تاریخچه‌ی اتریوم

ارز دیجیتال اتریوم

ارز دیجیتال اتریوم چیست؟

همه چیز در مورد ارز دیجیتال اتریوم یا Ethereum که با نماد ETH

ارز دیجیتال اتریوم یا Ethereum که به اختصار ETH نامیده میشود یک بلاکچین غیرمتمرکز و منبع باز است که دارای قابلیت قرارداد هوشمند است. Ether (ETH) ارز رمزپایه بومی سیستم عامل است. بعد از بیت کوین، این دومین ارز رمزنگاری شده با ارزش بازار است. آتریوم فعال‌ترین بلاکچین است.

ردیف	عنوان	توضیحات
1	نام ارزدیجیتال اتریوم به انگلیسی	Ethereum
2	نماد ارزدیجیتال Ethereum	ETH
3	دسته ارز دیجیتال Ethereum	ارزهای دیجیتال پلتفرم قرارداد هوشمند
4	خالق ارز دیجیتال Ethereum	ویتالیک بوترین
5	هدف به وجود آمدن Ethereum	بستر قرارداد هوشمند
6	سال راه اندازی	2014
7	نوع بلاکچین اتریوم	بلاک چین عمومی ضد انحصاری
8	آیا رمز ارز اتریوم قابلیت استخراج	دارد
9	تعداد سکه های ارز اتریوم	21 میلیون
10	وبسایت	https://www.ethereum.org
11	توئیتر اتریوم	https://twitter.com/ethereum
12	صفحه اتریوم در رددیت	https://reddit.com/r/ethereum
13	صفحه اتریوم در کوین مارکت کپ	https://coinmarketcap.com/currencies/ethereum
14	وایت پیپر Ethereum	https://github.com/ethereum/wiki/wiki/White-Paper

تاریخچه اتریوم (Ethereum)

ایده آتریوم یا ارز دیجیتال اتریوم توسط برنامه‌نویس ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) در سال ۲۰۱۳ طی یک مقاله سفید ارائه شد. او در مجله بیت کوین فعالیت می‌کرد و اعتقاد داشت بیت کوین دچار نقاط ضعفی است که باید برطرف شود. در نهایت او در ژانویه ۲۰۱۴ به همراه چند توسعه دهنده دیگر ایده خود را کامل تر کرد و در ماه اوت همان سال، برای پیاده‌سازی پروژه خود جذب سرمایه کرد.

این شبکه در تاریخ ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۵ و با فروش ۷۲ میلیون کوین به‌طور مستقیم فعال شد. Ethereum Virtual Machine (EVM) می‌تواند اسکریپت‌های کامل Turing را اجرا کرده و برنامه‌های غیرمتمرکز را اجرا کند. Ethereum برای امور مالی غیرمتمرکز استفاده می‌شود و برای بسیاری از پیشنهادات اولیه کوین مورد استفاده قرار گرفته‌است.

در سال ۲۰۱۶، یک هکر از نقص پروژه شخص ثالثی به نام The DAO سوءاستفاده کرد و ۵۰ میلیون دلار اتر را سرقت کرد. در نتیجه، جامعه Ethereum به زنجیره سخت بلاکچین رای داد تا سرقت را برگرداند و Ethereum Classic (ETC) به عنوان زنجیره اصلی ادامه یافت.

اتریوم این فناوری را با توجه به موفقیت بیت کوین انتخاب کرده و به طور قابل ملاحظه‌ای قابلیت‌های آن را گسترش داده است. این ارز دیجیتال با توجه به مرورگر اینترنت‌، زبان برنامه‌نویسی و سیستم پرداخت خاص خود یک شبکه‌ کامل است. از همه مهم‌تر کاربران را قادر می‌سازد که برنامه‌های غیرمتمرکز خود را در بلاکچین اتریوم ایجاد کنند.

این برنامه‌ها می‌توانند ایده‌های کاملاً جدید یا بازسازی شده غیر‌متمرکز مفاهیم موجود در شبکه باشند. این سیاست اتریوم افراد ثالث در شبکه را از میان برمی‌دارد؛ به طور خلاصه‌ اتریوم یک پلتفرم نرم‌افزاری توزیع شده‌ عمومی‌، متن باز و مبتنی‌بر بلاکچین است که به توسعه دهندگان اجازه می‌دهد تا برنامه‌های غیرمتمرکز را ایجاد کرده و با آنها کار کنند؛ همانطور که قبلا ذکر شد‌ اتریوم یک سیستم غیرمتمرکز است‌؛ به این معنی که از روش همتا به همتا استفاده می‌کند. هر تعاملی که بین کاربران اتفاق می‌افتد فقط به وسیله کاربران شرکت‌کننده‌ پشتیبانی می‌شود‌ بدون این‌که هیچ شخص ثالثی در میان باشد.

خالقان اتریوم براین باورند که باوجود اتریوم، برای انجام امور روزمره نیاز به هیچ نهاد، بانک یا سازمانی احساس نمی‌شود.

کل شبکه‌ی اتریوم توسط یک سیستم جهانی به نام «نود» پشتیبانی می‌شود. نودها داوطلبانی هستند که کل بلاکچین اتریوم را در رایانه‌های خود بارگیری نموده و تمام قوانین اجماع سیستم را به طور کامل اجرا و شبکه را امن کرده و در ازای آن پاداش می‌گیرند.

قوانین اجماع و بسیاری از جنبه‌های دیگری که در شبکه‌ وجود دارند، به وسیله «قراردادهای هوشمند» (smart contracts) تعیین می‌شوند. این قوانین برای انجام خودکار معاملات و سایر اقدامات خاص در شبکه برای طرف‌های معامله طراحی شده‌اند که اشخاص لزوماً به آن‌ها اعتماد ندارند. تحقق شرایط لازم دوطرف در قراردادهای هوشمند از قبل برنامه‌ریزی شده است. پس از تکمیل این شرایط است که معامله یا هر اقدام خاص دیگری در شبکه آغاز می‌شود. بسیاری از مردم براین باورند که قراردادهای هوشمند تحولی نوین در آینده ایجاد کرده و سرانجام جایگزین سایر توافق نامه‌های قراردادی خواهند شد؛ زیرا اجرای قراردادهای هوشمند امنیتی را فراهم می‌کند که از قانون قراردادهای سنتی برتر است. قراردادهای هوشمند هزینه‌های معامله‌ی مرتبط با قرارداد را کاهش داده و میان طرفین اعتماد ایجاد می‌کند.

اتریوم ماشین مجازی (EVM) را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد‌ که در اساس به منزله زمان اجرای قراردادهای هوشمند مبتنی بر اتریوم عمل می‌کند. این برنامه ضمن اطمینان از عدم تداخل برنامه‌ها با یکدیگر‌ برای اجرای کدهای غیرقابل اعتماد، به کاربران امنیت می‌دهد. سیستم (EVM) کاملاً از شبکه‌ اصلی اتریوم جدا شده است‌؛ همین موضوع این فناوری را به ابزاری ایده‌آل برای آزمایش و بهبود قراردادهای هوشمند تبدیل کرده است. اتریوم دارای توکنی به اسم «اتر» (Ether) است.

خالق اتریوم چه کسی است؟

در اواخر سال ۲۰۱۳‌، ویتالیک بوترین ایده‌ خود را در یک وایت پیپر نوشت‌ و آن را برای چند نفر از دوستان خود ارسال کرد‌. ایده‌ وی به نظر دوستانش ایده‌ جالبی بود؛ به همین دلیل آنها نیز ایده پروژه را برای دوستان خود ارسال کردند. در نتیجه‌ حدود ۳۰ نفر برای گفت‌وگو در مورد مفهوم این ایده با ویتالیک تماس گرفتند. او منتظر بررسی‌های انتقادی بود که به اشتباهات اساسی این مفهوم اشاره کند اما هرگز این اتفاق نیفتاد.

