرایط بهتری نسبت به دیگر شرکت های سرمایه گذاری قرار گرفته باشند در بازار اول هستند. در واقع به صورت روزانه می توانیم میانگین سود و ضرر شرکت های بزرگ بورس را از این طریق به دست آوریم.شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم می ‌شوند.

در تابلوی شاخص های منتخب بورس اوراق بهادر تهران می توانیم اطلاعات بسیاری در مورد شاخص بازار اول دریابیم. این اطلاعات شامل زمان و مقدار انتشار، تغییرات روزانه ی این شاخص و درصد تغییراست. علاوه بر این می توانیم بیش ترین و کم ترین معامله مربوط به این شاخص را مشاهده کنیم.

برای مثال تابلوی شاخص ها نشان می دهد که در ساعت 16:05 به میزان 232.721.56 انتشار یافته است.

شاخص بازار اول فرابورس

در شاخص بازار اول فرابورس 30 نماد وجود دارد. هر کدام از این نماد ها به تفکیک اطلاعات مخصوص خود را دارند. از جمله تاریخ معامله، آخرین قیمت، تغییر، درصد تغییر، بیشترین و کمترین معامله که می توانیم در جدول مربوط به این شاخص مطالعه کنیم. در واقع تفاوت بورس و فرابورس در این است که فرابورس بسیار ساده تر از بورس فعالیت می کند. به طوری که فرابورس بخشی از بازار سرمایه که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند را هدایت می کند. اما بورس مکانی است که در آن بین تولید کنندگان و مصرف کنندگان معامله انجام می شود. در ادامه پیشنهاد می شود مقاله نحوه انجام معاملات در بورس و فرابورس را مطالعه کنید.

فرابورس

بازار اول فرابورس ایران در آبان سال 1387 با ساختاری شبیه به بورس فعالیت خود را زیر نظر سازمان بورس اوراق بهادار شروع کرد اما شرایط پذیرش و معامله در آن بسیار ساده‌ تر است. انواع مختلفی از اوراق بهادار در بازار فرابورس وجود دارند که ورود به آن به نسبت بورس شرایط کمتری را نیاز دارد به این ترتیب سرمایه گذاران می توانند با حداقل شرایط و با کمترین زمان به بازار مالی وارد شده و از تمام مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار فرابورس بهره‌ مند شوند. همچتیت پیشنهاد می کنیم مقاله وضعیت بورس امروز ایران را مطالعه کنید.

پنج بازار در فرابورس وجود دارد با نام‌های بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه که شرکت‌های واجد شرایط می توانند سهام خود را در بازار اول و دو مبادله کنند و شرکت‌هایی که این شرایط را نداشته باشند در بازار پایه معامله می کنند.

شاخص بازار اول و دوم

گفتیم که شرکت‌هایی که از نظر میزان سرمایه و میزان سهام در اختیار مردم در وضعیت بهتری باشند در بازار اول بورس تهران قرار می گیرند. شرکت‌هایی که در شرایط پایین ‌تری قرار دارند در بازار دوم بورس تهران پذیرش می‌شوند. شاخص بازار اول هم به دو دسته فرعی و اصلی تقسیم می شود.

ولی با این حال در حال حاضر شاخص بازار دوم از نظر رشد در شرایط بهتری است و معاملات بیشتری را در بر می گیرد که این نشان دهنده آن است که محبوبیت بیشتری بین سرمایه گذاران دارد. با منفی شدن این دو شاخص به صورت اختصاصی شاخص کل به طور قطعی منفی نمی شود ولی این تغییرات می تواند در وضعیت شاخص کل تاثیر داشته باشد.

از جمله نماد هایی که در شاخص بازار دوم قرار دارن می توان به آبادا، افق، اميد، بركت، بشهاب، پاسا، پارس، پاكشو و ثامان را نام برد در این جا هم نماد های وغدیر، وپارس، خساپا، کروی، دکیمی، وسپه، سرود، تپکو، وامید، ونوین، کچاد و ساروم را نام برد. در نهایت پیشنهاد ایران بورس به شما بازدید از مقاله بهترین نماد بورس ایران برای سرمایه گذاری در سال 1399 می باشد.

سوالات متداول شاخص بازار اول

تمامی شرکت هایی که در شرایط بهتری نسبت به دیگر شرکت ها قرار گرفته باشند در بازار اول هستند در واقع به صورت روزانه می توانیم میانگین سود و ضرر شرکت های بزرگ بورس را از طریق شاخص بازار اول به دست آوریم.

تفاوت بورس و فرابورس در این است که فرابورس بسیار ساده تر از بورس فعالیت می کند. به طوری که فرابورس بخشی از بازار سرمایه که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند را هدایت می کند.

