آشنایی با شاخص CPI

جان مینارد کینز: اگر می خواهید ملتی را نابود کنید ،کم هزینه ترین، راحترین و پنهان ترین ابزارش تورم است.

CPI چیست و چه تأثیری بر بازار رمز‌ارز می‌گذارد؟

شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) تغییرات قیمت پرداختی مصرف‌کنندگان را به‌صورت ماهانه نشان می‌دهد. اداره آشنایی با شاخص CPI آمار کار آمریکا (BLS) شاخص CPI را به‌عنوان میانگین وزنی قیمتی برای سبد غذایی و خدمات نشان‌هنده کل هزینه‌های مصرف‌کننده محاسبه می‌کند.

شاخص CPI یکی از معیارهای مهم تورم و کاهش تورم حاکم بر جامعه است. این شاخص درمقایسه‌با شاخص قیمت تولیدکننده (PPI یا تغییر قیمت دریافتی تولیدکنندگان و سرویس‌های خدماتی‌) از روش بررسی نمونه قیمت‌ها و شاخص‌های وزنی متفاوتی استفاده می‌کند.

نکات مهم

• CPI تغییر کلی قیمت مصرف‌کننده را در طول زمان بر‌اساس سبد کالا و خدمات نشان می‌دهد.
• CPI پرکاربردترین شاخص سنجش تورم در میان سیاست‌گذاران، بازارهای مالی، مشاغل و مصرف‌کنندگان است.
• CPI به‌طور گسترده شاخصی است که ۹۳درصد از جمعیت ایالات متحده آمریکا را در‌بر می‌گیرد؛ در‌حالی که شاخص‌های مشابه، تنها حقوق‌بگیران و کارمندان دفتری را شامل می‌شوند.
• افزایش شاخص CPI نشان‌دهنده افزایش تورم است که تأثیر منفی یا مثبت بر بازار رمز‌ ارز می‌گذارد.

CPI چگونه محاسبه می‌شود‌؟

به مثال زیر دقت کنید:

با نگاه به جدول بالا، به‌راحتی می‌توان فهمید که ارزش سبد غذایی سال‌به‌سال به‌طور ثابت در حال افزایش بوده است که این مسئله میزان تورم حاکم بر این سال‌ها را نشان می‌دهد.

حال بیایید مقدار CPI در هرسال را محاسبه کنیم. ابتدا یک سال را به‌عنوان مبنا (‌مثلاً ۲۰۱۴) در نظر می‌گیریم و CPI را طبق فرمول زیر محاسبه می‌کنیم:

CPI = سال مبنا * ۱۰۰ / سال مد‌نظر

جدول بالا به‌‌صورت زیر به‌روزرسانی می‌شود:

حال می‌توان افزایش یا کاهش تورم را با روش زیر محاسبه کرد:

(در سال دوم CPI – در سال اول CPI) / در سال اول CPI * ۱۰۰

با این روش، مثلاً می‌توان گفت در سال ۲۰۱۹ درمقایسه‌با سال ۲۰۱۸ تورم ۲.۷۲درصد بوده است.

چگونه از شاخص CPI‌ استفاده می‌شود؟

از این شاخص فعالان بازار مالی با هدف اندازه‌گیری تورم و بانک مرکزی آمریکا (Federal Reserve) با هدف کالیبره‌کردن سیاست‌های پولی خود و کسب‌و‌کارها و مصرف‌کننده‌ها با هدف اتخاذ تصمیمات اقتصادی آگاهانه‌تر استفاده می‌کنند.

همچنین‌، از CPI و اجزای آن به‌عنوان کاهش‌دهنده تورم برای سایر شاخص‌های اقتصادی، از‌جمله میزان فروش خُرده‌فروشی و درآمدهای ساعتی یا هفتگی و نیز جدا‌کردن تغییرات اساسی از تغییرات منعکس‌کننده در قیمت‌ها استفاده می‌شود.

دیدگاه برخی از منتقدان درباره CPI

در طول سال‌ها، CPI بارهاوبارها با انتقادهایی مواجه شده است؛ ازجمله اعلام آن بیشتر یا کمتر از میزان واقعی‌اش. مانند سایر نظرسنجی‌هایی که نتایجشان براساس نمونه‌هایی از داده‌ها تخمین زده می‌شود، این شاخص نیز درمعرض خطای نمونه‌گیری است. درباره CPI می‌توانیم این خطا را به‌عنوان تفاوت بین تخمین CPI آشنایی با شاخص CPI و لحاظ‌کردن تمامی قیمت‌ها در نظر بگیریم.

