ریسک مالی و انواع آن

Last updated 1 اردیبهشت 1399

مفهوم ریسک و انواع آن

کسب و کار نیوز - هنگامی که صحبت از ریسک می شود، واژه تهدید و خطر در اذهان متبادر می گردد ؛ اما ریسک فقط به معنای منفی نیست.

در واقع به طور کلی، عدم اطلاع از زمان آینده را نشان می‌دهد. شاید با در معرض ریسک قرار گرفتن بتوان با فرصت‌های مثبت مواجه شد.البته این فرصت‌ها در موضوعات مالی دسته بندی می گردند. اصولا ریسک دارای دو وجه مثبت و منفی است. همچنین معمولا مفهوم ریسک بیشتر در امور مالی و سرمایه‌گذاری هویدا می گردد.

وجود ریسک و انواع آن

از بدو آفرینش انسان‌ها همیشه در معرض انواع مخاطرات ( سیل زلزله آتشفشان و…..) بوده‌اند و در طول زمان آموخته اند که حوادث طبیعی را پیش‌بینی کرده و حتی المکان از آنها احتراز نمایند. با پیشرفت علم و تکنولوژی انسانها در مقابل تصمیم‌گیری‌ها‌ و پیچیدگی‌های بیشتری قرار گرفته ومتقابلا در معرض ریسک‌های بیشتری قرار می‌گیرد.
اصولا ریسک شامل دو دسته می‌شود:

۱٫ ریسک واقعی یا خالص (Pure Risk)

این دسته از ریسک‌ها شامل عوامل طبیعی مثل تصادفات ، وقوع بیماری، سیل و زلزله و سایربلایای طبیعی و …. هستند که عموما در اختیار ما نبوده و در صورت وقوع، نتیجه‌ای جز خسارت ندارند. این ریسک‌ها عموماً قابلیت بیمه شدن دارند

۲٫ ریسک مالی یا سرمایه گزاری

این دسته از ریسک‌ها عموما در شرایط اقتصادی قابل سنجش بوده و خروجی آن‌ می‌تواند سود یا ضررباشد. انواع سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی ( خرید سهام ،مشارکت در تولید،خرید ارز ،طلا و….) شامل این ریسک‌ها می گردد.
بدیهی است ریسک‌های نوع اول تماما زیان ده هستند و صرفا با استفاده از ابزار بیمه می‌توان خسارات ناشی از آن را کاهش داد. اما ریسک‌های نوع دوم قابلیت حصول سود ده را دارند.
اصولا به اختلاف احتمال میان بازده مورد انتظار و بازده واقعی ریسک گفته می‌شود. این انحراف بازده می‌تواند مثبت یا منفی باشد، هر اندازه احتمال عدم موفقیت در سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، در اصطلاح گفته می‌شود که ریسک سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد بود.

دسته بندی سرمایه گزاران از منظر قبول انواع ریسک

سرمایه‌گذاران در این خصوص به سه دسته تقسیم‌ می گردند:
• اشخاص ریسک ‌گریز : این افراد رویکرد محافظه‌کارانه داشته و ترجیح می‌دهند، سرمایه گزاری ریسک مالی و انواع آن بازده مطمئنی داشته واحتمال ضرر و زیان در حداقل ممکن باشد.
• اشخاص ریسک‌پذیر : این اشخاص رویکرد جسورانه داشته و ریسک بالا را به منظور دریافت سود بالاتر می‌پذیرند.
• افراد خنثی نسبت به ریسک: سومین گروه افرادی هستند که به اصطلاح آن‌ها‌ را ریسک خنثی می‌نامند. این افراد ارزش پولی را مقدار ارزش اسمی‌ آن می‌دانند.

قابل ذکر است که ریسک‌پذیری و ریسک گریزی به معنای به استقبال ریسک رفتن و از ریسک فراری بودن نیست. بلکه نشان می‌دهد، افراد ریسک گریز در ازای قبول ریسک بیشتر، بازدهی بیشتری انتظار دارند و متقابلا افراد ریسک‌پذیر در ازای پذیرش ریسک بیشتر، بازدهی کمتری توقع دارند. این قانون که کسب سود بیشتر تنها با پذیرش ریسک بیشتر امکان پذیر است گویای این حقیقت است که نمی‌شود ریسک نکرد و سود به دست آورد و در مقابل نیز اگر فردی ریسک بالاتری بپذیرد به طور طبیعی باید انتظار سود بیشتری داشته باشد. در واقع ما با پذیرش ریسک بیشتر سود بیشتری دریافت می‌کنیم که به آن خرج ریسک می‌گویند. خرج ریسک در سرمایه‌گذاری‌هایی که ریسک بالاتری دارند، بیشتر است.