در بورس اوراق بهادار تهران شرکت‌های بورسی بر اساس میزان سرمایه، تعداد سهام داران، وضعیت سودآوری، عدم وجود زیان انباشته، حداقل درصد حقوق سهام داران و.. دسته بندی می شوند.

«ولقمان» وارد بازار فرابورس شد

شرکت سرمایه‌گذاری لقمان (سهامی عام) به عنوان دومین نماد معاملاتی از ۱۱ خرداد ماه جاری در فهرست اوراق بهادار تابلوی توافقی بازار سوم فرابورس ایران درج شد.

به گزارش صدای بورس به نقل از روابط عمومی گروه مالی گردشگری، سایر اطلاعات شرکت مذکور شامل نماد معاملاتی «ولقمان»، گروه سرمایه‌گذاری‌ها، زیرگروه سایر واسطه‌های مالی و کد ۵۶۹۹ است.

با توجه به درج نماد معاملاتی شرکت لقمان در بازار پایه توافقی فرابورس ایران و در اجرای الزامات قانونی به منظور گشایش نماد معاملاتی این شرکت، تمامی سهامداران موظف هستند در اسرع وقت نسبت به ثبت‌نام در سامانه سجام بازار فرا بورس و دریافت کد بورسی اقدام کنند.

گفتنی است، سهامداران می‌توانند به منظور تسهیل در انجام این فرآیند به شعب بانک گردشگری نیز مراجعه کنند.

همچنین صورت‌های مالی و سایر اطلاعات شرکت سرمایه‌گذاری لقمان (سهامی عام) از طریق شبکه کدال (سیستم جامع اطلاع‌رسانی ناشران _ سازمان بورس و اوراق بهادار) در دسترس است.

فرابورس چیست و چه تفاوتی با بورس دارد؟

فرابورس یکی دیگر از بورس‌های مهم ایران با عمر کمتر نسبت به بورس است. تفاوت اصلی بورس و فرابورس به زبان ساده در نحوه پذیرش آنهاست. بدین‌صورت که پذیرش شرکت‌ها در فرابورس نسبت به بورس ساده‌تر است. بنابراین شرکت‌هایی که در بورس تهران پذیرفته می‌شوند از اعتبار بیشتر و ریسک معاملاتی کمتری (ارزش ذاتی بالاتر، سوددهی بالاتر، شفافیت اطلاعاتی بالاتر و…) برخوردار هستند. بورس تهران از سال 1346 فعالیت خود را آغاز کرد اما فرابورس از سال 1387 شکل گرفت و در مهرماه سال 1388 بصورت رسمی فعالیت خود را شروع کرد. در ادامه مقالات آموزش بورس به مفهوم بازار فرابورس و انواع آن خواهیم پرداخت.

فرابورس چیست؟

فرابورس یکی دیگر از بورس‌های مهم ایران است. از آنجایی که شرکت‌ها جهت پذیرش در بورس (بورس چیست؟) باید از فیلترهای سختی عبور کنند و این امکان برای شرکت‌های کوچک‌تر مهیا نیست بازار فرابورس تهران در سال 87 شکل گرفت. این بازار از نظر عملکرد و ساختار دقیقا مشابه بازار بورس است با این تفاوت که فرآیند پذیرش شرکت‌ها در آن آسان‌تر است. بدین صورت شرکت‌های کوچکتر نیز شانس حضور در بازار سرمایه و عرضه سهام خود جهت تامین منابع مالی موردنیاز و کسب اعتبار بیشتر و… را خواهند داشت. شرکت فرابورس ایران به عنوان یک شرکت بازار فرا بورس زیرمجموعه سازمان بورس و اوراق بهادار ایران متولی نظارت بر این بازار است. با این تفاوت که محدودیت‌های حاکم بر شرکت‌های فرابورسی کمتر از شرکت‌های بورسی است.

تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس نیز از این شانس برخوردار هستند که با افزایش سوددهی و افزایش سرمایه بتوانند به تابلو اصلی بورس راه پیدا کنند. همچنین امکان دارد شرکتی بعد از پذیرش در بورس به علت تغییر وضعیت شرکت، به این بازار منتقل شود. در گذشته تفاوت‌هایی بین نمادهای بورسی و فرابورسی وجود داشت. برای مثال حجم مبنا شرکت‌های فرابورسی 1 بود! یا بازه نوسان روزانه قیمت سهام با یکدیگر متفاوت بود. اما در حال حاضر تفاوتی با یکدیگر ندارند. البته بازار پایه فرابورس محدودیت‌های خاص خودش را دارد که در ادامه توضیح خواهیم داد. همچنین مدنظر داشته باشید که کارمزد معاملات در فرابورس کمی کمتر از بورس است.