CPI سالانه قیمت تقریباً یک‌میلیون کالا و خدمات را جمع‌آوری می‌کند؛ اما این تنها بخش کوچکی از تمام قیمت‌ها است. تغییرات قیمت بر‌اساس کالاها و خدمات منتخب به‌عنوان نماینده کل اقلام اندازه‌گیری می‌شود، بنابراین؛ داده‌های منتشرشده با آشنایی با شاخص CPI برآوردهای مبتنی‌بر سوابق واقعی همه خریدها متفاوت خواهد‌ بود.

تأثیر CPI بر دنیای رمز‌ارز

بیشتربودن شاخص CPI در‌واقع نشان‌دهنده وجود تورم است و نرخ تورم زیاد افراد را به سرمایه‌گذاری بیشتر در بازار رمز‌ ارز سوق می‌دهد؛ زیرا ارزهای فیات، نظیر دلار و یورو در طول زمان به‌دلیل تورم موجود ارزششان را از دست می‌دهند. در این شرایط، بیت کوین و برخی دیگر از رم ز‌ارزها جایگزین مناسبی برای سرمایه‌گذاران هستند. اقتصاد بازار بیت‌کوین پیچیده است؛ اما برخی از ویژگی‌های رمز ارز‌ها به مقاومت آن‌ها در‌برابر تورم کمک می‌کنند.

بااین‌حال، این تمام ماجرا نیست. در بازار تورمی، بیت‌کوین و سایر رمز‌ ارزها به‌دلیل هجوم افراد به‌منظور حفظ ارزش ارزهای فیات خود رشد خواهند‌ کرد؛ ولی در‌صورت رشد تورم بیش از حد مجاز که بانک مرکزی آمریکا (FED) با نگاه به شاخص CPI‌ تعیین می‌کند، این نهاد با هدف کنترل تورم و حفظ ارزش دلار سیاست‌های انقباضی، ازقبیل افزایش نرخ بهره یا کاهش ترازنامه (Balance Sheets) یا دیگر روش‌ها را در پیش می‌گیرد که در‌نهایت، باعث افزایش شاخص دلار می‌شود.

ناگفته نماند افزایش شاخص دلار به‌معنی کاهش یا ریزش قیمت تمامی بازار‌ها، ازجمله بازار رمز‌ ارز است. پس زمانی که بانک مرکزی آمریکا (FED) به‌دنبال کاهش تورم است، هر گزارش ماهانه مبنی‌بر بیشتربودن شاخص CPI، خبری منفی برای بازار رمز ارز خواهد بود.

شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) چیست؟

شاخص قیمت مصرف کننده (Consumer Price Index) میانگین تغییر قیمت‌هایی است که مصرف‌کنندگان برای سبد کالا و خدمات در طول یک زمان معین پرداخت می‌کنند. معمولا این معیار را با نام تورم معرفی می‌کنند و با حروف CPI نمایش می‌دهند.

همیشه اخبار و حواشی زیادی پیرامون مسائل اقتصادی، تغییر قیمت‌ها، تورم، میزان امید به زندگی و … وجود دارد. کارشناسان و رسانه‌ها آمارهای متفاوتی از شاخص‌های اقتصادی ارائه می‌کنند. برای درک بهتر تحولات مالی و شناسایی شرایط اقتصادی باید معیارها و شاخص‌های این حوزه را شناخت. یکی از مهمترین معیارهای قضاوت اقتصادی، شاخص قیمت مصرف کنند یا شاخص CPI است.

این شاخص با نام تورم شناخته می‌شود و نحوه محاسبه آن دارای استانداردهای کشوری و جهانی است. افزایش این عدد می‌تواند نگران‌کننده است و کاهش آن نویدبخش روزهای خوب برای توسعه صنایع و پیشرفت کشور خواهد بود.

شاخص قیمت مصرف کننده چیست؟

شاخص قیمت مصرف کننده (Consumer Price Index) میانگین تغییر قیمت‌هایی است که مصرف‌کنندگان برای سبد کالا و خدمات در طول یک زمان معین پرداخت می‌کنند. معمولا این معیار را با نام تورم معرفی می‌کنند و با حروف CPI نمایش می‌دهند.

این شاخص یکی از معیارهای اصلی برای نشان دادن افزایش یا کاهش قدرت خرید مردم است و میزان تغییر قیمت‌ها را در یک نظام اقتصادی نشان می‌دهد. برای محاسبه CPI باید میانگین وزنی قیمت کالا و خدمات مد نظر قرار گیرد. همچنین ممکن است از میانگین پیراسته (trimmed mean) نیز در برخی از محاسبات استفاده شود.

این شاخص تغییر قیمت کالاهای مصرفی و خرد را محاسبه می‌کند و شامل پس‌اندازها و دارایی‌های مربوط به سرمایه‌گذاری نمی‌شود. همچنین درآمد‌هایی که از گردشگران کسب می‌شود نیز در این محاسبه قرار نمی‌گیرد.