این پروژه با حضور تیم اصلی متشکل از ویتالیک بوترین‌، میهای آلیسی‌، آنتونی دی یوریو‌، چارلز هوسکینسون‌، جو لوبین و گاوین وود در ژانویه ۲۰۱۴ به صورت عمومی اعلام شد. بوترین همچنین اتریوم را در یک کنفرانس بیت کوین در میامی ارائه داد و چند ماه بعد تیم تصمیم گرفت که برای تأمین بودجه‌ توسعه‌، تعداد زیادی از توکن اتر را به فروش برساند.

اتریوم چگونه کار می‌کند؟

همان طور که قبلا ذکر شد‌، اتریوم براساس پروتکل بیت کوین و طرح بلاکچین آن ساخته شده؛ اما به گونه‌ای تغییر یافته است که بتواند برنامه‌های فراتر از سیستم‌های پول را پشتیبانی کند. تنها شباهتی که بین بلاکچین بیت کوین و اتریوم وجود دارد، این است که بلاکچین بیت کوین کل تاریخ معاملات شبکه‌های مربوط به خود را ذخیره می‌کند‌ اما بلاکچین اتریوم کارهای بیشتری نسبت به رقیب خود انجام می‌دهد.

علاوه ‌بر تاریخچه‌ معاملات‌، هر نود در شبکه‌ اتریوم باید جدیدترین حالت یا اطلاعات مربوط به هر قرارداد هوشمند درون شبکه‌، موجودی هر کاربر، همه‌ کدهای قرارداد هوشمند و مکان ذخیره‌ ‌آنها را بارگیری کند.

در اساس بلاکچین اتریوم می‌تواند به منزله یک ماشین حالت مبتنی ‌بر معامله توصیف شود. وقتی نوبت به علوم کامپیوتری می‌رسد‌، یک ماشین حالت به عنوان مفهومی تعریف می‌شود که قادر به خواندن ورودی‌ها، انتقال داده‌ها به حالت جدید و براساس آن ورودی‌ها باشد. وقتی تراکنش‌ها اجرا می‌شوند‌ دستگاه به حالت دیگری منتقل می‌شود.

هر حالت اتریوم از میلیون‌ها معامله تشکیل شده است. این تراکنش‌ها برای تشکیل «بلوک‌ها» دسته‌بندی می‌‌شوند که هر بلوک با بلوک‌های قبلی خود زنجیر می‌شود؛ اما قبل از افزودن معامله به دفتر کل‌ باید اعتبار سنجی شود‌ و باید فرایندی به نام استخراج را طی ‌کند.

استخراج فرآیندی است که گروهی از نودها قدرت محاسبه‌ خود را برای تکمیل یک چالش «اثبات کار» (proof of work) اعمال می‌کنند‌، که در اساس یک معمای ریاضی است. هر چه رایانه آنها قدرتمندتر باشد‌، سریعتر می‌تواند معما را حل کند. پاسخ به این معما به صورت اثبات کار است و اعتبار یک بلوک را تضمین می‌کند.

بلاکچین و نود اتریوم

شبکه‌ ارز دیجیتال اتریوم از تعداد زیادی کامپیوتر در سراسر دنیا که از یک دفتر دیجیتال بلاکچین تشکیل شده است. اطلاعات تراکنش‌ها بر روی همین دفتر دیجیتال نوشته شده و هر کامپیوتر یک رونوشت از آن را در اختیار دارد.

نودها با یکدیگر در ارتباط هستند تا هر تراکنشی را که به شبکه‌ی اتریوم ارسال می‌شود، بررسی نمایند و از معتبر بودن آن اطمینان حاصل کنند. توزیع این نودها باعث می‌شود که هیچ نقطه‌ نفوذ مرکزی در شبکه وجود نداشته باشد؛ یعنی با خروج یا خطای یک نود مشکلی متوجه شبکه نشود.

ارز دیجیتال اتریوم

اتر (Ether)

اتر هم همانند بیت کوین یک ارز دیجیتال است که می‌‌تواند به راحتی ارزش را منتقل نماید. با این وجود هدف اتر با بیت کوین متفاوت است. ارز دیجیتال اتر برای پرداخت هزینه‌ها و برای ایجاد تاریخچه‌ی اتریوم انگیزه‌ برای مشارکت‌کنندگان به جهت ادامه‌ فعالیت اتریوم ساخته شده است. اگر اتر یا به عبارتی این دارایی کلیدی نبود چه کسی حاضر بود به عنوان ماینر در شبکه فعالیت نماید؟ به همین دلیل است که به اتر «سوخت شبکه‌ی اتریوم» نیز می‌گویند. اگر بیت کوین طلای دیجیتال این روزهای دنیا باشد اتر نفت بازارهای دیجیتال است.

استفاده از خدمات شبکه‌ اتر و ایجاد برنامه‌ روی آن نیاز به پرداخت کارمزد دارد که این کارمزد به صورت اتر به ماینرهایی که امنیت شبکه را حفظ می‌کنند، پرداخت می‌شود.

برخلاف بیت کوین که به ۲۱ میلیون محدود می‌شود، تولید اتر هیچ محدودیتی ندارد و تورم اتر در حدود ۴ درصد در سال است.

اتریوم نیز مانند بیت کوین در صرافی‌های ارز دیجیتال خرید و فروش می‌شود. این ارز دیجیتال روی کیف پول‌ها ذخیره و منتقل می‌شود.

گس (GAS) در اتریوم به چه معنا است؟

برای انجام هر تراکنش در اتریوم باید کارمزد پرداخت شود. گس در واقع همان سوخت است که همان کارمزد شبکه‌ اتریوم را به صورت اتر از کاربر اخذ می‌کند. گس مانند بنزین در دنیای واقعی است. در شبکه‌ اتریوم هزینه‌ای بابت گس پرداخت می‌کنید تا این هزینه به ماینرهای اتریوم تعلق گیرد.

مزایای اتریوم

پلتفرم اتریوم از تمام ویژگی‌های فناوری بلاکچین که در آن اجرا می‌شود بهره می‌برد. با این کار شخص ثالث از تمامی پروسه‌هایی که در این روند شکل می‌گیرد، حذف می‌شود. منظور از این کار این است که همه‌ برنامه‌های غیرمتمرکز و DAO مستقر در شبکه به هیچ ‌وجه به وسیله شخصی قابل کنترل نباشد.

هر شبکه‌ بلاکچین حول یک اصل اجماع تشکیل شده است‌؛ به این معنی که همه‌ نودهای سیستم باید درباره‌ هر تغییری که در شبکه ایجاد می‌شود توافق کنند. این ترفند امکان تقلب و فساد در شبکه را از بین برده و باعث می‌شود شبکه دست نخورده باشد.

کل شبکه‌ اتریوم غیرمتمرکز است یعنی احتمال وجود خرابی در این شبکه وجود نخواهد داشت؛ از این رو‌ همه‌ برنامه‌ها به طور دائم آنلاین بوده و هرگز خاموش نمی‌شوند؛ علاوه‌ بر این‌، طبیعت غیرمتمرکز و امنیت رمزنگاری باعث می‌شود که شبکه‌ی اتریوم به خوبی در برابر حملات احتمالی هک و فعالیت‌های جعلی محافظت شود.