نکته: اطلاعات شرکت های فرابورس نیز مثل بورس در سایت TSETMC درج می‌شود.

انواع بازار فرابورس

فرابورس دارای 9 بازار است:

1. بازار اول فرابورس
2. بازار دوم
3. شرکت‌های کوچک و متوسط (SME Market)
4. ابزارهای نوین مالی
5. بازار مشتقه
6. پایه الف (بازار پایه زرد)
7. پایه ب (بازار پایه نارنجی)
8. پایه ج (بازار پایه قرمز فرابورس)
9. بازار سوم

با مراجعه به دیده‌بان بازار می‌توانید تمام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس را مشاهده کنید. شرایط پذیرش شرکت‌ها و بالطبع ریسک معاملات در این بازارها با یکدیگر متفاوت است. در ادامه با پارس سهام همراه باشید تا به معرفی این بازارها بپردازیم.

بازار اول و دوم

تمامی شرکت‌های سهامی عام که تمامی شرایط لازم (شرایط عمومی و اختصاصی پذیرش) را کسب کرده باشند مجاز به حضور در بازارهای اول و دوم خواهند بود. بازار اول و دوم فرابورس هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند صرفا شرایط پذیرش شرکت‌ها در بازار دوم نسبت به بازار اول ساده‌تر است. مطابق تصویر زیر، شرکت افرانت در بازار اول و شرکت ذوب آهن اصفهان در بازار دوم معامله می‌شوند. همان‌طور که مشاهده می‌کنید هیچ تفاوتی در نحوه خرید و فروش سهام آنها وجود ندارد.

بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME Market) فرابورس

شرایط پذیرش شرکت‌ها در این بازار نسبت به بازار اول و دوم فرابورس منعطف‌تر است. اما تفاوت اصلی آن با بازار اول و دوم این است که محدودیت حجمی و دامنه نوسان بورس را ندارد. شیوه معاملات سهام بازار فرا بورس شرکت‌ها در این بازار با بازار اول و دوم متفاوت است. همچنین افراد حقیقی امکان انجام معامله در بازار SME را ندارند. فقط سرمایه‌گذاران نهادی (اشخاص حقوقی، بانک ها، بیمه‌ها، هلدینگ‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های تامین سرمایه، صندوق‌های سرمایه گذاری جسورانه، سازمان‌ها و نهادهای دولتی و عمومی) امکان معامله در این بازار را دارند. چرا که هدف از تشکیل این بازار تحقق اهداف استراتژیک است نه جذب سرمایه گذارن خُرد.

شرایط پذیرش شرکت‌ها در فرابورس

• ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار
• اظهارنظر مقبول یا مشروط حسابرس به صورت‌های مالی
• برخورداری از سیستم اطلاعات حسابداری مطلوب و متناسب با فعالیت
• داشتن صورت‌های مالی مطابق با استانداردهای حسابداری و دستورالعمل‌های اجرایی سازمان بورس
• عدم محدودیت قانونی موثر برای نقل و انتقال سهام شرکت
• نداشتن محکومیت قطعی کیفری یا تخلفاتی موثر اعضای هیات مدیره و مدیر عامل شرکت

شرایط اختصاصی جهت پذیرش شرکت‌ها در فرابورس نیز مطابق جدول زیر است.

بورس بهتر است یا فرابورس؟

همان‌طور که در بالا اشاره شد، هدف فرابورس پذیرش شرکت‌هایی ست که شرایط ورود به بورس را ندارند. بنابراین با تسهیل شرایط پذیرش شرکت‌ها، امکان عرضه سهام شرکت‌ها در بازاری مثل بورس وجود دارد. گاهی اوقات شرکتی تمام شرایط پذیرش در بورس را ندارد اما به علت تامین منابع مالی، خواستار انتشار سهام خود در بورس است. این گونه شرکت‌ها ابتدا در فرابورس پذیرش می‌شوند سپس بعد از مدت کوتاهی و با کسب شرایط موردنیاز به بورس منتقل می‌شوند. بنابراین صرفا بر اساس حضور یک شرکت در فرابورس، نمی‌توان قضاوت کرد که از اعتبار کمتری برخوردار است.

نکته حائز اهمیت، چشم‌انداز شرکت است. ممکن است شرکتی در فرابورس چشم‌انداز روشن‌تری از یک شرکت بورسی داشته باشد. همچنین نوسان قیمت سهام شرکت‌ها به پارامترهای زیادی بستگی دارد و عموما این قضیه که سهام متعلق به کدام تابلو (تابلو بورس یا فرابورس) است از اهمیت زیادی برخوردار نیست. اما همچنان دقت بفرمایید که شرکت‌های پذیرفته شده در بورس از اعتبار بیشتری برخوردار هستند و احتمالا چشم‌انداز روشن‌تر و ریسک معاملاتی کمتری دارند.