انواع شاخص CPI

شاخص قیمت مصرف کننده پرکاربردترین شاخص سنجش اندازه تورم است. همچنین از این شاخص می‌توان برای سنجش اثربخشی سیاست‌های اقتصادی دولت و حکومت استفاده کرد. برخی از کشورها دو نوع شاخص CPI برای محاسبه دارند. CPI-W شاخص تغییرات قیمت برای مصرف کنندگانی است که جزو شاغلین و دارندگان کسب‌وکار محسوب می‌شوند و CPI-U معیاری برای با افرادی است که فقط مصرف‌کننده هستند.

متغیرهای شاخص قیمت مصرف کننده

معمولا افراد کارمند، خود اشتغال، بیکار، بی‌بضاعت و بازنشسته جزو جامعه آماری فاکتور قیمت مصرف کننده محاسبه می‌شوند. در زمان تعیین این افراد حتما محل سکونت آن‌ها مد نظر قرار می‌گیرد. معمولا سبد کالای مناطق محروم تفاوت بسیار زیادی با مناطق شهری و توسعه‌یافته دارد. از همین رو افزودن بخش محروم و دورافتاده سبب کاهش شاخص مصرف کننده می‌شود. این کار به نوعی خود فریبی است.

کالاها و خدمات مختلفی در محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده منظور می‌شوند. هر کشوری سبد کالای خاصی را برای محاسبه این معیار در نظر می‌گیرد اما طبق عرف بین‌المللی می‌توان هشت گروه کالا و خدمت را برای تعیین فاکتور قیمت مصرف کننده مد نظر قرار دارد.

مسکن، پوشاک، حمل و نقل، آموزش و ارتباطات، تفریح، خدمات پزشکی، غذا و نوشیدنی و سرویس‌های رفاهی جزو گروه‌های تعیین کننده در شاخص قیمت مصرف کننده هستند. جزئیات هر شاخص معمولا توس سازمان‌های آماری مشخص می‌شود.

فاکتور قیمت مصرف کننده چه کمکی به ما می‌کند؟

شاخص قیمت مصرف‌کننده آگاهی افراد از تحولات اقتصادی را بالا می‌برد. برای مثال وقتی شاخص CPI دائما در حال رشد باشد، اعضای جامعه تمایل به سرمایه‌گذاری در بازارهای جهانی خواهند داشت تا دارایی‌های آن‌ها دچار افت ارزش نشود. در طرف مقابل اگر شاخص قیمت مصرف کننده ثبات قابل قبولی داشته باشد، ذخیره‌سازی سرمایه و خرج کردن بخش بالایی از درآمدها راحت‌تر خواهد بود.

بسیاری از دولت‌ها تمام تلاش‌های اقتصادی خود را صرف کاهش شاخص CPI می‌کنند. این شاخص نقش کلیدی در تعیین میزان خط فقر، سطح رفاه و حتی میزان امید به زندگی دارد. در نتیجه کشورهایی که شاخص قیمت مصرف کننده بالایی دارند معمولا به بحران‌های عمیق‌تری دچار می‌شوند. از همین رو بسیاری از جنگ‌های جدید کره زمین پیرامون تغییر شاخص CPI رخ می‌دهد. با افزایش این فاکتور، مشکلات بسیار زیادی در جامعه به وجود خواهد آمد.

شاخص قیمت مصرف کننده در ایران

در ایران شاخص CPI به دو بخش شهری و روستایی تقسیم می‌شود. برای جمع‌آوری داده در بخش شهری قیمت کالاها و خدمات در نقاط مختلف شهر و به صورت ماهانه در دسته‌های اصلی و فرعی مورد بررسی قرار می‌گیرد. برای محاسبه شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی خانوارها روستایی داده‌های ذکر شده از مناطق روستایی و غیرشهری جمع‌آوری خواهند شد. در نتیجه روش محاسبه یکسان است اما منابع جمع‌آوری داده متغیر خواهد بود. همچنین ممکن است تفاوت‌هایی میان سبد کالای روستایی و شهری وجود داشته باشد.

نحوه محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده در ایران

سال‌ها است که شاخص CPI در ایران مورد بررسی و محاسبه قرار می‌گیرد و معیاری برای قضاوت پیرامون بسیاری از مسائل اقتصادی است. برای اولین بار در سال ۱۳۱۵ شاخص قیمت مصرف کننده در ایران محاسبه شد. پس از چند سال معیارها و نحوه محاسبه این شاخص مورد بازنگری قرار گرفت و در سال ۱۳۳۸ نسخه کامل‌تر و جامع‌تری برای اندازه‌گیری مهیا شد. با توجه به تغییرات فرهنگ، عادات و پارامترهای مختلف جمعیت‌شناسی، در سال‌های 1348، 1353، 1361، 1369، 1383، 1390 و 1395 مجددا بازبینی‌هایی در محاسبه فاکتور قیمت مصرف کننده انجام شد.