مبانی اندازه گیری انواع ریسک سرمایه گذاری

برای سنجش ریسک مالی معیارهای متفاوتی وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها ‌انحراف معیار میزان سود در بازه زمانی مشخص قبلی یک سرمایه‌گذاری است. بالا بودن انحراف معیار محاسبه شده ، نشان‌دهنده بالا بودن ریسک سرمایه‌گذاری می‌باشد. اغلب شرکتها بخشی از زمان و منابع مالی خود را صرف شناسایی انواع ریسک‌های مختلفی که در معرض آن هستند قرار داده تا بتوانند میزان ریسک خود را سنجش و مدیریت کنند.
اغلب ریسک‌های سرمایه‌گذاری، به دو نوع اساسی تقسیم می‌شود:

۱- ریسک سیستماتیک

این ریسک، مختص شرایط سیاسی و اقتصادی کلان جامعه است که قابل حذف و اجتناب از آن توسط اشخاص و یا شرکتها نبوده واین ریسک بر کل بازار اثرگذاشته و محدود به صنعت خاص نیست.

۲- ریسک غیرسیستماتیک

برخلاف ریسک قبلی، این نوع ریسک قابل کنترل و کاهش است. به عنوان مثال می‌توان سهام شرکتی را که در اثر مدیریت و تصمیم‌گیری‌های غلط یا مواجهه با شرایط بحرانی با افت قیمت مواجه شده را خریداری نکرد و از این ریسک جلوگیری نمود.
البته جز دو مورد فوق، انواع دیگری نیز از ریسک وجود دارد که برخی زیرمجموعه همین دو نوع ریسک هستند.

۳- ریسک نرخ سود (Interest rate risk)

این نوع ریسک وقتی مطرح می‌شود که چند مورد برای سرمایه‌گذاری موجود باشد ، مثلا سرمایه‌گذاری در خرید سهام یا اوراق مشارکت. تفاوت نرخ سود این دو سرمایه‌گذاری می‌تواند ما را به یکی از دو گزینه که ریسک کمتری برای ما دارد، جلب کند. به عنوان مثال اگر خرید سهام ۲۰ درصد سود و خرید اوراق سود ثابت ۱۵ درصدی داشته باشد و بانک سود اوراق را تا سطح ۲۰ درصد افزایش دهد در این صورت به صرفه است که با ریسک کمتری به جای سهام اوراق مشارکت خریداری گردد .
لازم به توضیح است که این ریسک عموما روی اوراق مشارکت و اوراق بدهی تاثیر گذارتر است.

۴- ریسک تورم (Inflation risk)

نظربه اینکه بازدهی خالص از اختلاف بازدهی ناخالص و نرخ تورم حاصل می‌شود بنا براین افزایش نرخ تورم بر بازدهی سرمایه‌گذاری موثر است. به عنوان مثال با انتظار سود و بازدهی ۴۰ درصدی از فعالیتی اقتصادی با نرخ تورم سالانه ۲۰ درصد ، در نهایت عملا ۲۰ درصد سود و بازدهی خواهد داشت. هرچه نرخ تورم افزایش یابد از مقدار سود کاسته می‌شود. بنابراین باید در فعالیتی سرمایه‌گذاری شود که سود بیشتری داشته و نهایتا پس از کسر تورم، رضایت سرمایه گزار را فراهم کند. به این ریسک که در اثر افزایش نرخ تورم به سرمایه گزار تحمیل می‌شود، ریسک تورم می‌گویند.

۵- ریسک مالی (Financial risk)

تمام شرکت‌ها در صورت‌های مالی خود بخشی تحت عنوان، تسهیلات و تعهدات مالی دارند. هرچه تعهدات مالی شرکت و وام‌های دریافتی بیشتر باشد، توان شرکت جهت توسعه و گسترش و افزایش سوددهی کاهش می‌یابد. به این نوع ریسک، ریسک مالی گفته می‌شود. بسیاری از سرمایه‌گذاران با لحاظ این نکته سهام شرکت‌ها را خریداری می‌کنند و از شرکت‌هایی که تعهدات مالی زیادی دارند به دلیل ریسک مالی فاصله گرفته و به سراغ گزینه‌های کم ریسک تر می‌روند.