مدنظر داشته باشید که آنچه گفتیم پیرامون بازار اول و دوم بود. بازار پایه فرابورس از محدودیت‌های خاص و ریسک معاملاتی بالاتری برخوردار است.

بازار پایه فرابورس چیست؟

متداول‌ترین و شناخته‌ترین بازارهای فرابورس، بازارهای اول و دوم و بازار پایه هستند. بازار پایه قبلا به اسم بازار پایه الف، ب و ج شناخته می‌شد. اما از شهریور سال 98 به اسامی بازار پایه زرد، بازار پایه نارنجی و بازار پایه قرمز تقسیم‌بندی و قوانین جدید بر آنها حاکم شده است. قبلا دامنه نوسان بازار پایه الف و ب روی 10% بود و بازار پایه ج فرابورس هم دامنه نوسان نامحدود داشت! همانطور که از اسم آنها پیداست این رنگ‌بندی بازار پایه فرابورس به ریسک معاملاتی آنها اشاره دارد! یعنی سهام شرکت‌های بازار پایه قرمز نسبت به بازار پایه نارنجی و نارنجی نسبت به زرد، ریسک معاملاتی بیشتری دارند.

شرکت‌ها با توجه به شرایط و صورت‌های مالی‌شان در بورس یا فرابورس پذیرش می‌شوند. حال فرض کنید که شرکتی شرایط پذیرش در این دو بازار را نداشته باشد و یا اینکه شرکتی قبلا مجوز پذیرش را گرفته است اما حالا به دلیل عدم رعایت دستورالعمل‌ها لغو پذیرش شده است! تکلیف چیست؟ بازار پایه فرابورس به همین منظور راه‌اندازی شده است. شرکت‌ها طبق میزان شفافیت اطلاعاتی بازار فرا بورس و نقدشوندگی در تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز درج خواهند شد.

تذکر: ریسک سهام عرضه شده در تابلو معاملاتی فرابورس از بورس بیشتر است و ریسک بازار پایه از بازار اول و دوم فرابورس بیشتر است. نهایتا در بازار پایه هم به ترتیب ریسک بازار پایه قرمز، نارنجی و زرد بیشتر است. هنگام خرید سهام حتما به نوع بازار سهام خود توجه بفرمایید.

دلایل ثبت شرکت‌ها در بازار پایه

طبق قوانین جدید بازار پایه فرابورس، کنار هر کدام از نمادها در تابلوهای بازار پایه (قرمز، نارنجی، زرد) عنوانی درج شده که بیانگر دلیل تقسیم‌بندی شرکت در بازار پایه است. این عناوین به شرح زیر است:

• انحلال: بازار فرا بورس شرکت کلا منحل شده است و هیچ‌گونه فعالیتی ندارد!
• ورشکستگی: شرکت ورشکسته شده است! و بخاطر زیان انباشته قادر به پرداخت بدهی‌های خود نیست.
• عدم اظهارنظر: بخاطر ابهام در صورت‌های مالی، حسابرس هیچ‌گونه نظری پیرامون مقبولیت صورت‌های مالی ندارد.
• اظهارنظر مردود: بخاطر نقص‌های فراوان در صورت‌های مالی، حسابرس صورت‌های مالی شرکت را گمراه کننده می‌داند.
• لغو پذیرش شده: شرکت‌های پذیرش شده که بخاطر عدم رعایت دستورالعمل‌ها، لغو پذیرش و به بازار پایه منتقل شدند.
• قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور: شرکت‌ها بر اساس ماده ۳۶ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور موظف به انتشار اطلاعات مالی خود هستند.

تذکر: تمامی شرکت‌های مندرج در بازار پایه فرابورس، سالی 2 بار (انتهای ماه مرداد و دی) مورد بازنگری قرار می‌گیرند و در صورت تغییر شرایط به تابلوهای معاملاتی بالاتر یا پایین‌تر منتقل شوند.

در ادامه ویژگی‌های هر کدام از این 3 بازار پایه را خدمت شما توضیح خواهیم داد.

بازار پایه تابلوی زرد

کم ریسک‌ترین بازار پایه فرابورس، بازار پایه زرد است. طبق آخرین قوانین بازار پایه، شرکت‌های حائز شرایط زیر، در تابلو پایه زرد معامله خواهند شد.