در حال حاضر دوره بررسی این شاخص در ایران ماهانه است و قیمت‌های ابتدای و انتهای ماه با هم مقایسه می‌شود. ۷۹ شهر نمونه برای اندازه‌گیری مناطق شهری در ایران مشخص شده‌اند که نشان‌دهنده تغییرات قیمت را در ۳۱ استان کشور باشند. شاخص‌ها ابتدا برای هر شهر مشخص می‌شود و سپس شاخص هر استان به تفکیک محاسبه می‌شود. در نهایت با میانگین شاخص‌های استانی فاکتور قیمت مصرف کننده در کشور به دست می‌آید. بدیهی است که در زمان میانگین‌گیری از شاخص‌های استانی میزان جمعیت و اهمیت شهرها منظور می‌شود.

همان طور که ذکر شد طبقه‌بندی گروه‌های کالایی و خدماتی در کشورهای مختلف متفاوت است. همچنین هر گروه ضریب اهمیت خاصی دارد.

بر اساس طبقه‌بندی COICOP (طبقه‌بندی مصرف فردی بر اساس هدف) ۱۲ گروه اصلی برای کالا و خدمات وجود دارد. گروه مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها با ضریب اهمیت 37.05 مهمترین گروه برای محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده است. سپس گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها با ضریب اهمیت 25.51 مهمترین گروه کالایی برای مردم پنداشته می‌شود.

جایگاه سوم در این لیست متعلق به حمل و نقل با ضریب اهمیت ۸.۹ است. پس از این سه گروه، بهداشت و درمان، پوشاک و کفش، لوازم خانه، کالاها و خدمات متفرقه، ارتباطات، تفریح و امور فرهنگی، تحصیل، رستوران و هتل و در نهایت دخانیات قرار دارند.

هر یک از گروه‌ها نیز به زیرگروه‌هایی تقسیم می‌شود. برای مثال گروه مواد غذایی به زیر گروه‌های غلات و نان، گوشت، لبنیات و تخم پرندگان، میوه تازه و سبزی تازه تقسیم‌بندی می‌شود. این زیرگروه‌ها نیز درجات اهمیت مختلفی دارند که بسته به فرهنگ غذایی هر کشور تعیین خواهد شد.

جمع‌بندی

شاخص قیمت مصرف کننده یکی از مهمترین معیارهای تعیین آشنایی با شاخص CPI وضعیت اقتصادی کشور است. این شاخص تغییرات قیمت را به طور مداوم بررسی می‌کند. افزایش این شاخص نشان‌دهنده بالا رفتن قیمت‌ها و نابسامانی اقتصادی است. در طرف مقابل کاهش یا ثبات این شاخص یک فاکتور امیدوارکننده برای اقتصاد هر کشوری محسوب می‌شود.

شاخص CPI با توجه به کالاهای اساسی و میزان اهمیت آن‌ها برای خانواده‌های شهری و روستایی محاسبه می‌شود. در ایران نیز طی سال‌های گذشته اعداد و ارقام متفاوتی برای این معیار ذکر شده است. متاسفانه در این مدت شاهد اوج گیری فاکتور قیمت مصرف کننده بوده‌ایم. کرونا، بحران‌های اقتصادی، منطقه‌ای و داخلی جزو مهمترین عوامل رشد این شاخص بوده‌اند.

شاخص قیمت مصرف‌کننده CPI چیست؟

شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) مقیاسی است که میانگین وزنی قیمت‌های سبدی از کالاها و خدمات مانند حمل و نقل، غذا و هزینه‌های درمانی را بررسی می‌کند. نحوه محاسبه این شاخص به این صورت است که برای سبدی تعریف‌شده از کالاها و خدمات، تغییرات قیمت هر مورد را مشخص می‌کنند و سپس از آن‌ها میانگین می‌گیرند. از تغییرات CPI به منظور بررسی تغییرات قیمت مربوط به هزینه زندگی استفاده می‌شود.

CPI از جمله داده‌های آماری است که غالبا از آن برای شناسایی دوره‌های تورم یا تورم منفی استفاده می‌شود. بعضی اوقات ممکن است این شاخص با شاخص قیمت تولید‌کننده مقایسه شود که در آن به جای در نظر گرفتن قیمت‌های پرداخت شده توسط مصرف‌کنندگان، به قیمت‌هایی که توسط شرکت‌ها و کسب‌وکارها پرداخت می‌شود، توجه می‌کند.