ارز دیجیتال اتریوم

معایب اتریوم

علی‌رغم این واقعیت که قراردادهای هوشمند برای جلوگیری از خطای شبکه ساخته شده‌اند‌، اما این قراردادها می‌توانند به همان خوبی افرادی باشند که برای آن‌ها کد می‌نویسند. احتمال بروز خطای انسانی همیشه وجود دارد و هراشتباهی در کد ممکن است مورد سو‌ءاستفاده قرار بگیرد. در صورت بروز چنین اتفاقی‌، هیچ راه مستقیمی برای جلوگیری از حمله‌ هکرها یا بهره‌برداری از اشتباه وجود ندارد. تنها راه ممکن برای جلوگیری از وقوع همچین اتفاقاتی، توافق و بازنویسی یک کد اساسی است که هر دو روش می‌توانند موثر باشند. با این حال‌ این کار کاملاً خلاف اصل بلاکچین است‌؛ زیرا بلاکچین یک دفتر کل تغییرناپذیر است.

گزارش اختصاصی صفحه اقتصاد از دلایل افت قیمت بیت کوین
نسبت به سقوط بیت کوین چه واکنشی باید نشان داد

ترجمه: مهتاب جهاندار – صفحه اقتصاد – قیمت بیت کوین در روزهای گذشته ارزش آن به زیر 19000 دلار سقوط کرد. این افت باعث افزایش روند کاهشی می شود و هفته گذشته اتحادیه اروپا خبر از احتمال افزایش نرخ بهره را داد. نظرات پاول هفته گذشته بیت کوین را به زیر 20000 دلار سقوط داد و افت آن به زیر 19000 دلار در این هفته کمترین قیمت بیت کوین است که از ژوئن تاکنون به وجود آمد.

ادوارد مویا، تحلیلگر ارشد بازار در شرکت کارگزاری Oanda، می‌گوید: «دارایی‌های پرخطر در حال مبارزه هستند زیرا مبارزه پاول با تورم تهاجمی باقی می‌ماند، حتی اگر باعث کندی رشد اقتصادی شود.» بزرگترین ارز دیجیتال در هفته گذشته نزدیک به 8 درصد کاهش داشته است.

کریپتو پیشرو در چند هفته گذشته در محدوده نسبتاً سخت بین 19000 تا 23000 دلار معامله شد. کارشناسان همچنین به یک رکود بالقوه، افزایش نرخ بهره، جنگ مداوم در اوکراین و تورم که به بالاترین حد خود در 40 سال گذشته رسیده را علت این کاهش می‌دانند و اشاره می کنند که چرا شاهد کاهش قیمت ها در بازارهای سهام و ارزهای دیجیتال هستیم. کارشناسان می گویند که بازار کریپتو اخیراً به طور فزاینده ای بازار سهام را دنبال می‌کند، که این امر آن را با عوامل کلان اقتصادی در هم آمیخته می کند. اتریوم نیز از الگوی مشابه بیت کوین پیروی کرده و عملکرد متفاوتی نداشت.

قیمت بیت کوین تاکنون در این هفته بین 18000 تا 21000 دلار بوده است. در اینجا نحوه مقایسه قیمت فعلی بیت کوین با اوج روزانه آن در چند ماه گذشته را آوردیم:

• 11 ژوئن (21 خرداد) 29 هزار دلار
• 10 آگوست (17 مرداد) 23 هزار دلار
• 2 سپتامبر (8 شهریور) 20 هزار دلار

اگرچه شروع سال آهسته ای داشته، اما بیت کوین همچنان با نرخ نسبتا بالایی وارد سال 2022 شد، بخصوص اینکه در ماه نوامبر و دسامبر بسیار توانست رشد قابل توجهی پیدا کند. پس از شروع سال 2021 در محدوده 30000 دلار، بیت کوین طی سال افزایش یافت و زمانی که در 10 نوامبر به بیش از 68000 دلار رسید، به بالاترین حد خود رسید.

علی‌رغم کاهش قابل توجهی از آخرین قیمت بالای تاریخ، بسیاری از کارشناسان همچنان انتظار دارند که قیمت بیت کوین در مقطعی به بالای 100 هزار دلار برسد اما چنین نشد. اندکی پس از آخرین رکورد تاریخی بیت کوین در ماه نوامبر، اتریوم زمانی که قیمت آن به بیش از 4850 دلار رسید، بالاترین رکورد جدید را ثبت کرد. اتریوم پس از آخرین رکورد، نوسانات مشابهی را به دست آورد.

بیت کوین در سال 2021 به اولین بالاترین سطح خود در سال رسید، زمانی که در آوریل به بالای 60000 دلار رسید و از آن زمان دچار نوسانات مختلفی شد و این امر موجب گشت تا افراد بیشتری به سمت آن حرکت کنند تا بتوانند سود بیشتری به دست آوردند. در هفته‌های بین پایین‌ترین نقطه جولای که آن را به زیر 30000 دلار رساند و آخرین نقطه اوج آن در نوامبر، بیت کوین به شدت بالا و پایین شد. مطمئناً آینده ارزهای دیجیتال نوسانات بیشتری را دربرخواهد گرفت و کارشناسان می گویند که همه اینها برای این دوره یکسان است.

ما با کارشناسان سرمایه‌گذاری و مشاوران مالی صحبت کرده‌ایم که توصیه می‌کنند به همین دلیل بسیاری از پرتفوی شما را در طبقه دارایی قرار ندهید. آن‌ها با مشتریان کار می‌کنند تا مطمئن شوند سرمایه‌گذاری‌های بی‌ثبات کریپتو مانع دیگر اولویت‌های مالی مانند پس‌انداز یک صندوق اضطراری و پرداخت بدهی‌های با بهره بالا نمی‌شوند.

نیت نیری، یک CFP با مدیریت پول مدرن در سن دیگو، کالیفرنیا، می‌گوید: “شما شانس زیادی برای از دست دادن همه چیز دارید، اما شانس کمی برای برنده شدن سود بزرگ هم دارید”. او بیان داشته: «در صورتی که همه چیز را باختید، مبلغی را که خانواده‌تان را سنگین می‌کند یا مانع از دستیابی به اهدافتان می‌شود، قمار نکنید».

سقوط های اخیر مواردی بوده که تاکنون مشاهده نشده و گویی همچنان ادامه دارد.

این کاهش قیمت برای سرمایه گذاران کریپتو چه معنایی دارد؟

برای کسانی که در درازمدت با استفاده از استراتژی خرید و نگه‌داری روی ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری می‌کنند، نوسانات قیمت قابل انتظار است. به گفته هامفری یانگ، کارشناس امور مالی شخصی در همفری تاکس، می‌گوید از بررسی سرمایه‌گذاری‌های خود در هنگام افت بازار پرهیز می‌کند، افت‌های بزرگ چیزی نیست که بیش از حد نگران کننده باشد.

یانگ با اشاره به «سقوط کریپتو» در سال 2017 که باعث شد بسیاری از ارزهای دیجیتال بزرگ از جمله بیت کوین ارزش عمده خود را از دست دادند، می گوید: «من نیز چرخه 2017 را پشت سر گذاشته ام. من می‌دانم که این چیزها فوق‌العاده فرار هستند، مثلاً بعضی روزها می‌توانند 80 درصد کاهش پیدا کنند.»

کارشناسان توصیه می‌کنند که سرمایه‌گذاری‌های ارزهای دیجیتال خود را کمتر از 5 درصد از سبد خود نگه دارید. به گفته بیل نوبل، تحلیلگر ارشد فنی در Token Metrics، یک پلتفرم تجزیه و تحلیل ارزهای دیجیتال، اگر این کار را انجام داده اید، در مورد نوسانات استرس نداشته باشید، زیرا این نوسانات همچنان ادامه خواهند داشت.

نوبل می‌گوید: «بی ثباتی امر طبیعی بوده و راه به جایی نمی‌برد. این چیزی است که شما باید با آن کنار بیایید.”