۶- ریسک قابلیت نقدشوندگی (liquidity risk)

ویژگی دارایی مطلوب، دارایی است که قدرت نقدشوندگی بالا دارد. اگر دارایی به راحتی فروش نرود، صاحب آن دارایی، با ریسک نقدشوندگی مواجه است. در مورد سهام نیز این ریسک وجود دارد. فرض کنید قصد دارید سهام شرکتی را در بازار به فروش برسانید ولی به دلیل عملکرد نامناسب شرکت، کسی سهام را نمی‌خرد. در این حالت شما با ریسک نقد شوندگی مواجه هستید. هرچه سرعت خرید و فروش سهمی بیشتر باشد و معاملات آن را روان‌تر باشد این ریسک در آن کم رنگ‌تر است.

۷- ریسک نرخ ارز (currency risk)

این نوع ریسک در خصوص شرکت‌های وارداتی، بسیار با اهمیت است. اگر شرکت مورد نظر شما، عمده مواد اولیه خود را وارد می‌کند، با رشد نرخ ارز، درگیر چالش ریسک نرخ ارز خواهد شد و هزینه زیادی را متحمل می‌شود. با رشد هزینه‌ها، سود دهی شرکت کاسته شده و نتیجه نهایی آن، عدم رغبت سرمایه‌گذاران به خرید شرکت مذکور است. البته این ریسک، نوعی ریسک غیر سیتماتیک محسوب می‌شود که توسط شرکت‌ها قابل کنترل نیست.

۸- ریسک تجاری

در این نوع ریسک به این موضوع دقت می‌شود که آیا شرکت قادر به فروش محصولات و تامین هزینه‌های عملیاتی خود است یا خیر؟ به عبارتی، ریسک تجاری کلیه هزینه‌های یک کسب و کار برای عملیاتی ماندن را در نظر می‌گیرد. این هزینه‌ها شامل حقوق، هزینه تولید، اجاره تسهیلات، دفتر و هزینه‌های اداری می‌شود. سطح ریسک تجاری یک شرکت تحت تأثیر عواملی مانند هزینه قیمت تمام شده کالاها، حاشیه سود، رقابت و سطح کلی تقاضا برای محصولات یا خدماتی است که به فروش می رسد ، می‌باشد.

۹- ریسک اعتباری

این نوع ریسک ، ریسک عدم بازپرداخت سود یا اصل بدهی قلمداد می‌شود. این نوع ریسک برای سرمایه‌گذاران اوراق قرضه، نگران کننده است. اوراق قرضه دولتی، کمترین میزان ریسک اعتباری و به همین ترتیب کمترین میزان بازده را دارند. از طرف دیگر اوراق بهادار شرکت، دارای بالاترین میزان ریسک اعتباری و در نتیجه نرخ بهره بالاتر هستند.

۱۰- ریسک کشور

ریسک کشور، به عدم توانایی یک کشور در پرداخت تعهدات مالی گفته می‌شود. در صورت بروز چنین ریسکی، به عملکرد سایر بخش‌های مالی کشور نیز آسیب وارد می‌شود. همچنین بروزآسیب به سایر کشورهای در ارتباط با آن نیز محتمل است. این ریسک در غالب کشورهای در حال توسعه که کسری بودجه شدید دارند، رخ می‌دهد.

۱۱- ریسک سیاسی

ریسک سیاسی زیرمجموعه ریسک سیستماتیک است. در این حالت، آشوب ،بی‌ثباتی سیاسی، جنگ، کنترل‌های نظامی، تغییر قوانین دولتی، بر تصمیم‌های سرمایه‌گذاری اثر می‌گذارد. این نوع ریسک با عنوان ریسک ژئوپلیتیک نیز شناخته می‌شود. نکته‌ای که در مورد این ریسک وجود دارد، آن است که هر چه افق زمانی سرمایه‌گذاری طولانی‌تر شود، این ریسک بیشتر می‌شود.

