بورس رونق می گیرد؟

بورس اوراق بهادار چیست؟ راهنمای معامله اوراق بهادار

انواع اوراق بهادار کدامند؟ نحوه سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار به چه صورت است؟ برای آشنایی و نحوه معامله بورس اوراق بهادار این مطلب را مطالعه کنید.

بازار بورس اوراق بهادار یک بازار قانون‌مند و ساختاریافته است که در آن، سهام شرکت‌ها و اوراق اسناد مشارکت عرضه می‌شود. این بازار بورس رونق می گیرد؟ یکی از بهترین بازارهای سرمایه‌گذاری است که در صورت شناخت و تسلط کامل به آن می‌توان معاملات پرسودی را انجام داد.

بازار بورس اوراق بهادار یا به اختصار بازار بورس، به بازار اول اصلی و اول فرعی و بازار دوم تقسیم می شود و شرکت ها بر اساس شرایط و قوانین می توانند در هریک از بازار های بورس پذیرش شوند و نماد آنها مورد معامله قرارگیرد. البته پذیرش در این بازار نیازمند کسب تأییدیه ای است که پس از بررسی های گوناگون و نسبتاً دشواری صورت می گیرد. بسیاری از شرکت ها موفق به کسب مجوز پذیرش در این بازار نمی شوند و نمی توانند به بازار بورس وارد شوند. به همین دلیل بسیاری از شرکت ها، برای ورود به دیگر بازار ها اقدام می کنند. در این بخش با بازار بورس اوراق بهادار ایران و همین‌طور نحوه معامله در این بازار آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.

بورس اوراق بهادار چیست؟

در بازار بورس اوراق بهادار می‌توان اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار یا اسناد مالی باارزش کرد. دلیل تأسیس این بازار، جلوگیری از خسارت‌های‌ سنگین سرمایه‌گذاران بود. در گذشته، تمام ضررهای مالی متوجه خود سرمایه‌گذار می‌شد که این موضوع، احتمال ورشکستگی کامل را به دنبال داشت و جبران آن بسیار مشکل بود به همین خاطر بسیاری از کشورهای جهان به ‌منظور حمایت از سرمایه‌گذاران، بازار بورس اوراق بهادار را تأسیس کردند.

این بازار تحت عنوان شرکت سهامی عام در حال اداره شدن است و در آن، شرکت‌های سهامی مختلف حضور یافته‌اند. این شرکت‌ها، مجاز به فروش اوراق مشارکت و سهام خود بوده و می‌توانند طبق ضوابط تعیین‌شده سرمایه‌گذاران بی‌شماری را جذب کنند. بنابراین با تقویت این بازار می‌توان رونق اقتصادی در کشور ایجاد کرده و سرمایه خود را چندین برابر کرد که البته لازمه این موارد تسلط کافی به قوانین و ضوابط تعیین‌شده از سوی سازمان بورس است که ما این قوانین بورسی را به شما عزیزان آموزش خواهیم داد.

تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران

اولین گام برای تأسیس بورس اوراق بهادار تهران در سال 1315 برداشته شد. در آن برهه زمانی، کارشناسان خارجی زیادی جهت بهبود شرایط اقتصادی و بانکداری کشور استخدام شدند که دولت از بین این کارشناسان خبره، شخصی به نام وان لوترفلد را که اصالتی بلژیکی داشت مأمور راه‌اندازی بورس ایران کرد. این شخص به همراه همکار هلندی خود موفق به تدوین اساسنامه بورس شدند و بانک ملی نیز منابع مالی را موردبررسی قرار داد اما با شروع جنگ جهانی دوم این طرح اقتصادی بزرگ به فراموشی سپرده شد و ایران با مشکلات مختلف اقتصادی و امنیتی مواجه شد. در سال 1333 نیز مجدد کارگروهی جهت راه‌اندازی بورس تشکیل شد که متشکل از بانک مرکزی، وزارت بازرگانی، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن بود. آن‌ها بعد از 12 سال تلاش و تحقیق در سال 1345 موفق شدند قوانین لازم جهت تأسیس بورس اوراق بهادار ایران را تدوین کنند. در نهایت، لایحه مربوط به تأسیس بورس در اردیبهشت همان سال به تصویب مجلس رسید و بازار بورس اوراق بهادار کشور رسماً فعالیت خودش را در 15 بهمن 1346 با دو شرکت نفت پارس و بانک صنعت و معدن شروع کرد.

اوراق بهادار چیست؟

اوراق بهادار، سندی است که دارنده قانونی را مشخص کرده و ارزش مالی دارد. همچنین این سند قابلیت خرید و فروش داشته و از آن‌ جهت انتقال دارایی استفاده می‌کنند. سازمانی که این اوراق را صادر می‌کند نهاد صادرکننده اوراق است و کارگزاری‌ها نیز با این نهاد در ارتباط بوده و اوراق‌های مختلف را برای متقاضیان خریداری می‌کنند. همچنین اوراق بهادار در انواع مختلف صادر شده و هر یک از آن‌ها شرایط ویژه‌ای دارند.

انواع اوراق بهادار

از انواع اوراق بهادار می‌توان به اوراق صاحبان سهام، اوراق بدهی و اوراق مشتقه اشاره کرد. البته این اوراق‌های بهادار نیز دارای زیرمجموعه جداگانه‌ای هستند که در قسمت زیر یکایک آن‌ها را توضیح داده‌ایم:

اوراق بهادار صاحبان سهام

اولین اوراقی که به بررسی آن می‌پردازیم اوراق بهادار صاحبان سهام است. این اوراق یکی از رایج‌ترین اوراق‌های بهادار است که بیشتر سرمایه‌گذاران از آن‌ جهت سودآوری استفاده می‌کنند. تمام شرکت‌هایی که مجوز حضور در بورس ایران را به دست می‌آورند باید مرحله ارزش‌گذاری را طی کنند. در واقع، سازمان بورس بر اساس پارامترهای تعیین‌شده اقدام به ارزش‌گذاری شرکت و سهام آن می‌کند و ارزش اسمی برگه سهام اوراق بهادار آن شرکت را مشخص می‌کند. شرکت نیز قسمتی از برگه‌های اوراق بهادار یا سهام خود را در بازار بورس ارائه کرده و سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید این اوراق در کسب‌وکار آن مرکز سهیم شوند.
خریداران این نوع اوراق بهادار، علاوه بر اینکه از افزایش قیمت آن سود می‌برند از امتیازات ویژه‌ای نیز بهره‌مند می‌شوند. برای مثال شرکت در سال مالی، سود به ‌دست‌آمده از فعالیت‌های خود را بین دارندگان برگه‌های اوراق بهادار تقسیم کرده و طبیعتاً فردی که سهام بیشتری را خریداری کرده باشد، سود بیشتری هم به حسابش واریز می‌شود.