1. مجموع روزهای تأخیر در ارائه صورت های مالی از 100 روز بیشتر نشود.
2. عدم ارائه صورت‌های مالی شرکت نباید 2 بار بیشتر شود. مدنظر داشته باشید که اگر بیش از 50 روز از موعد ارائه گزارش‌های مالی شرکت بگذرد و صورت‌های مالی شرکت ارائه نشود 1 فرصت آن شرکت می‌سوزد! حتی اگر بعد از 50 روز صورت‌های مالی خود را ارائه کند.
3. ارائه حداقل یک صورت مالی حسابرسی شده

دامنه نوسان روزانه قیمت سهام شرکت‌های بازار پایه زرد 3 درصد است. همچنین اگر سهامی در 3 روز معاملاتی متوالی صف خرید یا صف فروش باشد دامنه نوسان قیمت روزانه به 5% افزایش می‌یابد. همچنین قیمت سهام هر شرکت در بازار پایه زرد مجاز است در 1 هفته معاملاتی حداکثر 15% نوسان قیمت داشته باشد.

بازار پایه تابلوی نارنجی

شرکت‌هایی که شرایط زیر را دارا باشند به تابلوی پایه نارنجی منتقل می‌شوند.

1. شرکت‌هایی که شرایط حضور در بازار پایه زرد و یا قرمز را نداشته باشند!
2. اظهارنظر حسابرس نسبت به صورت‌های مالی شرکت از نوع “عدم اظهارنظر” یا “اظهارنظر مردود” باشد.

دامنه نوسان قیمت سهام شرکت‌های بازار پایه نارنجی در یک روز معاملاتی 2 درصد است. همچنین اگر سهامی در 3 روز معاملاتی متوالی صف خرید و فروش باشد دامنه نوسان به 4% افزایش می‌یابد. همچنین حداکثر نوسان قیمت در 1 هفته معاملاتی برابر 10% است.

بازار پایه تابلوی قرمز فرابورس

پُر ریسک‌ترین بازار پایه فرابورس، بازار پایه قرمز است. شرکت‌های حائز شرایط زیر، در تابلو پایه قرمز درج خواهند شد.

1. اعلام انحلال شرکت با رای مجمع عمومی فوق‌العاده یا مراجع قضایی
2. اعلام ورشکستگی شرکت با رأی بدوی یا قطعی مراجع قضایی
3. عدم ارائه صورت‌های مالی شرکت در حداقل 3 سال مالی متوالی

دامنه نوسان روازنه در بازار پایه قرمز 1 درصد است. همچنین حداکثر نوسان قیمت در 1 هفته معاملاتی برابر 5% است.

نحوه خرید و فروش سهام در فرابورس

نحوه معامله سهام در این بازار کامل مشابه نحوه خرید و فروش سهام در بورس است. اما مدنظر داشته باشید شرکت‌های موجود در فرابورس عموما ریسک بالاتر و نقدشوندگی پایین‌تری دارند. چرا که شرایط پذیرش شرکت‌ها در این بازار نسبت به بورس راحت‌تر است و شرکت‌های نسبتا کوچک‌تری پذیرفته می‌شوند.

اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش بورس را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش بورس در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.

قوانین جدید بازار پایه فرابورس و معرفی تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز

بازار پایه از جمله بازارهای فرابورس است که به منظور مبادلات سهام و اوراق بهادار شرکت‌هایی که موفق به اخذ پذیرش در بازارهای دیگر نشده‌اند، راه‌اندازی شده است. فرآیند پذیرش در بازار پایه به این صورت است که پس از ثبت شرکت‌ در سازمان بورس و اوراق بهادار، ابتدا مدارک ارائه شده در کمیته عرضه فرابورس بررسی شده و سپس در فهرست نرخ‌های بازار پایه فرابورس درج می‌شوند. لازم است بدانید که شرکت‌های پذیرفته شده در این بازار فرآیندهای متداول پذیرش و عرضه اولیه را طی نمی‌کنند.

چه شرکت‌هایی وارد بازار پایه می‌شوند؟!

عموما شرکت‌های پذیرفته شده در بازار پایه را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:

۱- دسته اول شرکت‌هایی هستند که درخواستی مبنی بر پذیرش ندارند، اما مطابق لایحه ۹۹ قانون پنجم توسعه ملزم به ثبت در بازار پایه هستند. طبق این لایحه و به منظور ارتقای جایگاه بازار سرمایه در اقتصاد کشور و ساماندهی آن، کلیه افرادی که تا کنون بازار فرا بورس اقدام به انتشار اوراق بهادار (اعم از سهام، اوراق مشارکت و …) کرده‌اند، موظف به ثبت آن نزد سازمان بورس و اوراق بهادار هستند. عدم ثبت این اوراق در سازمان بورس تخلف محسوب می‌شود.

۲- دسته دوم شرکت‌هایی هستند که نزد سازمان بورس ثبت شده‌اند، اما شرایط پذیرش در بازار بورس یا بازار اول و دوم فرابورس را ندارند.