تا زمانی که سرمایه‌گذاری‌های رمزنگاری‌تان مانع دیگر اهداف مالی شما نشود و تنها چیزی را که در نهایت با از دست دادن آن مشکلی دارید انجام داده‌اید، یانگ توصیه می‌کند از همان استراتژی استفاده کنید که برای همه سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت کارآمد است: تنظیم کن و فراموشش کن.

اگر این نوع سقوط شدید شما را آزار می‌دهد، ممکن است سرمایه‌گذاری‌های ارز دیجیتال خود را بیش از حد انجام دهید. شما فقط باید چیزی را سرمایه گذاری کنید که خوب از دست بدهید. اما حتی اگر این افت باعث شود در تخصیص ارزهای دیجیتال خود تجدید نظر کنید، همان توصیه همچنان پابرجاست و عجولانه عمل نکنید و استراتژی خود را خیلی سریع تغییر ندهید. در مورد آنچه که ممکن است در آینده راحت تر باشید، تجدید نظر کرده، مانند تخصیص کمتر به ارزهای دیجیتال در آینده یا تنوع بخشیدن از طریق سهام مرتبط با رمزنگاری و وجوه بلاک چین به جای خرید مستقیم ارز دیجیتال.

به گفته یانگ از احساسات خود استفاده نکنید زیرا ضرری را متحمل خواهید شد بنابراین در هنگام خرید و فروش سعی کنید با بررسی و دانش کافی آن را انجام دهید.

اگر به کریپتو علاقه دارید، اما هنوز سرمایه گذاری نکرده اید، چه؟

یانگ آن را تنظیم کرد و رویکرد آن را فراموش کرد به کریپتو منعکس‌کننده فلسفه او برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام سنتی است، اما برخی کارشناسان احساس می‌کنند ارز دیجیتال با سرمایه‌گذاری‌های سنتی بسیار متفاوت بوده تا بتوان مقایسه‌ای تاریخی کرد. به همین دلیل است که AShira Nelson از Savvy Girl Money به خوبی از آن فاصله گرفت.

نلسون اساساً در صندوق‌های شاخص کم‌هزینه سرمایه‌گذاری می‌کند، زیرا او می‌گوید: «می‌توانم تاریخچه‌ای را در این زمینه ببینم». جدید بودن ارز دیجیتال و فقدان داده های قابل ردیابی، او را نسبت به این نوسانات دیوانه وار محتاط می کند.

سرمایه گذاران بالقوه ای که به دنبال خرید نزولی هستند باید بدانند که نوسانات برای این دوره مناسب است و برای این نوع نوسانات در آینده آماده باشند. حتی اگر اکنون با قیمت‌های نسبتاً پایین سرمایه‌گذاری می‌کنید، برای کاهش بیشتر آن‌ها آماده باشید. باز هم، فقط آنچه را که با از دست دادن آن راحت هستید وارد کنید، پس از اینکه سایر اولویت های مالی مانند پس انداز اضطراری و صندوق های بازنشستگی سنتی شامل حال شما شد.

چه چیزی در پس آخرین افت بیت کوین است؟

بسیاری از سرمایه‌گذاران نوسانات قیمت بیت‌کوین را بخشی از بازی می‌دانند، اما نوبل می‌گوید: افت برای سرمایه‌گذاران فردی دشوار است. او مانند یانگ نسبت به فروش خیلی سریع هشدار می دهد.

نوسانات اخیر قیمت به دنبال تورم فزاینده، عدم اطمینان مداوم در مورد مبارزه طولانی کشور با COVID-19 و اقدامات نظارتی جدید توسط دولت ایالات متحده، از جمله فرمان اجرایی اخیر بایدن، رخ داده است. در صنعتی جدید و اثبات نشده مانند ارزهای دیجیتال، ایجاد نوسانات بزرگ در قیمت نیازی به مقدار زیادی ندارد. طبق گزارشی از Glassnode Insights، یک شرکت تجزیه و تحلیل بلاک چین، به طور کلی تر، سرمایه گذاران کوتاه مدت جدیدی که در واکنش تاریخچه‌ی اتریوم به آخرین افت دارایی های خود را می فروشند، ممکن است در کاهش ارزش بیت کوین نقش داشته باشند.

در حالی که نوسانات انتظار می رود، نوبل می گوید که از برخی از افت های بزرگ اخیر شگفت زده شده است. “من فکر می‌کردم که بازار در حال بلوغ است و این چیزها کمتر و شدید خواهد بود. پسر من اشتباه می کردم؟» او می گوید.

نوبل معتقد است برخی از این افت ها ترکیبی از عوامل بوده، از هیجان در مورد سکه های با کیفیت پایین گرفته تا اظهارات منفی ایلان ماسک و سرکوب اخیر چین در مورد خدمات رمزنگاری. نوبل می‌گوید این ترکیبی از عوامل دارای پتانسیل این است که فروش‌ها را «خشن‌تر» کند.

او این افت را به سقوط بازار سهام در سال 1987 تشبیه می‌کند که بازارها ماه‌ها طول کشید تا پس از آن بهبود پیدا کنند. اما از آنجایی تاریخچه‌ی اتریوم که ارزهای دیجیتال امروز بسیار سریعتر از سهام در دهه 1980 حرکت می کنند، نوبل می گوید که ممکن است شاهد بهبود سریع تری باشیم.

تاریخچه قیمت اتریوم (ETH) این رمزارز محبوب

اتریوم در جایگاه دوم، بعد از بیت کوین، یکی از بزرگ‌ترین نام­‌ها در عرصه رمزارزها است. این بستر که از اتریوم اصلی (اکنون به نام بستر کلاسیک اتریوم معروف است) در 2015 منشعب شده است، قدرت فراوانی در بازار دارد و تاریخچه‌ی اتریوم تنها در مدت سه سال، شاهد چندین تغییر بوده است. هر چند عده‌ای اتریوم را بستری برای توسعه می‌­بینند، ولی بسیاری دیگر توکن اتریوم را فرصت سرمایه­‌گذاری هوشمندانه در نظر می­‌گیرند. بیایید نگاهی به تاریخچه قیمت اتریوم در طول چند سال بیندازیم.

جدول تاریخچه قیمت اتریوم همراه با مارکت کپ و حجم معامله

آشنایی با اتریوم

اتریوم بستری اپن سورس و مبتنی بر بلاکچین است که به توسعه­‌دهندگان امکان ایجاد و اجرای برنامه‌­ها و انجام قراردادهای هوشمند را در شبکه خود می­‌دهد. علاوه بر آن، اتریوم رمزارز خاص خود را دارد که معمولاً با همین عنوان نامیده می­‌شود. اتریوم به عنوان بستری برای توسعه و سرمایه‌­گذاری است که از سوی ICO­ها مورد استفاده واقع می­‌شود تا قبل از مهاجرت به بلاکچین خود، از ارز آن­ها میزبانی کند. اتریوم یک بستر چند منظوره است که از آزمایش زمان سربلند خارج شده و با گذشت هر روز، بازار را به شگفتی وامی­‌دارد.

تاریخچه قیمت اتریوم: تحلیلی از قیمت اتریوم در طول چند سال

قیمت اتریوم در طول سال‌ها، چندین نوسان به خود دیده است. هر چند در قیاس با رمزارزهای دیگر بازار، کوین باثباتی محسوب می‌­شود ولی رشد اتریوم، به خصوص اخیراً، سریع بوده است. اما هیچ چیز در بازار رمزارز پایدار نیست و قیمت اتریوم هم متحمل نوساناتی شده است. در ادامه به تحلیلی در خصوص تاریخچه قیمت اتریوم می­‌پردازیم:

منشا اتریوم:

قبل از پرداختن به تاریخچه قیمت اتریوم، نگاهی گذرا بر نحوه پیدایش اتریوم می‌­اندازیم. ویتالیک بوترین در سال 2013، اندیشه اولیه اتریوم را پی­‌ریزی کرد. بوترین که در سال 2011، در مجله بیت کوین کار می­‌کرد، همواره چنین در نظر می­‌گرفت که بلاکچین به عنوان یک بستر، خیلی بزرگ­‌تر از رمزارز به عنوان یک مفهوم است. در حالی­ که فعالیت­‌های پایه­‌ای بیت کوین، اقتصادی و مالی بود –بستر بلاکچین تاریخچه‌ی اتریوم توانایی بیشتری داشت– ولی بوترین با چنین تصوری در ذهن، کمپینی با تعداد سرمایه‌­گذاری بالا را ترتیب داد و اتر را به شرکت­‌کنندگان فروخت.