اوراق بهادار بدهی

اوراق بهادار بدهی مخصوص شرکت‌هایی انتشار می‌یابد که نتوانسته‌اند سرمایه موردنظر کسب‌وکار خود را تأمین کنند و به‌ نوعی مابقی سرمایه را از سرمایه‌گذاران فعال در بورس قرض می‌گیرند. این اوراق این‌گونه است که شرکت متقاضی بابت دریافت مبلغی از خریدار در بازه‌های زمانی مشخص، مبلغ توافق شده از قبل را به‌ حساب خریدار واریز می‌کند و در وقت سررسید نیز کل مبلغی را که در ابتدا از خریدار دریافت کرده بود مجدد به او بازمی‌گرداند. بنابراین خریدار، مالک سهام نیست و تنها سود نقدی دریافت می‌کند.
ریسک این اوراق نسبت به سایر اوراق بهادار بسیار پایین بوده و این معامله کاملاً به نفع دو طرف است؛ زیرا خریدار علاوه بر دریافت اصل پول خود به ‌صورت مرتب، مبالغی را دریافت می‌کند و شرکت‌ها نیز به ‌جای دریافت وام‌های بانکی که دریافت آن‌ها بسیار سخت و زمان‌بر است، از این نوع اوراق استفاده می‌کنند. همچنین برخلاف اوراق‌های دیگر که امکان دریافت نکردن سود وجود دارد در این اوراق دریافت سود حتمی است.
این اوراق با توجه به نوع شرکتی که آن را صادر کرده است به انواع مختلفی مانند اوراق مشارکت دولتی و شرکتی، اوراق خزانه دولتی، اوراق صکوک شرکتی، اوراق منفعت، اوراق استصناع، سهام امتیاز، اوراق بهادار وثیقه‌ای، گواهی سپرده، اوراق مرابحه و اوراق سلف موازی استاندارد تقسیم می‌شود.

اوراق بهادار مشتقه

اوراق بهادار مشتقه، اوراقی است که در بازار بورس و حتی خارج از آن کارایی دارد. این اوراق مانند اوراق صاحبان سهام، ارزش مادی ندارد و ارزش آن به کالای فیزیکی خریداری‌ شده بستگی دارد. این اوراق بهادار به‌ منظور خرید کالاهای فیزیکی مختلف عرضه می‌شود و پشتوانه آن محصولاتی مانند سکه، زعفران و ارز است. البته برآورد ارزش اوراق مشتقه به کالا محدود نمی‌شود و سهام‌های بورسی، سودهای بهره و دارایی‌های موجود در بورس نیز می‌توانند ارزش اوراق مشتقه را تعیین کنند. این اوراق بهادار هم 4 زیرمجموعه دارد که عبارت‌اند از قراردادهای سلف، معاوضه، آتی و اختیار معامله که همگی آن‌ها قابل معامله در بازارهای بین‌المللی هستند.

تفاوت اوراق بهادار با اوراق مشارکت

بسیاری از افراد تصور می‌کنند که اوراق بهادار همان اوراق مشارکت است که این تصور کاملاً اشتباه است. اوراق بهادار همان‌طور که اشاره شد مدل‌های مختلفی دارد که اوراق مشارکت یکی از انواع آن است. درواقع، اوراق مشارکت یکی از زیرمجموعه‌های اوراق بهادار بدهی است و کارکرد آن نیز این‌گونه است که خریدار، هم در قیمت اوراق و هم در سود مشارکت سهیم می‌شود.

بیشتر بخوانید: انواع روش های سرمایه گذاری در بورس

اهداف بازار بورس اوراق بهادار

از اهداف بازار بورس رونق می گیرد؟ بورس اوراق بهادار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• توسعه بازار به کمک شیوه‌های نوین و فناوری‌های روز و فکر شده
• تأمین مالی شرکت‌های ایرانی به کمک گردش سرمایه
• کنترل بازار و شفاف‌سازی قیمت محصولات اساسی
• تشویق سرمایه‌گذاران به حضور در بازار سرمایه
• کاهش نرخ بیکاری و استفاده از سرمایه‌های انسانی
• انجام معاملات قانونی با کم‌ترین ریسک
• دسترسی راحت‌تر به شرکت‌های تولیدی
• همکاری بهتر عرضه‌کنندگان و خریداران با یکدیگر

شرایط خرید بورس اوراق بهادار

در این قسمت به بررسی شرایط خرید بورس اوراق بهادار ایران پرداخته‌ایم. با خرید اوراق بهادار می‌توانید سرمایه خود را افزایش داده و آن را در یک محیط امن و قانونی نگهداری کنید. مراحل خرید اوراق بهادار به ترتیب زیر است:

مرحله اول) رجوع به یکی از کارگزاری‌های معتبر

اولین مرحله برای خرید اوراق بهادار این است که عضو یک کارگزاری شوید و اطلاعات هویتی شما برای سازمان بورس و مراکز نظارتی ارسال شود که این کار توسط کارگزاری‌های سراسر کشور صورت می‌گیرد. بنابراین گام نخست این است که به عضویت یک کارگزاری معتبر درآیید.