مهندسی مالی چیست؟ – نگاهی نو به مهندسی مالی

این سوال که مهندسی مالی چیست؟ چه کاربردهایی دارد و چطور میتوان از تکنیک های آن در بنگاه های اقتصادی استفاده کرد؟ این ها سوالاتی است که در ادامه سوال “مهندسی مالی چیست؟” مطرح خواهد شد. در ادامه قصد داریم از رشته مهندسی مالی بیشتر بدانیم و نگاهی اجمالی و نو به اینکه مهندس مالی کیست؟ بیاندازیم. همراه با کد بورسی باشید.

از رشته مهندسی مالی بیشتر بدانیم

از مهندسی چه انتظاراتی دارید؟ ما اینجاییم تا به تمام سوالات شما در این خصوص پاسخ دهیم.

*نخست، برای هرکس که نیاز به کسب اطلاعات ابتدایی در خصوص مهندسی مالی دارد، اغلب سوالاتی از این قبیل پیش می آید:*

۱– رشته مهندسی مالی با اقتصاد مالی چه تفاوتی دارد؟

• در واقع یک دوره مهندسی مالی بیش‌تر در لایه های عمیقِ کاربردی و ابزارهای محاسباتی متمرکز می شودتا روی مباحث پایه‌ای و نظری، همچنین اقتصادی و …؛ اما این نکته نیز باید در نظر گرفته شود که در ایران بسته به روش آموزشی هر دانشکده ای میتواند متفاوت باشد.

۲– رشته مهندسی مالی چه فرقی با MBA گرایش مالی (مدیریت ارشد کسب و کار) دارد؟

• پاسخ این است که یک دوره مهندسی نسبت به رشته MBA (مدیریت ارشد کسب و کار)، اغلب کیفیت محاسباتی بسیار بیش‌تری دارد. در اصل، حالت ایده‌آل و خیلی خوب ترکیبی از MBA به عنوان معامله کننده یا معامله گر و مهندسی مالی به عنوان پشتیبان محاسباتی است اما در کشور ایران بسته به روش آموزشی هر دانشکده ای میتواند متفاوت باشد.

تاریخچه ی مهندسی مالی از کجاست و مهندسی مالی چیست؟

واژه “مهندس مالی” برای اولین بار توسط بانک های لندن اواسط دهه ۱۹۸۰ برای افتتاح واحد (مدیریت ریسک) ۱ تشکیل شد و شامل عده ای از متخصصان بود که هر کدام آنها در زمینه (ریسک شرکتی) ۲ دارای تخصص بودند. در آن زمان، این واحدها یک دیدگاه راهبردی جدید همراه با ابتکار، برای مدیریت ریسک ارائه دادند و همه ی ریسک های مالی موجود برای همه ی شرکت ها را آزمایش کردند.

مهمترین موضوع در بحث جهانی شدن مهندسی مالی، محافظت از اوراق بهادار هر شرکت در برابر بقیه ی شرکت های مالیِ سایر کشورهای دنیاست.

همچنین این را نیز باید بدانیم نوسانات نرخ ارز، نوسانات نرخ بهره و …. بر بازدهی اوراق بهادار تاثیر به سزایی دارد.

-(مدیریت ریسک ۱ : به شناخت، بررسی و تجزیه تحلیل عوامل خطرساز که ممکن است در طول یک پروژه رخ دهد، می گویند.)

-(ریسک شرکتی ۲ : سرمایه گذارانی که صاحب سهام در شرکتی خاصی هستند ولی از سرمایه گذاری مالی در آن سرکت مطمئن نیستند که به آن «ریسک خاص»، «ریسک غیرسیستماتیک» نیز گفته می‌شود.)

به فرایند های مالی با ایده های نوآورانه با به کارگیری ابزارهای مالی، برای حل مسایل مالی و طراحی اوراق بهادار به روش های خلاقانه توسط مدیران ارشد مالی، «مهندسی مالی» گفته می شود، که برای کنترل و اداره ریسک مالی شرکت ها استفاده می شود.

شرکت های بزرگ تولیدی و خدماتی و ….در دهه های گذشته تلاش کرده اند با به بوجود آوردن ابزارهای جدید مثل: انواع‌ سهام ،انواع اوراق قرضه ‌و یا سایر ابزارهای مالی، وجوه بلاتکلیف در بازارهای مالی را جذب کنند و در فعالیت‌هایی که سود بیشتری درآن است، سرمایه‌گذاری کنند.