۳- و اما دسته سوم شرکت‌هایی هستند که سابقا در بازار بورس و یا بازار اول و دوم فرابورس پذیرفته شده‌اند، اما پس از مدتی این شرایط را از دست داده‌اند. در این صورت پذیرش آن‌ها در بازارهای مذکور لغو شده و به بازار پایه منتقل خواهند شد.

شرایط پذیرش در بازار پایه

به طور کلی شرایط پذیرش در بازار پایه فرابورس به مراتب ساده‌تر از پذیرش در بورس یا بازارهای اول و دوم فرابورس است. در گذشته شرکت‌ها بسته به شرایط و میزان شفافیت اطلاعات در سه گروه بازار پایه الف، ب و ج طبقه‌بندی شده بودند. هر کدام از این بازارها مقررات و ضوابط خاص خود را در معاملات سهام داشتند. برای مثال در بازار پایه ب معاملات در همه روزهای کاری و با دامنه نوسان روزانه ۱۰% انجام می‌شد، اما در بازار پایه ج معاملات تنها در روزهای زوج و با دامنه نوسان نامحدود صورت می‌گرفت.

در سال ۹۸ و با تصویب قوانین و مقررات جدید بازار پایه، به منظور افزایش شفافیت اطلاعات طبقه‌بندی شرکت‌های درج شده در بازار پایه فرابورس ایران در قالب تابلوهای “پایه زرد”، “پایه نارنجی” و “پایه قرمز” صورت گرفت. بر این اساس شرایط پذیرش در هر کدام از تابلوهای رنگی به شرح زیر است.

بازار پایه تابلوی زرد

شرکت‌هایی که در دوره معیار رسیدگی همه شرایط زیر را داشته باشند، در تابلوی زرد درج می‌شوند.

1. مجموع روزهای تأخیر در ارائه اطلاعات مطابق با “دستورالعمل اجرائی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان” بیش از ۱۰۰ روز نباشد.
2. تعداد دفعات عدم ارائه صورت‌های مالی مطابق با “دستورالعمل اجرائی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان” بیش از ۲ مرتبه نباشد. لازم به ذکر است که ارائه اطلاعات با تأخیر بیشتر از ۵۰ روز مشمول این بند می‌شود. به این معنا که یک شرکت در تابلوی زرد مجاز است حداکثر ۲ بار صورت‌های مالی خود را ارائه نکرده و یا با تأخیر بیشتر از ۵۰ روز ارائه کند. در غیر این صورت به تابلوهای پایین‌تر منتقل خواهد شد.
3. حداقل یک صورت مالی حسابرسی شده ارائه نموده باشد.

بازار پایه تابلوی نارنجی

شرکت‌هایی که در دوره معیار رسیدگی حداقل دارای یکی از شرایط زیر را داشته باشند، در تابلوی نارنجی درج می‌شوند.

1. شرکت‌هایی که دارای شرایط درج در تابلوی زرد یا قرمز نباشند.
2. اظهار نظر حسابرس مستقل و بازرس قانونی نسبت به هر یک از صورت‌های مالی شرکت اصلی یا تلفیقی از نوع “عدم اظهار نظر” یا اظهار نظر “مردود” باشد.

بازار پایه تابلوی قرمز

شرکت‌هایی که در دوره معیار رسیدگی حداقل دارای یکی از شرایط زیر را داشته باشند، در تابلوی قرمز درج می‌شوند.

1. رأی بدوی یا قطعی مراجع قضایی مبنی بر ورشکستگی شرکت صادر شده باشد.
2. مجمع عمومی فوق‌العاده یا مراجع قضایی رأی به انحلال شرکت داده باشند.
3. شرکت در سررسید دوره‌های رسیدگی حداقل سه سال مالی متوالی صورت‌های مالی حسابرسی شده ارائه نکرده باشد.

دامنه نوسان و نحوه حراج قیمت

نحوه معاملات در بازار پایه طبق آخرین اطلاعیه‌ها به این صورت است که هر هفته ‏یک حراج معاملاتی در روز دوشنبه از ساعت ۱۲ تا ۱۲:۳۰ انجام می‌شود. دامنه نوسان در این حراج برای تابلوی زرد ۶ درصد، تابلوی نارنجی ۴ درصد و ‏تابلوی قرمز ۲ درصد خواهد بود.