مرحله دوم) عضویت در سامانه سجام

این سامانه به ‌منظور مبارزه با پول‌شویی بورس رونق می گیرد؟ راه‌اندازی شده است و همه افراد حقیقی و حقوقی متقاضی باید در این سامانه اطلاعات خود را ثبت کنند و به‌ نوعی احراز هویت شوند. بنابراین بدون ثبت‌نام در این سامانه اجازه حضور در بازار بورس را به دست نمی‌آورید. بعد از اینکه مدارک خود را که شامل کپی کارت ملی و شناسنامه است به کارگزاری تحویل دادید و در سامانه سجام نیز ثبت‌نام کردید، یک کد بورسی برای شما ارسال می‌شود. البته این کد بلافاصله صادر نمی‌شود و معمولاً چند روز زمان می‌برد تا به ایمیل شما ارسال شود. همچنین همزمان با کد بورسی یک کد آنلاین نیز برای شما ارسال خواهد شد که از طریق آن می‌توانید معاملات اوراق بهادار را انجام دهید. بنابراین با استفاده از کد آنلاین می‌توانید وارد سامانه معاملاتی بورس اوراق بهادار شوید. ضمن اینکه، باید 1 ماه از ارسال کد بورسی بگذرد و سپس به دادوستد بپردازید.

مرحله سوم) پرداخت مبلغ به‌ حساب معاملاتی

در این مرحله، مبلغی را که جهت سرمایه‌گذاری و خرید اوراق در نظر گرفته‌اید باید به ‌حساب معاملاتی خود انتقال دهید. این حساب نزد کارگزار محفوظ بوده و درواقع، کارگزار رابط بین شما و فروشنده است.

مرحله چهارم) خرید اوراق بهادار

در این مرحله که آخرین مرحله است می‌توانید وارد سامانه شوید و سهام‌هایی که مایل به خرید آن‌ها هستید را انتخاب کنید. بعد از انتخاب سهام، کارگزار سفارش شما را بررسی کرده و آن را به سیستم معاملاتی سازمان بورس انتقال می‌دهد و در نهایت آن سهام متعلق به شما می‌شود.

نحوه خرید اوراق بهادار بدون کد بورسی

خرید اوراق بهادار بدون کد بورسی نیز امکان‌پذیر است. در این شیوه، خریداران به‌ صورت غیرمستقیم و از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبد گردان‌ها اقدام به خرید اوراق بهادار می‌کنند. بنابراین سرمایه‌گذاران با در اختیار گذاشتن سرمایه خود نزد صندوق سرمایه‌گذاری می‌توانند خرید اوراق بهادار را انجام دهند و دیگر به کد بورسی نیاز ندارند. در صورتی هم که خود فرد بخواهد مراحل خرید اوراق را انجام دهد بایستی کد بورسی داشته باشد.

میزان کارمزد خرید اوراق بهادار

میزان کارمزد خرید اوراق بهادار برابر است با 1/5 درصد از کل مبلغ تبادل شده بین خریدار و فروشنده که این مبلغ به دلیل پیگیری کارهای مربوط و ارتباط با سازمان بورس در اختیار کارگزار قرار می‌گیرد.

سرمایه‌گذاری و معامله اوراق بهادار

اوراق بهادار بیانگر بنگاهی است که در آن، از شرکت‌های تولیدی گرفته تا سایر نهادهای تجاری به دنبال جذب سرمایه هستند و در طرف مقابل نیز عموم مردم قرار دارند که به دنبال افزایش سرمایه خود در یک محیط قانون‌مند هستند. بنابراین معامله اوراق بهادار، هر دو طرف را به هدف تعیین‌شده و مقصود خود می‌رساند. ضمن اینکه، سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار در حال جایگزین شدن وام‌های بانکی است و بسیاری از سرمایه‌گذاران، اولویت خود را این بازار قرار داده‌اند. یکی از دلایل جذب شدن سرمایه‌گذاران در بازار بورس اوراق بهادار این است که این بازار تنوع بالایی داشته و در حوزه‌های مختلف آن می‌توان اقدام به سرمایه‌گذاری کرد.

کلام آخر اینکه پیش از وارد شدن به این بازار باید با قوانین، شرایط و تکنیک‌های مختلف آن آشنا شوید تا هنگام انجام معامله به انتخاب‌های درستی دست بزنید. ما در کارگزاری سرمایه و دانش در تلاش هستیم تا شما عزیزان را با صفر تا صد بورس آشنا کنیم و درنهایت با یک دانش و آگاهی کامل در این بازار حضور یابید.

قطع امید از بورس /پیش بینی بازار سهام 8 مرداد

بورس تهران در یک روند نزولی گرفتار شده و مثبت هایی که گاهی اوقات در شاخص کل دیده می شود را نباید به حساب بازگشت به مدار صعودی گذاشت.

به گزارش اقتصادنیوز، روند بورس تهران فعلا نزولی است. طی مدت اخیر دیده شده که پس از چند روز نزول، یکی دو روز هم رشد در شاخص کل اتفاق می افتد اما میزان افت شاخص در روزهای منفی بیشتر از میزان رشد آن در روزهای مثبت است.

با این حساب پس از هر بار تکرار شدن این چرخه، شاخص در اعدادی پایین تر قرار می گیرد و این نشان دهنده یک روند نزولی است.

روز چهارشنبه هفته گذشته شاخص کل با بورس رونق می گیرد؟ رشد 5 هزار واحدی، به ارتفاع یک میلیون و 443 هزار واحد رسید اما این رشد هم از آن رشدهایی است که در میانه یک روند نزولی رخ داده و فعلا نباید به آن دل خوش کرد. این مثبت ها تا زمانی که تغییری در وضعیت ارزش معاملات رخ ندهد، امیدوارکننده نیستند.

فعلا مهم ترین آیتم در تحلیل های فعالان بازار سهام، همین ماجرای کاهش ارزش معاملات است. روز به روز ارزش معاملات خرد بورس کم می‌شود و این اصلا نکته خوبی برای بازار سهام نیست.

سهام ارزان قیمت هم خریدار ندارد

کاهش ارزش معاملات از دو جهت اهمیت فراوان دارد؛ ابتدا اینکه نشان دهنده از رونق افتادن بورس است و نکته بعدی، عدم تمایل معامله گران به خرید در قیمت های پایین. همین که معامله گران با وجود افت قیمت ها تمایلی به خرید در قیمت های پایین ندارند، یعنی توقع آن ها افت قیمت بیشتر است. به عبارتی سهام حتی در قیمت های افت کرده و پایین نیز جذابیتی برای خرید ندارد که دلیل آن هرچه هست، نتیجه اش افت بیشتر قیمت سهم هاست.