درک مفهوم شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI)

تورم به معنای افت قدرت خرید یک ارز یا بطور کلی، افزایش قیمت‌ها در طول زمان است. یک برآورد کمّی از نرخ تورمی که در آن کاهش قدرت خرید رخ می‌دهد، می‌تواند در افزایش میانگین قیمتی سبدی از کالاها و خدمات در طول یک دوره زمانی، منعکس شود. افزایش کلی قیمت‌ها که معمولا بصورت درصدی بیان می‌شود، به این معنی است که امروز یک واحد ارزی نسبت به دوره گذشته، توان خرید کمتری دارد.

CPI در واقع شاخصی است که از آن برای سنجش این میانگین تغییرات قیمتی که مصرف‌کنندگان برای کالاها و خدمات در طول زمان می‌پردازند، استفاده می‌شود. به عبارتی دیگر، با محاسبه این شاخص سعی می‌شود سطح کلی قیمت در اقتصاد یک کشور بصورت کمّی مشخص شود و سپس با استفاده از آن، قدرت خرید یک واحد از ارز کشور تعیین می‌شود. جهت محاسبه CPI، از میانگین وزنی قیمت‌های کالاها و خدماتی که بطور تقریبی الگوی مصرفی یک فرد از جامعه را تشکیل می‌دهد، استفاده می‌کنند مانند مواد غذایی و نوشیدنی، نرخ اجاره خانه، وسایل و مبلمان خانه، لباس، هزینه حمل‌ونقل، هزینه‌ درمان، بیمه، آموزش و … .

اداره آمار کار ایالات متحده (BLS) شاخص CPI را از سال ۱۹۱۳ میلادی بطور ماهانه منتشر می‌کند. در گزارش CPI امریکا یک دوره زمانی را به عنوان دوره پایه در نظر می‌گیرند. یعنی میانگین ماهانه شاخص CPI برای دوره ۳۶ ماهه سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۴ (دوره پایه) را برابر ۱۰۰ در نظر می‌گیرند. به عبارتی دیگر، این شاخص تغییرات قیمت در طول زمان نسبت به دوره پایه را نشان می‌دهد. برای مثال، اگر شاخص CPI برابر ۱۰۰ باشد، به این معنی است که میزان تورم به سطح دوره پایه (۱۹۸۴) رسیده و اگر شاخص CPI به اندازه ۱۷۵ و ۲۲۵ باشد، یعنی میزان تورم به ترتیب به اندازه ۷۵ درصد و ۱۲۵ درصد نسبت به دوره پایه افزایش یافته است.

اگرچه شاخص CPI تغییرات قیمت کالاها و خدماتی که مردم برای آن‌ها هزینه می‌کنند را می‌سنجد، اما بعضی موارد مانند ارزش سهام شرکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها در محاسبه آن لحاظ نمی‌شود.

نحوه محاسبه CPI

اداره آمار کار ایالات متحده (BLS) هر ماه قیمت یا هزینه حدود ۸۰ هزار مورد کالا و خدمات را از طریق مراجعه به فروشگاه‌ها، شرکت‌های تأمین‌کننده انرژی، خطوط هوایی و … در سراسر کشور ثبت می‌کند تا بتواند شاخص CPI را تا حد ممکن دقیق محاسبه کند.

فرمولی که از آن برای محاسبه شاخص قیمت مصرف‌کننده برای یک قلم کالا یا سرویس مورد استفاده قرار می‌گیرد، بصورت زیر است:

سال پایه توسط اداره آمار کار امریکا (BLS) تعیین می‌‌شود.

شاخص CPI چه کاربردی دارد؟

CPI یک شاخص اقتصادی است. این شاخص یکی از گسترده‌ترین روش‌های محاسبه تورم و همچنین سنجش میزان مؤثر بودن سیاست‌های اقتصادی دولت است. این شاخص در واقع یک دیدگاه کلی درباره تغییرات قیمت در اختیار دولت، صاحبان کسب‌وکارها و مردم قرار می‌دهد و لذا می‌تواند به عنوان آشنایی با شاخص CPI یک راهنما به هنگام اتخاذ تصمیمات اقتصادی عمل کند.

بعلاوه از این شاخص به منظور ارزش‌گذاری پول مردم یک کشور و تعیین قدرت خرید آن‌ها نیز استفاده می‌شود. بطور کلی، قدرت خرید یک واحد از ارز یک کشور با افزایش کلی سطح قیمت‌ها، کاهش پیدا می‌کند و برعکس.جدایی از اینکه شما در بازار فارکس تحلیل گر تکنیکال هستید یا فاندامنتال بهتر است از شاخص های اقتصادی مهم و زمان اعلام آن ها مطلع باشید CPI یکی از شاخص های مهم اقتصادی است که بهتر است در ابتدای آشنایی با شاخص CPI حرفه معامله گر خود در زمان اعلام آن در تایم فریم های کوتاه مدت ترید نزنید چرا که ممکن است به صورت کوتاه مدت و هیجانی در حرکات جفت ارزها تاثیرگذار باشد .

شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) چیست؟ و چه تاثیری برفارکس دارد؟

در تمامی کشورهای دنیا “تورم یک مقوله بسیار مهم برای اندازه گیری پویایی اقتصاد می‌باشد.
شاخص قیمت مصرف کننده یا CPI معیاری برای سنجش تغییرات قیمت کالاها و خدماتی است که توسط خانوارها به مصرف می‌رسد و تورم را به خوبی می‌توان در سبد خانوار بااستفاده از این شاخص بدست آورد.
در ادامه بحث شاخص قیمت مصرف کننده CPI را در سه مقوله زیر بررسی خواهیم کرد:

1. شاخص قیمت مصرف کننده یا CPI چیست و چگونه اندازه گیری می‌شود؟
2. دوره های انتشار آن چگونه است و در کجا منتشر میشود؟
3. تاثیر CPI بر بازار فارکس چگونه است؟

جان مینارد کینز: اگر می خواهید ملتی را نابود کنید ،کم هزینه ترین، راحترین و پنهان ترین ابزارش تورم است.

شاخص قیمت مصرف کننده یا CPI و نحوه محاسبه آن

شاخص بهای مصرف کننده CPI ، معیاری برای سنجش تغییرات قیمت کالاهای موجود در سبد خانوار و خدماتی است که توسط خانوارها به مصرف می‌رسد.
از این شاخص به عنوان معیاری برای اندازه‌گیری تغییرات در قیمت سبد خانوار استفاده می شود و برای اندازه گیری تورم موجود در جامعه یک ابزار غیرقابل انکار است.

اقتصادهای مبتنی بر بهره، برای اندازه گیری اثر سیاست های پولی بر کشور مجبور هستند همیشه سطح کارایی این سیاست ها را با شاخص های اقتصادی اندازه گیری کنند، شاخص قیمت مصرف کننده CPI از مهمترین و سریعترین شاخص هایی است که به سیاست های پولی بانک های مرکزی پاسخ می‌دهد.

نحوه محاسبه و افراد درگیر در شاخص قیمت مصرف کننده CPI

در محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده هر کشوری جامعه آماری و تعداد کالا و خدمات خاص خودش را در نظر می گیرد،به طور متوسط در تمامی دنیا طی بازدید از فروشگاه ها و خرده فروشان، شرکت های خدماتی مانند حمل و نقل و خطوط هواپیمایی، دفاتر پزشکی و غیره قیمت متوسطی را بر سبد احتمالی خانوار بدست می‌آورند که مبنای تورم در سبد خانوار می‌باشد.

زیر گروه های مورد بررسی در شاخص بهای مصرف کننده CPI

1. پوشاک
2. مسکن
3. حمل و نقل
4. خدمات پزشکی
5. تفریح و تعطیلات
6. غذا و نوشیدنی
7. آموزش وخدمات ارتباطی
8. آب گاز برق و سایر سوخت ها
9. رستوران و هتل داری
10. سایر کالا و خدمات

در دوره های آماری مختلف که برای هر کشور می‌تواند متفاوت باشد مرکز آمار به جمع آوری قیمت و هزینه‌کرد سبد خانوار در زیرگروهای گفته شده می‌پردازد، در اقتصادهای بزرگی مانند امریکا اداره BLS که اداره آمار و کار ایالات متحده می‌باشد با جمع آوری هزینه 75/000 اقلام آشنایی با شاخص CPI از انواع کالا ها و خدمات در سطح کشور شاخص قیمت مصرف کننده را بدست می آورد، داده های جمع شده از جامعه آماری را با استفاده ازفرمول های تورم به داده های قابل اتکا برای تصمیم گیری بانک های مرکزی تبدیل میکنند.

فرمول محاسبه شاخص بهای مصرف کننده CPI

در محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده دو مقوله را لازم داریم:

• شاخص CPI معین شده: عدد قرادت شده فعلی
• شاخص CPI پایه: عدد قرائت شده برای دوره پیشین

سپس داده های بدست آمده را در فرمول محاسبه CPI به شرح زیر قرار میدهیم:

به فرض مثال اگر قیمت سبد خانوار در قرائت قبلی 1000 واحد باشد و در قرائت جدید 1500 واحد، نرخ شاخص قیمت مصرف کننده 150درصد میشود.

اعداد بدست آمده از این فرمول بازه صفر تا مقادیر بالاتر از 100 را می‌پذیرد، عدد 100 به معنی تغییر نیافتن تورم در سبد خانوارد و اعداد پایینتر و بالاتر از 100 به ترتیب به معنای پایین آمدن و بالارفتن هزینه سبد خانوار می‌باشد.
شاخص CPI کشورهای بزرگ را در وبسایت های اداره آمار و ارقام می‌توان بدست آورد اما راه سریعتر آن استفاده از تقویم های اقتصادی مانند وبسایت FXSTREET و FOREX FACTORY و OTAGHE TAHLILمی‌باشد که در لحظه منتشر شدن شاخص قیمت مصرف کننده آنرا به مخاطب نشان می‌دهند.