تیم، بالغ بر 18 میلیون دلار جمع کرد و اتریوم به طور رسمی فعالیت خود را در سال 2015 آغاز کرد. هر چند نخستین اجرا خوب بود ولی اتریوم در همان سال اول، با چند چالش مواجه شد. در سال 2016، یک هک بزرگ منجر به دزدیده شدن تاریخچه‌ی اتریوم 50 میلیون دلار اتر شد. این اتفاق به اختلاف نظری درون جامعه اتریوم انجامید و اتریوم (ETH) و اتریوم کلاسیک (ETC) پدید آمد. بستر اتریوم اصلی تحت عنوان جدید اتریوم کلاسیک به کار خود اداه داد.

اما شایان ذکر است که اتریوم به عنوان بستر با اتر/اتریوم به عنوان رمزارز متفاوت است. در طول این مقاله، زمانی که قیمت اتریوم مطرح می­‌شود، قیمت رمزارز اتریوم مد نظر است.

قیمت اتریوم در سال 2015 چقدر بود؟

اتریوم در لیست صرافی‌های بزرگ رمزارز در هفتم/هشتم آگوست 2015 آمده است. این ارز کار خود را با قیمتی نزدیک به 2 دلار آغاز کرد و در مدت کوتاهی از 3 دلار عبور کرد. اما بعد از آن، قیمت اتریوم پایدار ماند و تا آخر سال از 2 دلار عبور نکرد. در پایان سال قیمت آن به 0.9 دلار رسید. این نخستین سال اتریوم بود و بنابراین قیمت‌­ها بسیار کم‌تحرک باقی ماند، همان‌طور که بیت کوین در نخستین سال‌­های عرضه این‌چنین بود.

قیمت اتریوم در سال 2016 چقدر بود؟

در سال 2016، قیمت اتریوم از 0.9 دلار در ابتدای سال به رکورد 20.5 دلار در اواسط ژوئن صعود کرد. اما یک هک به ارزش 50 میلیون دلار به سقوط قیمت انجامید و در نتیجه سال را با 8 دلار به پایان رساند. سال 2016، سالی بود که اتریوم و اتریوم کلاسیک منشعب شدند. از آن موقع، اتریوم رشد فزاینده­‌ای داشت در حالی که اتریوم کلاسیک هرگز آن سطح از محبوبیت را به خود ندید.

قیمت اتریوم در سال 2017 چقدر بود؟

سال 2017، سال شاخصی برای اتریوم بود؛ چراکه در طول سال محبوبیت‌اش اوج گرفت. اتریوم سال را با 8 دلار آغاز کرد و به رکورد 840 دلار رسید؛ هر چند سال را با 740 دلار پایان داد. رشد اتریوم در اوایل 2018 ادامه یافت و در همان ابتدای سال به رکورد 1360 دلار رسید. 2017 سال فوق­‌العاده­‌ای برای تمامی رمزارزها بود و اتریوم یکی از موفق‌­ترین آن­ها بود.

عوامل تعیین‌کننده قیمت اتریوم

اتریوم در مقایسه با نام‌­های بزرگ رمزارز بازار، بستر بسیار جوانی است. اما با وجود این نوپایی، میلیون‌­ها کاربر را از سرتاسر دنیا شیفته سرمایه­‌گذاری در خود کرده است و میلیون­‌ها نفر دیگر از تکنولوژی‌­های موجود بر بلاکچین اتریوم استفاده می‌کنند. حال به بیان عوامل موثر در قیمت اتریوم می­‌پردازیم:

اساسی­‌ترین عوامل موثر در قیمت اتریوم عرضه و تقاضا است که برای سایر رمزارزها نیز به همین شکل است. هر چه افراد بیشتری در اتریوم سرمایه‌­گذاری کنند، قیمت آن بیشتر خواهد شد. زمانی که تعداد زیادی، شروع به فروش اتریوم کنند، قیمت آن سقوط خواهد کرد.

تفاوت عمده در تأثیرگذاری عرضه بیت کوین و اتریوم این است که هر چند بیت کوین به 21 میلیون محدود است و در صورت ایجاد این مقدار، دیگر تولید نخواهد شد، ولی اتریوم با چنین محدودیتی روبه‌رو نیست. عرضه دائم اتریوم باعث شده که در زمان نگارش این مقاله 100 میلیون اتریوم در گردش باشد. اما بحث داغی در انجمن اتریوم درباره محدودیتی برای عرضه آن وجود دارد. محدودیتی در حد 120 و 144 میلیون اتریوم مطرح شده ولی هنوز نهایی نشده است. بنابراین در قیاس با بیت کوین، عامل عرضه به میزان کمتری بر اتریوم موثر است.

علاوه بر آن، اتریوم برخلاف بیت کوین تاکنون ضد ASIC محسوب می­‌شد که به معنی عدم امکان استخراج اتریوم با استفاده از دستگاه­‌های ASIC است. در آینده­ای نزدیک قرار بر تغییر این ویژگی است؛ چنانکه بیت­مین ماینر اتریومی ساخته که امکان استخراج اتریوم با استفاده از دستگاه­های ASIC را فراهم می­‌کند. یک فورک عرضه شده است که باعث افزایش محدودیت می‌­شود و مجدداً اتریوم را غیرقابل استخراج می‌کند.

چرا محبوبیت اتریوم در حال افزایش است؟

انتخاب ICOها: دلیل دیگر بر اینکه چرا قیمت و مارکت کپ اتریوم عملکرد خوبی دارد این است که اتریوم بستر منتخب ICOهای نوظهور است. رمزارزهای زیادی (از جمله رمزارزهای صاحب نام) هستند که به عنوان توکن ERC-20 روی بلاک چین اتریوم وجود دارند. تعدادی از ICOهای جدید ترجیح می­‌دهند که رمزارزهای خود را روی بلاکچین اتریوم قرار دهند تا اینکه از همان ابتدا بلاکچین خود را توسعه دهند.

برنامه­‌های متعدد: یکی از بزرگ‌­ترین دلایل محبوبیت اتریوم، وجود برنامه­‌های متعدد آن است. برخلاف بیت کوین، لایت کوین و دیگر رمزارزهای بزرگ، اتریوم فراتر از یک بستر مالی است. در حالی که اتریوم به عنوان یکی از ویژگی­‌هایش، امور مالی عرضه می­‌کند ولی بستری برای برنامه­‌های غیرمتمرکز و اجرای قراردادهای هوشمند است. این ویژگی­‌ها، اتریوم را چندکاره می­‌کند و در نتیجه شماری از توسعه­‌دهندگان را به سوی خود جلب می­‌کند.

توسعه­‌دهندگان مشتاق: بستر مبتنی بر بلاک چین اتریوم فرصت جذابی برای توسعه­‌دهندگان است که تکنولوژی جدیدی را آزمایش کنند. قراردادهای هوشمند و برنامه‌­های غیرمتمرکز، در حال تغییر دنیای تکنولوژی هستند و اتریوم پیشتاز این انقلاب فناورانه است.