در روز چهارشنبه ارزش معاملات خرد رقم 1900 میلیارد تومان بود که اگر روزهای سه شنبه و چهارشنبه دو هفته قبل را به دلیل شرایط خاصی که توقف تعداد زیادی از نمادها ایجاد کرده بود نادیده بگیریم، رکورد جدیدی در کاهش ارزش معاملات خرد به ثبت رسیده است.

فعلا کسی امیدوار نیست

بورسی که ارزش معاملات آن به 2 هزار میلیارد تومان هم نمی رسد، به طور واضح از روزهای خوبش فاصله گرفته و فعلا نمی توان از آن انتظار رشد داشت.

ضمن اینکه فعالان حقیقی بورس هم از این بازار قطع امید کرده اند و مدت هاست که به طور متوالی در حال خارج کردن سرمایه خود از این بازار هستند.

برای بازار امروز، رشد اندک قیمت ها و شاخص ها در ابتدای معاملات را می توان متصور بود اما در نیمه دوم احتمالا فشار فروش کمی افزایش داشته باشد و شاخص ها و قیمت ها به سمت عقب برگردند.

بورس دوباره رونق می‌گیرد؟

شاخص بورس در ادامه سه ماه روند اصلاحی، در هفته دوم آبان ماه نیز به روند نزولی خود ادامه داد و در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته وارد کانال یک میلیون و 200 هزار واحد شد.

اعتمادآنلاین| شاخص بورس در ادامه سه ماه روند اصلاحی، در هفته دوم آبان ماه نیز به روند نزولی خود ادامه داد و در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته وارد کانال یک میلیون و 200 هزار واحد شد.

با وجود رفتار هیجانی سهامداران در ایجاد شتاب افت شاخص بورس، خبر قیمت‌گذاری دستوری فولاد در بورس کالا و احتمال افزایش نرخ سود بانکی بر روند اصلاحی شاخص بورس دامن زد.

با خبر منتفی شدن قیمت‌گذاری دستوری فولاد از طریق جلسه‌های برگزار شده در مجلس، اغلب فعالان بازار در انتظار بهبود روند معاملات بورس و بازگشت رشد به این بازار بودند اما بازار تحت تاثیر خبر افزایش نرخ سود بانکی روی خوش به این خبر نشان نداد و نتوانست چندان تاثیر مثبتی را بر معاملات این بازار داشته باشد.

همچنین روز یکشنبه هفته گذشته بود که عبدالناصر همتی، رییس بانک مرکزی از طریق یادداشتی در اینستاگرام اعلام کرد: بانک مرکزی به خوبی واقف است که با توجه به وجود شوک منفی عرضه، ناترازی بانک‌ها و نیاز مالی دولت، امروز افزایش نرخ سود بانکی سیاستی نیست که توفیق قطعی داشته باشد و برهمین اساس به‌دنبال روش‌های دیگری برای کاهش فشار تورمی در بازارها است.

ایجاد ترسی فراگیر در کلیت بازار سرمایه

«امیرعلی امیرباقری» ارزیابی خود از روند معاملات بورس در هفته‌ای که گذشت را اینگونه بیان کرد: در هفته‌ای که گذشت شاهد فشار فروش و وزنه سنگین عرضه در کلیت معاملات بازار بودیم، این روند در بازار هفته گذشته قابل پیش‌بینی بود و همه سهم‌ها همسو با یکدیگر در جهت منفی حرکت کردند که این موضوع تاثیر خود را بر شاخص کل و شاخص هم وزن نشان داد.

وی ادامه داد: موضوعی که اکنون در بازار وجود دارد، ترسی فراگیر در کلیت بازار است که باعث شده تا برخی از سهام به دلیل ترسی که در کلیت بازار مشاهده می‌شود از قیمت ذاتی خود فاصله بگیرند و به مرور برای سرمایه‌گذاری بلندمدت و میان‌مدت ارزشمند شوند.

امیرباقری با بیان اینکه نگاه پول‌های هوشمند در بازار به سمت تکمیل شدن اصلاح شاخص بورس است، اظهار داشت: هر چقدر بازار بیشتر در مسیر اصلاحی باشد، ریسک خرید سهام در بازار کمتر خواهد شد و پول‌های هوشمند در بورس رونق می گیرد؟ کنار اتفاق‌های اقتصادی و سیاسی در سطح کلان، وضعیت تکنیکال سهام و تابلوی بازار را دنبال می‌کنند.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: زمانی که پول‌های هوشمند به دنبال ورود به بازار باشند، همه پارامترها برای کسب سود معقول و مطلوب از کلیت بازار سرمایه کنار هم قرار خواهند گرفت.

وی نرخ ارز را یکی از مهمترین پارامترهای تاثیر گذار بر معاملات بازار سهام عنوان کرد و افزود: نرخ ارز اکنون در بازار با ثبات نسبی مواجه شده است و برخی از فعالان بازار پیش‌بینی خود از نرخ ارز را کاهشی می‌دانند، این نکته حائزاهمیت است که زمانی قیمت ارز به صورت هیجانی در مدار افزایشی قرار داشت، بازار سرمایه با اصلاح مواجه شده بود.

کنترل نقدینگی، مهمترین اولویت اقتصاد بورس رونق می گیرد؟ کشور

وی با اشاره به اینکه در وضعیت فعلی باید بحث «کنترل نقدینگی» مهمترین اولویت اقتصاد کشور باشد، ادامه داد: باید نقدینگی در سطح تولید کنترل شود تا در آینده خود را به صورت تورم انباشته نشان ندهد.

امیرباقری با بیان اینکه سود بانکی ممکن است در کوتاه‌مدت به دلیل حبس نقدینگی، فشار تورمی را جذب کند، خاطرنشان کرد: به طور معمول نقدینگی در بانک‌ها حبس می‌شود و از ورود به بازارهای موازی پرهیز می‌کند اما در میان‌مدت و بلندمدت با آزاد شدن حبس نقدینگی و خارج شدن پول‌ها از سپرده‌های بانکی وارد برخی از بخش‌های اقتصاد کشور می‌شود که آن بخش را متلاطم می‌کند و تاثیر خود را بر معیشت و پارامترهای واقعی بخش اقتصاد کشور نشان می‌دهد.