ناگفته نماند وبسایت های ذکر شده از فرمول تغییرات در شاخص قیمت مصرف کننده استفاده می کنند که بازه های منفی را نیز به معنی پایین آمدن قیمت کالا در دوره به فرمول اضافه کرده است. در این فرمول عدد 0 به معنای تغییر نیافتن قیمت CPI است.

به فرض مثال اگر قیمت سبد خانوار در دوره قبلی 1000واحد باشد و در قیمت قرائت شده فعلی 1500واحد باشد، در اینصورت نرخ تغییرات CPI به عدد 50 درصد می‌سد که یعنی قیمت ها 50درصد افزایش داشته است.

دوره های انتشار شاخص قیمت مصرف کننده یا CPI

همانطور که گفتیم دوره های شاخص قیمت مصرف کننده CPI در هر کشور و اقتصادی می‌تواند متفاوت باشد، باتوجه به نیاز معامله گران ایرانی لیستی را از دوره های انتشار CPI برای شما گردآوری کردیم که به شرح زیر است:

کشور	سازمان منتشر کننده	دوره آشنایی با شاخص CPI انتشار
انگلستان	کمیته سیاست های پولی	ماهانه
ایالات متحده آمریکا	سازمان آمار اداره کار BLS	ماهانه
استرالیا	اداره آمار	هر 3 ماه
اقتصاد یورو	بانک مرکزی اروپا	دوبار در ماه
ژاپن	اداره آمار	ماهانه
چین	اداره آمار	ماهانه
ایران	اداره آمار	ماهانه
کانادا	اداره آمار و کار	ماهانه

تاثیر شاخص قیمت مصرف کننده CPI بر بازار های مالی و فارکس

شاخص قیمت مصرف کننده CPI به طور گسترده، تغییرات تورم در سطح جامعه را می‌تواند نشان دهد که دولت ها با استفاده از این داده ها می‌توانند میزان کارآمدی سیاست های پولی خود را ردیابی کنند و در پی برنامه ریزی برای طراحی سیاست های بعدی خود باشند.

موارد شاخص قیمت مصرف کننده بسیار زیاد است ولی در متناسب کردن دستمزها،اعمال نرخ های بهره پایین یا بالاتر،سیاست های انبساطی و انقباضی بسیار مورد استفاده‌ می‌باشد.

در بازارهای جهانی، مخصوصاً فارکس، دانستن شاخص قیمت مصرف کننده به عنوان یک شاخص تورمی از اهمیت بسزایی برخودار است.
دولت ها سیاست های پولی خود را بر اساس شاخص های تورمی تنظیم خواهند کرد. شاخص قیمت مصرف کننده یکی از آنها است و دانستن آینده سیاست های پولی بر روند یک ارز بسیار مهم است.

در یکی از موارد استفاده این شاخص، هنگامی که اعداد بالا قرائت می‌شود و بانک های مرکزی از تورم، ابراز نگرانی می کنند سرمایه گذاران به دید اینکه دولت در آینده دست به افزایش نرخ بهره می زند وارد موقعیت های خرید در آن ارز می شوند، چون افزایش نرخ بهره باعث بالارفتن قیمت یک ارز در بازار می‌شود.
در مواردی که اقتصاد شرایط بحرانی را پشت سر می گذارد کاهش CPI در ارزهای امن مانند دلار آمریکا می‌تواند اثرگذاری معکوس داشته باشه و با پایین آمدن ارز امنی مانند دلار دچار صعود شود.

تحلیل این شاخص باید در شرایط خاص آن زمان مورد بررسی قرار بگیرد و عکس العمل مناسب را انجام دهیم.

از دیگر کاربرد های شاخص قیمت مصرف کننده می توان از انحراف معیار آن با تورم انتظاری نام برد، هرگاه این شاخص از تورم انتظاری در جامعه کمتر و یا بیشتر باشد ،انتشار داده CPI برای بازار بسیار اهمیت پیدا خواهد کرد زیرا در این زمان معامله گران می‌توانند درباره سیاست های پولی دولت نتیجه گیری کنند که آیا دولت برای افزایش تورم دست به سیاست های انبساطی (کاهش قیمت ارز) خواهد زد و یا برای کم کردن تورم در آشنایی با شاخص CPI سطح جامعه دست به سیاست های انقباضی خواهد زد که در نتیجه ی آن، ارز آن کشور قوی خواهد شد.