آیا امکان پیشی گرفتن اتریوم از بیت کوین وجود دارد؟

سال­‌ها اعتقاد بر این بود که روزی محبوبیت و مارکت کپ اتریوم از بیت کوین پیشی خواهد گرفت. بیت کوین از زمان ایجاد، بزرگ‌ترین سهم مارکت کپ بازارهای رمزارز را به خود اختصاص داده است. اما اتریوم که در جایگاه بعدی قرار دارد، چنین انتظار می­‌رود که روزی از مارکت کپ بیت کوین گوی سبقت را برباید، رویدادی که از سوی سرمایه‌­گذاران و حامیان اتریوم فلیپنینگ (Flippening) نام گرفته است. قیمت اتریوم را نمی­‌توانیم پیش­‌بینی کنیم.

ذهنیت پشت فلیپنینگ از این قرار است که هر چند برنامه بیت کوین، بیشتر بر امور مالی متمرکز است ولی اتریوم کارایی بسیار وسیع‌­تری دارد. چنانچه برنامه‌­ها و قراردادهای هوشمند بیشتر و بیشتری روی شبکه اتریوم به کار گرفته شوند، سرمایه‌گذاری بیشتری را روانه این بستر می­‌کند و در نتیجه فلیپنینگ اتفاق می­‌افتد. هر چند هنوز اختلاف زیادی بین مارکت کپ بیت کوین و اتریوم وجود دارد، اما معتقدین به فلیپنینگ چنین باور دارند که نهایتاً روی می‌­دهد.

سازنده اتریوم چه کسی است؟ تمام نکاتی که باید بدانید

در سال ۲۰۰۸، بیت کوین به عنوان روشی انقلابی برای دستیابی به متدی برای امور مالی و داد و ستد آنلاین، ایمن و با حفظ حریم خصوصی اختراع شد. فقط سه سال بعد، پلت فرم اتریوم با جاه‌طلبی بزرگتری ظهور کرد، هدفی که سازنده اتریوم در سر داشت نه تنها قدمی روبه جلو در حوزه بلاکچین و رمزارزها بود، بلکه ذهنیت و درک ما از شبکه جهانی وب را تغییر خواهد داد. در ادامه با مبدع و موسس شبکه اتریوم آشنا خواهید شد.

سازنده اتریوم کیست؟

چه کسی اتریوم را ایجاد کرده است؟ برخلاف شخصیت مرموز “Satoshi Nakamoto” که گفته می‌شود سازنده بیت کوین و مغز متفکر این شبکه است، مخترع اتریوم در سایه‌ها پنهان نمی‌شود. این شخص Vitalik Buterin نام دارد، یک برنامه نویس کم سن و سال که علاقه زیادی به فناوری بلاکچین دارد و همین علاقه او به این شبکه و به ویژه بیت کوین سبب شد تا ایده توسعه اتریوم را در ذهن پرورش دهد.

بوترین یکی از مالکان وب سایت مجله بیت کوین بود که آرزو داشت تا با استفاده از بلاکیچن و پتانسیل‌های آن بتواند پلتفرمی را توسعه دهد که عملکردی فراتر از امور مالی و تجارت داشته باشد، او می‌خواست یک کامپیوتر جهانی را با استفاده از رایانه‌های متصل به اینترنت بسازد.

توسعه اتریوم

بوترین به عنوان سازنده اتریوم و کسی که ایده اتریوم را بنا و آن را توسعه داده، به سختی تنها بود و تنها دستیاران وی در تبدیل این چشم انداز به واقعیت، برنامه نویسانی با نام‌های میهای آلیسی، آنتونی دی یوریو و چارلز هوسکینسون و دکتر گاوین وود بودند.

آن‌ها برای پایدار نگه‌داشتن پلتفرم اتریوم و تامین هزینه‌های مربوط به توسعه این شبکه، توک‌های اتریوم یا اتر را طراحی کردند که مردم با خریداری این اترها، مشارکت خود را در پروژه مربوط به سرمایه گذاری جمعی در جولای ۲۰۱۴ را آغاز نمودند. پس از تأمین اعتبار پروژه، اتریوم در تاریخ ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۵، به طور نیمه رسمی تولد رمزارز این شبکه را اعلام کرد.

هنوز هم تئوری‌هایی در مورد اینکه چه کسی ایده پایه‌ریزی رمزارز اتر و شکل شبکه کنونی اتریوم را به عهده داشته وجود دارد اما یکی از دلایل اصلی به وجود آمدن آن، ایجاد یک شکاف در جامعه Ethereum به دنبال حمله هکرها به سازمان متولی تأمین بودجه بستر اصلی آن در سال ۲۰۱۶ است. کسانی که طرفدار تغییر کد اصلی زنجیره بلوک بودند، Ethereum (ETH) را همانطور که امروز می‌شناسیم ایجاد کردند، در حالی که کسانی که مخالف این حرکت بودند ، توسعه کلاسیک Ethereum (ETC) را ادامه دادند و به این ترتیب این شبکه اکنون با دو شاخه یا فورک اصلی به کار خود ادامه می‌دهد.

مزگان امیریوسفی هستم. تلاش می‌کنم میزان زیادی از روزم رو صرف خوندن و نوشتن کنم!

بزنگاه آخر احیای برجام؛ یا حالا یا هرگز!

ناکارآمدی، هزینه‌های هنگفت و پیامدهای فاجعه‌بار هرگونه پلن B ایران، آمریکا و قدرت‌های جهانی را به این ضرورت رسانده است که باید از آخرین فرصت برای حفظ برجام استفاده کنند. همزمان با حساس‌ترین روزهای مذاکرات احیای برجام، گروه بین‌المللی بحران در گزارش مهم خود به تحلیل وضعیت جاری و گمانه‌زنی درباره سناریوهای آتی پرداخته و نوشته است: اگر واشنگتن بتواند تحقق منافع اقتصادی رفع تحریم را برای تهران تأمین کند و تهران اقدامات قابل راستی‌آزمایی لازم را برای محدود کردن برنامه هسته‌ای خود انجام دهد، اختلافات بر سر معکوس کردن پیشرفت‌های هسته‌ای ایران و لغو تحریم‌های آمریکا قابل حل هستند.

به گزارش اقتصادنیوز در این متن آمده است: گروه بین‌المللی بحران (International Crisis Group) در ششمین سالگرد اجرای برجام و همزمان با حساس‌ترین روزهای مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در وین گزارشی مبسوط با عنوان « ششمین سال اجرای برجام: حالا یا هرگز » منتشر کرده و ضمن ارائه تاریخچه‌ای از مناسبات برجامی میان ایران، آمریکا و سایر طرف‌های توافق، به تفسیر و تحلیل وضعیت کنونی پرداخته است.

این گزارش ۴۲ صفحه‌ای (همراه با فهرست، چکیده و ضمایم ۵۷ صفحه) که «علی واعظ» رئیس پروژه ایران در این مؤسسه، نویسنده اصلی آن است، راه‌کارهایی برای عبور از مناقشه کنونی ارائه، و چشم‌اندازی از سناریوهای پیش رو ترسیم شده است. اکوایران بخش اول از ترجمه متن مفصل گزارش گروه بین‌المللی بحران در ششمین سالگرد برجام را منتشر کرده است.

گروه بحران بر این باور است که «برجام هنوز بهترین راه برای رسیدن تهران به لغو تحریم‌ها و تأمین اهداف غرب در جهت عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای است. بنظر می‌رسد فرصت پیش‌آمده آخرین بخت نجات برجام باشد و طرفین نباید آن را از دست بدهند».

گزارش گروه بحران در ۵ فصل مجزا تدوین شده است که اکوایران ترجمه آن را در مجموعه گزارش‌هایی که از امروز منتشر می‌شود، تقدیم مخاطبان می‌کند. در ادامه بخش اول شامل یافته‌های اساسی و چکیده گزارش را بخوانید.