اما در سایر روزهای معاملاتی هفته و همچنین در روز دوشنبه تا قبل از ساعت ۱۲ دامنه نوسان در ‏تابلوی زرد ۳ درصد، تابلوی نارنجی ۲ درصد و تابلوی قرمز یک درصد می‌باشد. همچنین مبنای این دامنه نوسان، قیمت پایانی ‏روزهای دوشنبه هر هفته است.‏

این یعنی اگر قیمت پایانی یک نماد در تابلو زرد و در پایان روز دوشنبه پس از حراج ۶ درصدی، ۱۰۰ تومان باشد، دامنه نوسان این نماد در طول هفته تا زمان حراج بعدی (یعنی ساعت ۱۲ روز دوشنبه) از ۹۷ تومان تا ۱۰۳ تومان خواهد بود. پس در طول یک هفته نمادهای درج شده در تابلو زرد می‌توانند حداکثر ۹ درصد (۶+۳) نوسان کنند. از این ۹ درصد، ۶ درصد آن در ساعت ۱۲ تا ۱۲:۳۰ روز دوشنبه بوده و ۳ درصد مابقی می‌تواند در طول هفته اتفاق بیفتد.

همچنین این عدد برای نمادهای درج شده در تابلو نارنجی ۶ درصد در یک هفته (۴+۲) و برای تابلوی قرمز ۳ درصد در یک هفته (۲+۱) در نظر گرفته شده است. البته در شرایط خاصی مثل گره معاملاتی در صفوف خرید و فروش و یا در حضور بازارگردان، ممکن است این ضوابط تغییراتی داشته باشند.

با کلیک بر روی تصویر بالا می‌توانید طبقه‌بندی شرکت‌های پذیرفته در تابلوهای زرد ، نارنجی و قرمز مشاهده کنید.

چکیده مطلب:بازار فرا بورس

لازم است که فعالان بازار سرمایه بدانند که بازنگری در طبقه‌بندی شرکت هر سال دو بار و در پایان ماه‌های مرداد و دی توسط کمیته درج صورت می‌گیرد. طیق آخرین طبقه‌بندی در مرداد ماه سال ۹۸ تعداد ۱۲۵ شرکت در تابلوی زرد، ۴۲ شرکت در تابلوی نارنجی و ۱۴ شرکت در تابلوی قرمز درج شده‌اند. از آن جا که شرکت‌های پذیرفته شده در بازار پایه به طور کلی از شفافیت اطلاعات کمتری نسبت به شرکت‌های پذیرفته شده در بورس یا بازار اول و دوم فرابورس دارند، سرمایه‌گذاری در آن‌ها نیاز به دانش و مهارت بیشتری خواهد داشت.

از آن جا که این مقررات به تازگی ابلاغ شده است، در صورت ایجاد هر گونه تغییرات، این مقاله به روز رسانی خواهد شد …

بازار سوم فرابورس

بازار سوم شامل معاملات انجام شده توسط دلالان غیر عضو بورس و سرمایه گذاران نهادیِ سهام موجود در بورس است. به عبارت دیگر، بازار سوم شامل اوراق بهادار فهرست شده در بورس است که بدون نسخه از طریق دلالان و سرمایه گذاران بزرگ موسسه مورد معامله قرار می گیرند.

اصطلاح "فرابورس" به طور معمول به معاملات اوراق بهاداری گفته می شود که در بورس های معتبر شناخته شده مانند بورس اوراق بهادار نیویورک NYSE وارد نشده اند. در عوض این اوراق بهادار از طریق یک شبکه فروشنده کارگزاران معامله می شوند، زیرا اوراق بهادار شرایط لیست صرافی متمرکز را ندارند. در مورد بازار سوم ، اوراق بهادار در بورس فهرست شده اند، اما از طریق بورس قابل معامله نیستند.

• با بازار سوم، اوراق بهادار فهرست شده توسط بورس توسط سرمایه گذاران خارج از بورس متمرکز از طریق شبکه ای از دلالان و سرمایه گذاران نهادی مورد معامله قرار می گیرند.
• سرمایه گذاران نهادی مانند بنگاه های سرمایه گذاری و برنامه های بازنشستگی ، مانند بازرگانان در بازارهای خارج از بورس ، تمایل به حضور در بازار سوم دارند.
• با وجود بازارهای خارج از بورس، اوراق بهاداری که شرایط ورود به بورس های سنتی را ندارند از طریق شبکه ای از دلالان خرید و فروش می شوند.
• اوراق بهادار را اغلب می توان با قیمت پایین تری در بازار سوم خریداری کرد زیرا هزینه کارگزار وجود ندارد.

درک بازار سوم

بازار سوم از بازارهای اولیه و ثانویه پشتیبانی می کند. بازار اولیه، انتشار اوراق بهادار جدید را توصیف می کند و بازار ثانویه به طور سنتی جایی است که اوراق بهادار فصلی بین فعالان بازار مبادله می شود. و اکنون، بازار سوم با تأکید بر بازارهای فرابورس و سرمایه گذاران نهادی، جانبی بازار ثانویه است.