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه کنترل سود بانکی نه تنها برای حفظ آرامش بازار سرمایه بلکه برای رسیدن به یک نقطه امنی در اقتصاد کشور در میان مدت و بلندمدت واجب است، گفت: میزان نرخ سود بانکی باید از طریق مظنه گیری اوراق به شکل بازار آزاد از دل بازار به دست آید، اگر بیشتر از این نرخ سود بانکی به شکل دستوری باشد مشکلاتی را با خود به همراه خواهد داشت.

وی خاطرنشان کرد: زمانی که بازار و اقتصاد کشور در یک فضای باز قرار می‌گیرد فرصت رانت و سود بدون ریسک از دلال و سفته‌باز گرفته می‌شود و در نهایت باعث افزایش حاشیه رفاه مصرف‌کننده خواهد شد.

امیر باقری با بیان اینکه موضوع دیگر بحث قوانین و دستورالعمل‌ها است که باید در بازار مورد توجه قرار گیرند، گفت: به لحاظ تجربه تاریخی و علمی دستور و سرکوب قیمتی به نفع دلال‌ها بوده است، به همین دلیل باید به سمت بازار آزاد حرکت کرد، هر حرکتی خلاف جهت رسیدن به بازار آزاد یک عقبگرد اقتصادی است و هزینه‌هایی را در میان مدت و بلندمدت به مراتب بیشتر از منافع به دنبال خواهد داشت.

پیش‌بینی روند معاملات بورس در هفته جاری

این کارشناس بازار سرمایه روند معاملات بورس در هفته جاری را پیش‌بینی کرد و افزود: با توجه به معاملات روز چهارشنبه انتظار می‌رود در هفته پیش رو تا حدودی نظم به بدنه بازار برگردد و دوباره شاهد بازگشت رونق نسبی در بازار سرمایه باشیم.

وی با بیان اینکه این رونق نسبی به معنای ایجاد روندهای جدید در بازار برای بلندمدت و میان‌مدت نیست بلکه بدین معناست که حجم معاملات برای مدت محدود افزایش پیدا می‌کند و سهام دست به دست خواهند شد، گفت: براساس پیش‌بینی اکثر کارشناسان، در کوتاه‌مدت شاهد روند صعودی سنگین و قوی در بدنه بازار نخواهیم بود و هر روندی در نهایت با فشار بورس رونق می گیرد؟ عرضه در بازار مواجه می‌شود.

امیرباقری به لحاظ عقلانی به نظر نمی‌رسد شاهد شکل‌گیری روند سنگینی در بازار باشیم، گفت: پول‌های هوشمند در انتظار مشخص شدن و کاهش ریسک‌های سیاسی و اقتصادی حاکم در کشور و مقررات گمرکی کشور هستند و بعد از آن نقدینگی دوباره وارد این بازار خواهد شد.

عدم اعتماد به سرمایه‌گذاری در بورس

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه اکنون سرمایه‌گذاران خرد که در 6 ماه نخست سال به صورت هیجانی وارد بازار سرمایه شده بودند با تجربه بسیار بدی این بازار را ترک کردند، گفت: بعید است که سرمایه‌گذاران به این زودی دوباره برای سرمایه‌گذاری وارد این بازار شوند، مگر آنکه در میان‌مدت و بلندمدت با کف سازی‌های معقول و جاذبه‌های درون زای اقتصادی این پول‌ها دوباره در قالب سرمایه‌گذاری میان‌مدت و بلندمدت به بازار بازگردند.

وی سرمایه‌گذارانی که به دنبال سرمایه‌گذاری در بورس هستند را مورد خطاب قرار داد و افزود: سرمایه‌گذاران برای ورود به بورس در ابتدا باید همه بازارها را مورد ارزیابی قرار دهند و علاوه بر پارامترهای اقتصادی، پارامترهای سیاسی را هم مورد بررسی قرار دهند.

امیرباقری گفت: سرمایه‌گذاران باید پیش‌بینی‌ها را با توجه به سناریوهای مختلف سیاسی بررسی کنند و تاثیر آن را بر ریسک و نرخ بازده مورد انتظار بسنجند.

امید رهایی / آیا تجارت ایران با دیگر کشورها رونق می‌گیرد؟

با توجه به اینکه امروز بیشتر کارشناسان و صاحب‌نظران سیاست بین‌الملل به نتیجه رسیدن مذاکرات و احیا برجام را محتمل می‌دانند و با توجه به ظرفیت‌هایی که به آنها اشاره شد می‌تواند به بهبود روابط تجاری با شرکا امیدوار بود.

داستان تجارت خارجی ایران پر از فراز و نشیب‌های مختلف است که در برهه‌های مختلف خودش را به اشکال گوناگون نشان داده است. مشکلاتی که در این سال‌ها کم و بیش تکراری بوده و تقریبا به مانند یک ترجیع‌بند واحد این سال‌ها برای تجار و فعالان اقتصادی تکرار شده است.

اگر نگاهی گذرا به آمار تجارت خارجی کشور در چهارسال گذشته داشته باشیم، روند چندان مطلوبی را شاهد نخواهیم بود و حتی تراز تجاری منفی در برخی از سال‌ها ثبت شده است. آمارهای رسمی نشان می‌دهـد که حجم کل تجارت خارجی ایران در سال ۹۶ رقمی در حدود ۱۰۱ میلیارد دلار بوده و بر اساس آمار اعلام شده از سوی متولیان تجارت کشور، حجم کل صادرات در سال ۹۶، ۴۷ میلیارد دلار و حجم کل واردات هم ۵۴ میلیارد دلار بوده که از تراز تجاری منفی هفت میلیارد دلاری حکایت داشته است. این روند کم و بیش در سال‌های بعدتر هم وجود داشته تا سال ۱۴۰۰ که به طور کلی با حرکت معکوس صادرات به سمت صعودی شدن روبه‌رو بوده‌ایم.