همانطور که مشاهده کردید در این مقاله به شاخص قیمت مصرف کننده و اثراتش پرداختیم. چنانچه در رابطه با هر یک از بخش‌ها و مراحل شرح داده شده در این مقاله نیاز به توضیحات بیشتری داشتید،می‌توانید از طریق شماره‌های موجود با کارشناسان واحد پشتیبانی اتاق تحلیل تماس حاصل کنید و از آن‌ها راهنمایی دقیق‌تری بخواهید.

شاخص بهای مصرف کننده (CPI)

شاخص بهای مصرف کننده تغییر قیمت مجموعه‌ای از کالا و خدمات مانند غذا، انرژی، مسکن، پوشاک، حمل و نقل، مراقبت های پزشکی، سرگرمی و آموزش را اندازه‌گیری می‌کند. همچنین به عنوان شاخص هزینه زندگی نیز شناخته می شود.در این مقاله از مجموعه G2O قصد داریم شمارا به طور کامل با آشنایی با شاخص CPI این شاخص آشنا کنیم . بنابراین با ما همراه باشید.

اهمیت شاخص CPI

برای آگاهی از آخرین دوره های آکادمی g2o و ثبت نام، با شماره ۰۲۱۲۸۴۲۲۶۸۸ تماس بگیرید.

برای دریافت آموزشهای رایگان تیم g2o و همچنین دریافت مشاوره رایگان، شماره تماس خود را در فرم آشنایی با شاخص CPI زیر وارد نمایید تا مشاوران ما در اسرع وقت با شما تماس حاصل نمایند.

شاخص CPI تورم (افزایش مداوم قیمت ها در اقتصاد) را که توسط مصرف کنندگان در هزینه های زندگی روزمره آنها تجربه می شود اندازه گیری می کند.

افزایش شاخص CPI همان چیزی است که اکثر مردم به عنوان “نرخ تورم” می دانند. این توسط خرده فروشان در پیش بینی افزایش قیمت در آینده، توسط کارفرمایان در محاسبه حقوق و توسط دولت در تعیین افزایش هزینه های زندگی برای تامین اجتماعی استفاده می شود.

نشانه های تورم به این معنی است که بانک مرکزی باید نرخ بهره را افزایش دهد. پرکاربردترین شاخص تورم CPI است. اگر شاخص CPI در حال افزایش باشد، آنگاه به بانک مرکزی مانند فدرال رزرو داده های حمایتی لازم برای افزایش نرخ ها را می دهد. نرخ های بهره بالاتر برای پول این کشور عاملی مثبت است.

توضیح شاخص ‌CPI

شاخص CPI تغییر قیمت های پرداخت شده یک سبد متشکل از کالاها و خدمات را در طول زمان توسط مصرف کنندگان اندازه‌گیری می‌کند.

شاین کالاها و خدمات شامل غذا، پوشاک، مسکن و روزنامه است. اقلامی که مصرف کننده با وضعیت مالی متوسط و معمولی پول زیادی را برای آنها خرج می کند، مانند غذا که اهمیت بیشتری نسبت به اقلامی مانند خمیر دندان و بلیط سینما که مصرف کننده معمولی نسبتاً کمتر برای آنها خرج می کند، داده می شود.

شاخص CPI شامل اقلام سرمایه گذاری مانند سهام، اوراق قرضه، املاک و مستغلات و بیمه عمر نمی شود چراکه این اقلام مربوط به پس انداز است نه هزینه های مصرف روزانه.

هر ماه، گردآورندگان این شاخص از “اداره آمار کار (BLS)” به نام دستیاران اقتصادی از هزاران فروشگاه خرده‌فروشی، مؤسسات خدماتی، واحدهای اجاره‌ای و مطب پزشکان در سراسر ایالات متحده بازدید می‌کنند یا با آنها تماس می‌گیرند تا اطلاعات مربوط به قیمت را به دست آورند. هزاران مورد برای جستجو و اندازه گیری تغییرات قیمت در شاخص CPI استفاده می شود. این دستیاران اقتصادی هر ماه قیمت حدود ۸۰ هزار قلم کالا را ثبت می کنند. این ۸۰۰۰۰ قیمت نمونه ای علمی انتخاب شده از قیمت هایی است که مصرف کنندگان برای کالاها و خدمات خریداری شده پرداخت می کنند.

در طول هر تماس یا بازدید، دستیار اقتصادی داده‌های قیمت کالا یا خدمات خاصی را جمع‌آوری می‌کند که در بازدید قبلی دقیقاً تعریف شده است.

در صورت موجود بودن کالای انتخابی، دستیار اقتصادی قیمت آن را ثبت می کند. اگر کالای انتخابی دیگر در دسترس نباشد، یا اگر تغییراتی در کیفیت یا کمیت آن از زمان آخرین ثبت قیمت‌ به وجود آمده باشد ، دستیار اقتصادی یک مورد جدید را انتخاب می کند یا تغییر کیفیت را در کالای فعلی ثبت می کند.