همانطور که از نام آنها پیداست، سازندگان بازار سوم در بازار به اصطلاح سوم فعالیت می کنند. در این بخش از بازارهای مالی، دلالان و سرمایه گذاران نهادی سفارشات عمده سهام را با یکدیگر معامله می کنند، که اغلب نیاز به کارمزد کارگزاری را دور می زنند. معاملات در این بازار معمولاً به سرمایه گذاران بزرگ مانند صندوق های بازنشستگی، صندوق های تامینی و سایر موسسات مالی محدود می شود.

بازار سوم چگونه کار می کند

قبل از فروش اوراق بهادار فهرست شده در بورس به یک شخص غیر عضو در معاملات بازار سوم، یک شرکت عضو باید کلیه سفارشات محدود را با همان قیمت یا بالاتر پر کند. سرمایه گذاران نهادی معمولی که در بازار سوم شرکت می کنند شامل شرکت های سرمایه گذاری و برنامه های بازنشستگی هستند. بازار سوم، سرمایه گذاران بزرگی را که مشتاق و قادر به خرید و فروش دارایی اوراق بهادار خود برای پول نقد و تحویل فوری هستند، گرد هم می آورد. اوراق بهادار را می توان با قیمت پایین تر در بازار سوم خریداری کرد، زیرا کمیسیون کارگزار وجود ندارد.

سازندگان بازار سوم

سازندگان بازار سوم حتی اگر خریدار یا فروشنده ای بلافاصله برای طرف دیگر معامله در دسترس نباشد با تسهیل سفارشات خرید و فروش نقدینگی را به بازارهای مالی اضافه می کنند. سازندگان بازار سوم با خرید کم و فروش زیاد از نقش خود به عنوان واسطه سود می برند. آنها همچنین معامله هایی را برای دلالان در بورس هایی انجام می دهند که آن کارگزار عضو آن نیست.

یک سازنده بازار سوم وقتی سرمایه گذار می خواهد بفروشد اما فقط می خواهد از خرید اوراق بهادار با قیمت مناسب و فروش آن به سرمایه گذار دیگر با قیمت بالاتر، سود کمی و کوتاه مدت کسب کند، می تواند مانند خریدار عمل کند. سازندگان بازار سوم بعضی اوقات برای هر یک از سهم ها ، کارمزد کمی را به کارگزاران پرداخت می کنند تا سفارشات خود را به صورت مستقیم انجام دهند. بعضی اوقات دلالان و سازندگان بازار سوم یکی هستند.

سومین سازندگان بازار، سازندگانی هستند که در بازار سوم دنیای مالی فعالیت می کنند.

بازار سوم متشکل از سرمایه گذاران بزرگی است که بر خلاف مستقیم با بورس، اوراق بهادار فصلی را بر اساس فرابورس معامله می کنند.

سازندگان بازار سوم موجودی خود از اوراق بهادار را در اختیار دارند و هدف آنها سودآوری با فروش مجدد آن موجودی با قیمت بالاتر است. با این کار، آنها به نقدینگی کلی بازار کمک می کنند.

اگر خریدار یا فروشنده دیگری بلافاصله برای آن امنیت در دسترس نباشد، سازندگان بازار مایل به خرید موجودی کالا هستند و بدین ترتیب برخی از خطر موجودی بازار را بر عهده می گیرند.

از آنجا که سازندگان بازار سوم معمولاً در اوراق بهادار بزرگ معامله می کنند، معاملات در درجه اول فقط به سرمایه گذاران بزرگ مانند صندوق های بازنشستگی و صندوق های سرمایه گذاری محدود می شود.

همانند سایر سازندگان بازار، بازاریانی که در بازار سوم فعالیت می کنند با تسهیل خرید و فروش اوراق بهادار نقدینگی بازار را تأمین می کنند. آنها این کار را با خرید موجودی اوراق بهادار برای حساب خود انجام می دهند ، که در دست دارند و سپس به سایر فعالان بازار فروخته می شوند.

سازندگان بازار با خرید کم و فروش زیاد سود کسب می کنند و اگر بعد از آن بلافاصله خریدار یا فروشنده اضافی در دسترس نباشد، آنها مایل به خرید موجودی کالا هستند. به همین دلیل سازندگان بازار برخی از خطر موجودی بازار را به عهده می گیرند. اگر تقاضا برای موجودی کالا قبل از فروش مجدد کاهش یابد، تولیدکنندگان بازار ممکن است با فروش آن موجودی ضرر کنند.

چرا بازار سوم اهمیت دارد؟

بازار سوم، سرمایه گذاران بزرگی را که مشتاق و قادر به خرید و فروش دارایی اوراق بهادار خود برای پول نقد و تحویل فوری هستند، گرد هم می آورد. اوراق بهادار را می توان با قیمت پایین تر در بازار سوم خریداری کرد ، زیرا کمیسیون کارگزار وجود ندارد.