آمار نا امیدکننده تجاری در سال‌های اخیر
آمار کلی از تجارت خارجی در ۱۲ ماهه سال ۹۷ حاکی از آن است که مجموع صادرات و واردات کشور ۸۷ میلیارد دلار به ثبت رسیده و کاهش ۱۴ درصدی حجم تجارت خارجی را در سال ۹۷ شاهد بودیم به طوری که سهم صادرات ۴۴ میلیارد دلار و سهم واردات ۴۲ میلیارد دلار بوده است تا تراز تجاری سال ۹۷، نزدیک به ۲ میلیارد دلار مثبت ثبت شود تا برخلاف سال ۹۶، تراز تجاری روندی مثبت را از خود به‌جای گذاشته است. در سال ۹۸ بر اساس آماری که سازمان توسعه تجارت منتشر کرده کشور با کسری تجاری ۲ میلیارد دلاری مواجه بوده است و در عین حال ارزش مبادلات تجاری سال ۹۸، ۸۴ میلیارد و ۸۹۷ میلیون دلار و وزن مبادلات تجاری ۱۶۹ میلیون و ۲۷ هزار تن بوده که حکایت از افت ۳ درصدی در ارزش و رشد ۱۲درصدی در وزن داشته است.

سال ۹۹ بدترین سال تراز تجاری
آخرین سال دهه ۹۰ آمار تجاری ایران به شکل عجیبی افت کرده و سال بورس رونق می گیرد؟ ۹۹ را می‌توان به‌عنوان بدترین سال تجارت ایران نام برد. حجم تجارت خارجی در سال ۹۹ معادل ۷۳ میلیارد دلار اعلام شده که در مقایسه با سال ۹۸ کاهش بیش از ۸ میلیارد دلاری را تجربه کرده است. اگر تجارت خارجی ایران را در آخرین و اولین سال دهه ۹۰ مقایسه کنیم به این نتیجه خواهیم رسید که میزان تجارت کشور نه‌تنها رشدی نداشته بلکه بیش از ۲۰ میلیارد دلار کاهش پیداکرده است در صورتی‌که کشورهای مشابه با وضعیت اقتصادی ایران هرساله با ثبت آمار مثبت تجاری به استقبال سال دیگر رفته‌اند.

جهش صادراتی در سال ۱۴۰۰
از ابتدای سال‌جاری تا پایان آذر ماه ۷۲ میلیارد و یکصد میلیون دلار بین ایران و سایر کشورها مبادله شد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از لحاظ ارزش ۳۸ درصد رشد نشان می‌دهـد و بنابر گفته رئیس کل گمرک ایران در صورت ادامه روند تجارت کنونی تجارت خارجی کشور تا پایان سال به ۹۸ میلیارد دلار خواهد رسید. از کل تجارت صورت‌گرفته در مدت مذکور ۳۵ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار به صادرات اختصاص دارد که نسبت به مدت بورس رونق می گیرد؟ مشابه سال گذشته ۴۰‌درصد افزایش داشته که این میزان از کل صادرات یک‌ساله سال ۹۹ بیشتر شده است و واردات هم در ده ماهه اول سال ۳۷ میلیارد دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته به لحاظ ارزشی ۳۷ ‌درصد رشد داشته است. سه بخش مهم صادرات کشور شامل «معدن و صنایع معدنی»، «محصولات پتروشیمی، پایه نفتی و میعانات گازی» و نیز «صنعت» می‌شود که جهش چشمگیری را نسبت به سال قبل تجربه کردند.

روزهای روشن تجاری در سال ۱۴۰۱
چشم‌انداز تجاری ایران نشان می‌دهـد که باتوجه به توافق احتمالی در مذاکرات برجامی، تقویت روابط دیپلماتیک با سایر کشورها، آزادسازی پول‌های ایران به‌ویژه پول‌های مسدود در کره‌جنوبی و عراق، انجام پروژه‌های مشترک صنعتی با کشورهای همسایه و مشترک المنافع، اتفاقات مثبتی رقم خواهد خورد و امضاء اسناد تجاری با کشورهای اوراسیا، اعضاء عضو پیمان شانگهای، کشورهای عضو در سازمان همکاری‌های اقتصادی، قرارداد ۲۵ ساله با کشور چین و آغاز اجرای آن، تدوین همکاری‌های بلندمدت با روسیه و توافقات اولیه آن در دیدار رئیسی با پوتین و گسترش تعاملات تجاری باکشورهای همسایه می‌تواند همگی آثار مثبت خود را نشان دهد و بنابراین پیش‌بینی می‌شود سال آینده شرایط بهتری برای تجارت کشور رقم بخورد.