یافته‌های اساسی

- تحولات اخیر: آمریکا و ایران چندین ماه‌ است که در قالب گفت‌وگوهای غیر مستقیم در صدد احیای برجام هستند. هنوز هیچ توافقی بر سر چارچوب بازگشت مشترک به توافق هسته‌ای حاصل نشده است. برنامه هسته‌ای ایران روز به روز وسیع‌تر و پیشرفته‌تر می‌شود درحالیکه تحریم‌های دوران ترامپ همچنان پابرجا هستند.

- اهمیت موضوع: اگر در مذاکرات پیشرفت معناداری حاصل نشود و یا سرعت توسعه برنامه هسته‌ای ایران کاهش نیابد، برجام به زودی به نقطه غیر قابل بازگشت می‌رسد. بن‌بست در هفته‌های پیش‌ رو ممکن است آمریکا و متحدانش را به سمت دیپلماسی قهرآمیز و یا حتی اقدامات نظامی، و ایران را به سمت تنش‌زایی منطقه‌ای و هسته‌ای بکشاند.

- راهکارها: ایران و آمریکا باید از آخرین فرصت برای حفظ برجام استفاده کنند. اختلافات بر سر معکوس کردن پیشرفت‌های هسته‌ای ایران و لغو تحریم‌های آمریکا قابل حل هستند؛ اگر واشنگتن بتواند تحقق منافع اقتصادی رفع تحریم را برای تهران تأمین کند و تهران اقدامات قابل راستی‌آزمایی لازم را برای محدود کردن برنامه هسته‌ای خود انجام دهد.

چکیده

ایران و قدرت‌های جهانی هفت سال بعد از اینکه در وین بر سر برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به توافق رسیدند برای نجات اندک چیزی که از آن باقی مانده بار دیگر در وین در تکاپو هستند.

هر دو طرف هنوز نمی‌دانند آیا به اهدافشان دست خواهند یافت یا خیر.

برای واشنگتن، سوأل اصلی این است که با توجه به گسترش چشمگیر برنامه هسته‌ای ایران، خصوصاً در سال گذشته، آیا می‌تواند همچنان از منافع عدم اشاعه سلاح هسته‌ای که برجام در پی داشت برخوردار شود.

برای ایران، مسأله این است که آیا آمریکا می‌تواند و می‌خواهد تحریم‌ها را به گونه‌ای رفع کند که منافع اقتصادی کافی و پایدار – آنچه که در طول عمر برجام اتفاق نیفتاد‌ – به دنبال داشته باشد.

اما فعلاً هر دو در مورد یک چیز اتفاق نظر دارند و آن نیاز به پیمودن مسیر دیپلماسی است چراکه گزینه‌های جایگزین بسیار بدتر خواهند بود.

زمان کوتاه است اما هنوز برای به توافق رسیدن بر سر بازگشت متقابل به تعهدات برجامی دیر نشده است. این مهم نیازمند این است که آمریکا و اروپا پیشنهادهای قابل قبولی برای تحقق منافع اقتصادیِ رفع تحریم‌های هسته‌ای ارائه کنند و ایران برای محدود کردن برنامه هسته‌ای‌اش به شکلی که قابل راستی‌آزمایی باشد تعهدات لازم را بدهد.

* فرصت از دست رفته بایدن

یک سال پیش که جو بایدن رئیس جمهور آمریکا شد، شرایط نابسامانی را از دولت سابق به ارث برد. علی رغم تحریم‌های یکجانبه و بی‌سابقه آمریکا علیه ایران، برنامه هسته‌ای این کشور هم از لحاظ کمی و هم کیفی در حال پیشرفت تصاعدی بود در حالی که نظارت بین‌المللی بر آن محدود شده بود. بایدن همچنین با یک رابطه فراآتلانتیکی فرسوده و ضعیف، از جمله در مورد مسأله ایران، و تنش‌های بالا گرفته در خاورمیانه روبرو بود. نتیجه رایزنی‌های داخلی اولیه در داخل دولت جدید که مدتی به طول انجامید چیزی بود که از اول روشن بود: بازگشت به برجام بهترین مسیر برای احیای منافع عدم اشاعه هسته‌ای آن است که همزمان راه تعامل با ایران را در مورد سایر مسائل باز نگه می‌دارد.

اگرچه واشنگتن نه مسئولیت خود در ایجاد وضع موجود را پذیرفت و نه در عرصه عمل آنطور که تهران انتظارش را داشت سیاست‌های گذشته را تغییر داد – و نه از فرصت ابراز حسن نیت در برابر مردم ایران در میانه پاندمی کرونا استفاده کرد – اما ماه‌های اولیه مذاکرات هسته‌ای پربار بود. تا قبل از به پایان رسیدن دوران ریاست جمهوری حسن روحانی، کسی که برای حفظ برجام به عنوان میراث اصلی‌اش مصمم بود، در شش دور از گفت‌وگوها بین ماه‌های آوریل و ژوئن، نمای کلی و قابل قبولی از سازش حول مسائل هسته‌ای، تحریم‌ها و ترتیب اقدامات طرفین ترسیم شد.

* پیشروی تا مرز تقابل

اما انتخابات ریاست جمهوری ایران در ماه ژوئن مذاکرات را برای پنج ماه به تعویق انداخت و از زمانی که گفت‌وگوها در ماه نوامبر از سر گرفته شد، بجای تمرکز بر پر کردن شکاف‌های باقیمانده، بیشتر وقت صرف گفت‌وگوی دوباره درمورد مسائل توافق شده در شش دور قبل شد. برای دولت ایران که در اختیار کامل نیروهای محافظه‌کار قرار دارد برجام توافقی است که در ارزش آن تردید وجود دارد.

مقامات ایران مزایای احیای برجام را یا کوچک می‌شمارند یا کلاً انکار می‌کنند چراکه معتقدند اقتصاد کشور شوک ناشی از تحریم‌های آمریکا و پاندمی کرونا را جذب کرده و از آنها جان سالم به در برده است. رهبران ایران همچنین امید دارند با تکیه بر روابط با کشورهای همسایه و قدرت‌های شرقی ضررهای اقتصادی تحریم‌ها را جبران کنند و از شدت انزوای دیپلماتیک بکاهند. بعلاوه آنها به پیشرفت‌های هسته‌ای به عنوان اهرم فشار قوی برای اجبار آمریکا به عقب‌نشینی می‌نگرند و بنابراین رفتنِ تا مرز تقابل برایشان جذاب است.

* بدون برجام، اقتصاد ایران احیاء نخواهد شد

اما پایه‌ای که این طرز نگاه بر آن استوار است سست و شکننده است: اقتصادی که در پشت رشد مثبت حداقلی‌اش نیاز مبرم به اصلاح دارد؛ یک فضای تقابلی بین ایران و غرب بهبود روابط خارجی – نه فقط با کشورهای حاشیه خلیج فارس – دشوار خواهد کرد؛ بعلاوه، پیشرفت‌های هسته‌ایِ بی‌رویه می‌تواند روابط با چین و روسیه را هم خدشه دارد کنند.

بالاتر از همه اینها، نزدیک شدن به آستانه هسته‌ای – یعنی دستیابی به تمام عناصر لازم برای تولید بمب بدون تولید آن– یا تحریک نظامی آمریکا، چه مستقیم و چه غیر مستقیم، هیچ منفعتی را برای ایران تأمین نخواهد کرد و احتمالاً واکنش واشنگتن را در پی خواهد شد.