پیچیدگی‌های اداری دشمن تجارت
در سال‌های اخیر به ‌خصوص پس از خروج آمریکا از برجام، تشدید تحریم‌ها علیه ایران، شوک ارزی، کاهش منابع ارزی و افزایش لجام گسیخته تورم شاهد وضع قوانین و دستورالعمل‌های هفتگی یا حتی روزانه از جانب نهادها و سازمان‌های مربوطه بودیم و این اقدامات نتیجه‌ای جز کاهش انگیزه تجار و سردرگمی آنها نداشت. سقف و سابقه برای واردات کارت‌های بازرگانی غیرتولیدی، استرداد مالیات ارزش‌افزوده صادرکنندگان و طولانی بودن تشریفات گمرکی سه چالش عمده فعالان اقتصادی در سال‌های اخیر بوده است. پیچیدگی و بوروکراسی‌های ایجادشده توسط گمرک و وزارت صمت سبب روی گردانی بسیاری از صادرکنندگان و واردکنندگان از کار تجاری شد. سامانه‌های جامع تجارت و گمرک و مراحل نامفهومی که در این دو سامانه وجود داشت به‌نحوی زیاد بود که برخی از تولیدکنندگان برای صادرات کالاهای خود مجبور شدند چندین نیرو را به صورت متمرکز به کندوکاو در این سامانه‌ها و مراحل اداری به استخدام خود درآورند.
در تاریخ ۲۸ آبان ۹۷ بانک مرکزی در بخشنامه‌ای نحوه بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور را ابلاغ کرد، در این بخشنامه تمام صادرکنندگان مکلف به ارائه تعهد برگشت ارز شدند و بانک مرکزی مکلف شد صرفاً برای واردات کالا و خدمات صادرکنندگانی تأمین ارز کند که نحوه بازگشت ارز آنها به چرخه اقتصادی کشور مطابق ساختار تعیین شده در دستورالعمل این بانک باشد. حال باتوجه به موانع ایجادشده برای صادرات کالاها، عدم تمایل سایر کشورها برای تعاملات و مراودات تجاری و عدم پرداخت پول به صادرکنندگان توسط کشورهای مقصد دیگر تاب فعالان اقتصادی را پایین آورده بود و این بخشنامه هم تیری بر پیکره بی‌جان صادرکنندگان و تولیدکنندگان بود.
حضور تصمیم‌گیران بی‌شمار و نهادهای موازی در بخش‌های مختلف اقتصادی به دست‌اندازی وحشتناک بر سر راه بخش‌خصوصی تبدیل شد و عدم هماهنگی موجود میان این نهادهای موازی هزینه‌های زیادی را بر اقتصاد کشور وارد کرد. به طوری که مهدی‌میر اشرفی، رئیس‌ سابق گمرک ایران گفته بود که نهادها و سازمان‌های مختلفی در حوزه صادرات و واردات فعالیت می‌کنند که هیچ‌کدام حاضر به تفویض اختیارات خود به گمرک نیستند.

ناجی تجارت یا خداحافظی با وزارت
پس از آنکه وزارت صنعت، معدن و تجارت در چهارسال گذشته دائما با تغییرات فراوانی روبه‌رو بود، حال باید دید که آیا صندلی سیدرضا فاطمی امین وزیر دولت رئیسی هم متزلزل خواهد بود یا خیر. دولت سیزدهم برای تسهیل تجارت و ارتقای آن وعده‌های بسیاری را در ایام انتخابات و پس از آن به فعالان اقتصادی داد و در خط مقدم اجرای این وعده‌ها شخص وزیر صنعت، معدن و تجارت حضور داشت. امروز باید دید که فاطمی امین به گفته‌های خود پیش و پس از وزارت جامه عمل خواهد پوشاند یا موانع تکرای پیشین برنامه‌های او را هم مختل خواهد کرد؟
فاطمی امین قبل از رای اعتماد مجلس در تشریح برنامه‌های خود به قیمت‌گذاری دستوری توسط دولت انتقاد کرد و گفته بود؛ بورس می‌تواند یک سازوکار کارا باشد، دولت نباید قیمت تعیین کند بلکه باید ضوابط و چارچوب قیمت را تعیین کند و تمرکز کند که این ضوابط اجرا و رعایت شود. من معتقدم دولت نه باید قیمت‌گذاری کند و نه باید قیمت را رها کند؛ بلکه باید ضوابط و ساختاری برای قیمت‌گذاری تعیین کند. او در بخش دیگری از برنامه‌های خود با اشاره به رفع تعهد ارزی صادرکنندگان، گفته بود رفع موانع تولید و صادرات جزو اولویت‌های وزارت صمت است. ما یک برنامه افزایش ۵ میلیارد دلاری صادرات را در نیمه دوم سال داریم. این صادرات را تجار و بخش خصوصی انجام می‌دهند، از این رو قطعاً باید موانع را از سر راه برداریم و الزامات کار را تأمین و فرآیند صادرات را تسهیل کنیم.

چندجانبه‌گرایی راهکار اقتصادی دولت
پس از آغاز دولت سیزدهم و شعار همه‌جانبه‌گرایی در عرصه روابط بین‌الملل توسط دولت، باعث شد که توجه دولت در کنار مذاکرات برجامی به سایر سازمان‌ها و قراردادهای بین‌المللی هم جلب شود. عضویت قطعی و دائم در سازمان همکاری شانگهای از نخستین اقدامات دولت رئیسی درجهت تحقق سیاست چندجانبه‌گرایی بود. در سال گذشته حجم تجارت خارجی ایران با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای بالغ ‌بر ۴۱ میلیون تن کالا به ارزش ۲۳ میلیارد دلار بوده است که بیشترین حجم تجارت ایران با چین رقم خورده است.

شانگهای اولین محک دیپلماتیک رئیسی
حضور کشورهایی مانند تاجیکستان، ازبکستان و پاکستان در این سازمان و باتوجه به قرابت‌های فرهنگی موجود و ظرفیت‌های فراوان اقتصادی در این کشورها می‌تواند به تحقق چشم‌اندازهای تجاری ایران کمک کند. برخی اقتصاددانان معتقدند که همکاری‌های اقتصادی در چارچوب اتحادیه‌های منطقه‌ای مثل سازمان همکاری‌های شانگهای می‌تواند در حوزه مشارکت در منابع، امکانات، نیروی انسانی و تقاضا برای بسیاری از منابع ما که در داخل تقاضایی ندارد برای کشور پتانسیل ایجاد کند.

ورود به عرصه‌های جهانی
عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا در واقع ارتباط با کشورهایی است که حدود ۵ هزار میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی دارند. اهداف مهم اقتصادی عضویت در اتحادیه اوراسیا شامل یکسان‌سازی مقررات و تشریفات گمرکی اعضا و یکسان‌سازی تعرفه‌های گمرکی و حذف تدریجی آنها، می‌شود. تاکنون حدود ۴۰ کشور آمادگی خود را برای پیوستن به این اتحادیه اعلام کردند و عقد تجاری با این کشورها می‌تواند پای ایران را به بازارهای گسترده جهانی باز کند. درصورت به‌ نتیجه نرسیدن مذاکرات برجامی و پابرجا ماندن تحریم‌های بانکی هیچ خللی به عضویت ایران در این اتحادیه وارد نمی‌شود و تبادلات ایران با کشورهای اتحادیه به‌واسطه پول‌ ملی آن‌ها ادامه پیدا خواهد کرد و شاید حرکت ایران به سمت بی‌اثر کردن تحریم‌ها اهرمی برای فشار به آمریکا باشد تا هرچه سریعتر به برجام بازگردد.

سهم یک درصدی از تجارت با همسایگان
در هشت ماهه امسال، تجارت خارجی ایران نزدیک به ۶۸ میلیون تن کالا به ارزش ۳۳ میلیارد دلار با کشورهای همسایه بوده که ۶۲‌ درصد وزن و ۵۲‌درصد ارزش از آمار کل تجارت کشور را به خود اختصاص داده است. تجارت ۳۳ میلیارد دلاری کشور در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته نزدیک به ۴۵‌ درصد رشد داشته است. بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی علیرضا پیمان پاک، رئیس سازمان توسعه تجارت سهم ایران از میزان تجارت همسایگان تنها ۲۱ میلیارد دلار بوده که این یعنی زیر یک درصد. عراق و افغانستان سهم بزرگی در تجارت خارجی ایران با همسایه‌ها را دارند ولی دولت‌های مختلف از ظرفیت بازارهای همسایگان غفلت کردند و این موضوع به جایی رسیده است که ایران زیر یک درصد با همسایه‌های خود تجارت دارد که مواد پتروشیمی و مشتقات نفتی بیشترین کالای صادراتی ایران به این کشورهاست.

چشم‌انداز تجارت در ۱۴۰۱
با توجه به اینکه امروز بیشتر کارشناسان و صاحب‌نظران سیاست بین‌الملل به نتیجه رسیدن مذاکرات و بورس رونق می گیرد؟ احیا برجام را محتمل می‌دانند و با توجه به ظرفیت‌هایی که به آنها اشاره شد می‌تواند به بهبود روابط تجاری با شرکا امیدوار بود. از این رو سال ۱۴۰۰ می‌تواند مقدمه‌ای برای آغاز جهش صادراتی باشد، به خصوص که اثرات مخرب کرونا هم تقریبا پایان یافته و شوک ناشی از این بیماری در سال ۲۰۲۲ احتمالا به حداقل خود خواهد رسید. بنابراین نشانه‌های فعلی بر بهبود مناسبات و روابط تجاری با همسایگان و سایر کشورهای که به‌عنوان شرکای ایران در سال‌های قبل مثل چین، هند شناخته می‌شدند حکایت دارد. البته مسئله جنگ روسیه و اوکراین و اگر ادامه دار شود و ابعاد آن گسترده شود ممکن است چالش‌های جدیدی برای هریک از کشورها در زمینه تجارت ایجاد کند. که تا لحظه نگارش این گزارش هنوز ابعاد این جنگ مشخص نیست. البته اگر توافق در وین صورت گیرد و تحریم‌ها لغو شود، شاید این جنگ به نفع اقتصاد ایران در بخش تجارت و بازگشت به بازارهای جهانی باشد. به‌هر ترتیب در پایان دولت سیزدهم باید دید که آیا وعده وزیر صمت مبنی بر رسیدن صادرات غیرنفتی به ۷۰ میلیارد دلار محقق خواهد شد یا خیر.

بورس رونق می گیرد و بازار طلا به تعادل می رسد

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با بیان این که سال جدید حداقل 10درصد نرخ دلار افزایش پیدا می‌کند، گفت: سال 94 در صورت حصول توافق هسته ای شاهد رشد بازار سهام خواهیم بود.

به گزارش اقتصادنیوز، کدام بازار مناسب برای سرمایه گذاری است؟ بورس رونق می گیرد؟ این سوالی است که هموار با آمدن سال جدید نه تنها فعالان بازار به دنبال پاسخ آن هستند. بلکه عامه جامعه نیز می خواهند بدانند با سرمایه ای که در اختیار دارند در چه کسب و کاری سرمایه گذاری کنند تا منعفت اقتصادی برای شان به همراه داشته باشد. بازارهای اقتصادی کشور چند سالی است که دستخوش نوسانات شدید شده، گاهی برای سرمایه گذارانش سودهای کلان به ارمغان می آورد و گاهی نیز باعث متضرر شدن افراد می شود. با این اوصاف یکی از فعالان اتاق بازرگانی ایران به اقتصاد نیوز در این باره پاسخ می دهد که سرمایه گذاری در کدام بازار آنها را به کسب منفعت اقتصادی نزدیک می کند.

مسعود گلشیرازی در گفت‌و‌گو با اقتصادنیوز، با تاکید براینکه کاهش قیمت نفت اگر ادامه داشته باشد به شدت بازار ارز را تحت تاثیر قرار خواهد داد، اظهار کرد: وقتی دولت با خطر کسری بودجه مواجه بوده طبعا اجازه نمی دهد دلار نه تنها ارزان شود بلکه نرخ ارز مبادلاتی را نیز به نرخ های بازار نزدیک می کند. بنابراین پیش بینی می شود که در سال جاری نرخ ارز حداقل 10 درصد افزایش یابد.

او با اشاره به نتیجه مذاکرات هسته‌ای گفت: قیمت ارز از نتیجه مذارکرات، تاثیری روانی خواهد گرفت که در محاسبات اقتصادی چندان قابل توجه نیست.البته این مساله باعث می شود تا زمینه تک نرخی شدن ارز فراهم شود.

گلشیرازی در پاسخ به این سوال که در سال جدید چه بازارهایی مانند بورس، مسکن، سپرده بانکی، طلا و ارز از استقبال بیشتری برخوردار می شود، تاکید کرد: در سال جدید بازار سهام پتانسیل بهتری برای رشد و رونق دارد و چراکه قیمت ها بسیار جذاب است و تمام زمینه برای رشد این بازار فراهم به نظر می رسد.

او ادامه داد: بازار مسکن بازهم در رکود به سر خواهد برد و پیش بینی می‌شود دچار تنزل قیمت ها شود اما بازار سکه و طلا متعادل خواهد بود.

این کارشناس ادامه داد: اگر اقدامات اصلاحی در حوزه پولی و بانکی انجام شود و نرخ سود با توجه به کاهش نرخ تورم در نظر گرفته شود در این صورت اگر روند کاهشی نرخ تورم پایدار بماند دیگر سپرده گذاری در بانک جذاب نخواهد ماند.