* نزدیک شدن به لحظه تصمیم‌گیری

قدرت‌های جهانی، خصوصاً آمریکا و دولت‌های اروپایی، دارند به زمان تصمیم‌گیری نزدیک می‌شوند. ذخیره رو به رشد اورانیوم غنی‌ شده با خلوص بالا و نزدیک به حد نظامی، در کنار سانتریفیوژهای پیشرفته‌ای که تعدادشان رو به افزایش است، این معنا را می‌دهد که برجام در عرض چند هفته آینده، در صورتی که همه چیز به همین منوال پیش برود، به نقطه غیر قابل بازگشت می‌رسد. چراکه آمریکا به این نتیجه می‌رسد که مزایای عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای برجام دیگر قابل دستیابی نیستند و در نتیجه احیای آن فایده‌ای نخواهد داشت.

* پلن B و بازگشت به عصر رقابت تحریم و سانتریفیوژ

به علت تنگ بودن زمان، واشنگتن و متحدانش به راه‌های جایگزین – یا به اصطلاح، گزینه‌های ب – فکر می‌کنند؛ توافق موقت بر سر رفع قسمتی از تحریم‌ها در برابر توقف پیشرفت‌های برنامه هسته‌ای ایران، کشیدن ماشه و بازگردان تحریم‌های سازمان ملل و اتحادیه اروپا، عملیات‌های خرابکارانه و یا واکنش‌های نظامی به منظور عقب راندن برنامه هسته‌ای ایران از جمله جایگزین‌های مورد بحث هستند.

اما همه این گزینه‌ها نقاط منفی قابل توجهی دارند و معلوم نیست که به نتیجه دلخواه منجر شوند. در صورت عدم پیشرفت سریع گفتگوها در هفته‌های آینده، باید انتظار بازگشت به وضعیت یک دهه قبل را داشت:‌ دوران رقابت خطرناک بین تحریم‌ها و سانتریفیوژها.

* نگرانی متفاوت اسرائیل در میان بازیگران منطقه

کشورهای منطقه‌ دارند خودشان را برای آنچه که اتفاق خواهد افتاد آماده می‌کنند. برای آن دسته از همسایگان ایران که در دوران ترامپ در میانه تقابل تهران و واشنگتن گیر کرده بودند و در حال حاضر نیز نسبت به تعهد آمریکا به تأمین امنیت‌شان دغدغه دارند، هم احیای برجام و هم عدم دستیابی به هر گونه توافقی نگران کننده است. کشورهای حاشیه خلیج فارس با تهران وارد گفت‌وگو شده‌اند تا از ترکش تنش جدید میان ایران و آمریکا در امان بمانند.

در اسرائیل، بالعکس، مقامات بیشتر نگران غنی سازی اقتصادی ایران در اثر احیای برجام هستند، تا نگران غنی سازی اورانیوم و تسریع آن در صورت فروپاشی توافق. اگرچه برخی از کارشناسان امنیت ملی اسرائیل بیش از پیش بر منافع عدم اشاعه برجام صحه می‌گذارند، اما مقامات این کشور این توافق را مصالحه‌ای ضعیف می‌دانند که در اثر آن دشمن اصلی اسرائیل در منطقه هم از انزوای دیپلماتیک خارج می‌شود و هم با منابع مالی‌ای که در اختیارش قرار می‌گیرد می‌تواند متحدین منطقه‌ای‌اش را تقویت کند.

* روش احیای برجام و گریز از بازی دو سر باخت

تجربه سه سال گذشته نشان داده است که نتیجه شکست مذاکره بازی دو سر باخت است: آمریکا و متحدانش – به همراه قدرت‌هایی مثل چین و روسیه که با دستیابی ایران به سلاح اتمی مخالف هستند – با گسترش بدون نظارت برنامه هسته‌ای ایران مواجه خواهند شد، تهران با تشدید وضعیت بغرنج اقتصادی باید دست و پنجه نرم کند و در منطقه هم تنش‌ها دوباره بالا می‌گیرد که می‌‌تواند عواقب خطرناکی داشته باشد.

خوشبختانه، اجتناب از چنین وضعیتی ممکن است. برای آن ایران و آمریکا باید این واقعیت را قبول کنند که هیچ کدام به همه آنچه که می‌خواهند دست پیدا نخواهند کرد، اما می‌توانند به چیزی برسند که آنها را به رفع نیازهایشان نزدیک می‌کند. اقداماتی در راستای موارد زیر ضروری بنظر می‌رسد:

• دولت بایدن باید اولاً انعطاف بیشتری در مورد میزان تحریم‌هایی که می‌خواهد لغو کند نشان دهد، ثانیاً با همکاری با طرف‌های اروپایی از برخورداری ایران از منافع اقتصادی برجام اطمینان حاصل کند و ثالثاً ضمانت دهد تا زمانی که در قدرت است و تهران به تعهداتش پایبند، واشنگتن برای روابط تجاری ایران که منطبق با توافق هسته‌ای هستند مانع ایجاد نمی‌کند.
  
• هر دو طرف باید در مورد توالی اقدامات‌شان در حوزه لغو تحریم‌ها و هسته‌ای به گونه‌ای توافق کنند که هم دغدغه ایران در مورد تحقق منافع اقتصادی و هم دغدغه آمریکا و اروپا در مورد عدم اشاعه سلاح هسته‌ای تأمین شود. در قدم اول، آمریکا باید تحریم‌های صادرات نفت ایران را رفع کند و اجازه دهد که درآمدهای مربوطه و دارایی‌های بلوکه شده ایران در خارج به داخل کشور منتقل شوند. ایران هم همزمان باید نگران‌کننده‌ترین اقدامات هسته‌ای‌اش را متوقف کند، از جمله: غنی‌سازی اورانیوم با خلوص بالا، نصب سانتریفیوژهای پیشرفته و تولید فلز اورانیوم. بعلاوه تهران در حین راستی‌آزمایی لغو تحریم‌ها باید به ناظران سازمان ملل دسترسی‌های لازم و کافی را بدهد. گام‌های بعدی برای لغو تحریم‌های ببیشتر و کنار گذاشتن پیشرفت‌های هسته‌ایِ ناسازگار با برجام باید به همین شکلِ مرحله‌بندی شده اجرا شوند تا در نهایت دو طرف به طور کامل به برجام بازگردند.
  
• ایران باید اقداماتی را که از سال ۲۰۱۹ در نقض برجام انجام داده به گونه‌ای معکوس کند که به شکل پایدار و قابل راستی‌آزمایی با برجام منطبق باشد. این امر شامل از رده خارج کردن سانتریفیوژهای پیشرفته به شکل قابل توجه می‌باشد. تهران همچنین باید همکاری‌های کامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی را احیا کند و در مورد ذره‌های اورانیوم یافت شده در چهار مکانی که به آژانس اعلام نکرده توضیحات لازم را بدهد.
  
• طرفین باید در مورد مسائل خارج از چارچوب برجام به صورت موازی با مذاکرات وین با هم تعامل کنند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: گفت‌وگوهای دو جانبه و منطقه‌ای با هدف پایین آوردن سطح تنش‌ها بین ایران و همسایه‌های عرب خود، سرنوشت زندانیان دو تابعیتی در ایران و تسهیل تجارت انسان‌دوستانه با ایران.

* از لبه پرتگاه فاصله بگیرید

آنچه که آمریکا، ایران و کشورهای چهار بعلاوه یک (بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان) را به دور میز بازگردانده، پذیرش این است که برجام بهترین چارچوب موجود برای پرداختن به یک دغدغه راهبردی جهانی است و تنها ساختار موجود برای عادی‌سازی روابط اقتصادی‌ ایران با دنیای خارج.

منافع احیای برجام و مضرات از بین رفتن‌اش باید برای امضاکنندگان اولیه این توافق کافی باشد تا از لبه پرتگاه فاصله بگیرند و نگذارند برجام فروبپاشد.