پس از ناکارآمدیِ تقریبا نسبیِ بازار مهندسی صنایع و (تحقیق در عملیات) ۳ ، آموزشگاه هایی که با این موضوعات درگیر بودند، تصمیم گرفتند تا با ورود به حوزه ی مالی قابلیت‌های کمی و آماری خود را از طریق این حوزه انجام دهند؛ بنابراین با نام “مهندسی مالی” رشته‌ ای ایجاد کردند که موضوعش مباحث مالی از قبیل: مدیریت سرمایه‌گذاری، (پورتفولیو) ۴ ، تخمین ریسک، مدیریت ریسک و… است.

البته در آنها از ابزارهای کمی و مالی مانند روش‌های عددی، محاسباتی و آماری به طور وسیع استفاده میشود.

-(تحقیق در عملیات ۳ یا پژوهش عملیاتی: از زیر مجموعه های ریاضیات کاربردی ست، که دیدگاههای کاربردی آن در مهندسی صنایع قابل توجه است.)

-(پورتفولیو ۴ : مجموعه یا سبدی از پروژه ها، طرح ها و یا سایر کارهایی است که برای آسان کردن مدیریت موثر و برآورد کردن کلیه اهداف راهبردی کسب و کار در کنار هم قرار میگیرند .)

در حال حاضر، با توجه به نتایج تجارب این رشته از گذشته تا کنون در مجموع؛ در دانشگاهها و بازارکار؛ علاوه بر موفقیت های قابل ملاحظه؛ محبوبیت چشمگیری نیز داشته است.

اما این موفقیت و محبوبیت حتما به این معنی نیست که از لحاظ رفاه اجتماعی هم موفق بوده است چرا که منتقدین این رشته بر این باورند که رشته‌هایی مثل رشته مهندسی مالی، استعدادهایی را که می توانند در مباحث بنیادی مفیدتر باشند را به سمت مباحث بازاری می کشاند و ضرباتی نیز به بدنه جامعه ی مالی وارد کرده است.

یکی از کابردهای دیگر مهندسی مالی، مدیریت دارایی‌ها و بدهی‌ها و چگونگی ساختار­بندی دارایی­ ها و بدهی های یک بنگاه‌ اقتصادی است.

هم اکنون میخواهیم بدانیم،مهندسی مالی چه ویژگی های دارد؟ ریسک مالی و انواع آن

۱- مهندسی مالی انواع ریسک ها را شناسایی و اندازه گیری میکند.

۲- نتایج حاصل از مدیریت شرکت ها را به طور کلی معین و مشخص میکند.

حال با دانستتن نکات فوق میخواهیم بدانیم در واقع هدف و یا اهداف مهندسی مالی چیست؟

• مهندسی مالی، فرصت های سرمایه گذاری را شناسایی میکند در خصوص آنها تحقیق کرده و آنها را به سمت فرصت های سازنده ی اقتصادی و فراهم کردن بستر ی برای رشد بازار سرمایه و بورس کشور هدایت میکند.
• مهندسی مالی،مدیریت مربوط به مصارف، سرمایه گذاری ها و منابع در بنگاه های اقتصادی را به عهده میگیرد.
• مهندسی مالی، موارد مربوط به شرکت های بیمه را مدیریت میکند و همه محصولات بیمه ای برای فراهم آوردن انواع نیازهای موجود در این بازار با توجه به قوانین هر کشور را عرضه و فراهم میکند.
• مهندسی مالی، به بررسی، آنالیز و خلقِ انواع روش های تامین مالی در قسمتِ مسکن جهت برطرف کردن مسائل و مشکلات مسکن درکشور کمک می کند.
• مهندسی مالی، بانکها را به صورت علمی مدیریت میکند، مثل؛ تجزیه تحلیل و مدیریت انواع ریسک ها در نظام بانکی،کمک به توسعه و رشد نظام پولی کشور وهمچنین مدیریت (سبد سهام) ۵ اعتبارات و منابع بانکی و…
• مهندسی مالی، انواع تولیدات و محصولات مالی نوآورانه با توجه به قوانین هر کشور را خلق می کند، انواع تولیدات و محصولات مالی را بررسی کرده و قیمت گذاری آنها و در نهایت مدیریت ریسک هر یک از آنها را به عهده می گیرد.

(سبدد سهام ۵ :به کلیه ی سهامهای خریداری‌ شده توسط سرمایه گذاران، سبد سهام می‌گویند.)

درصورتی که تمایل دارید تا وارد بازار بورس شوید میتوانید از طریق لینک زیر ( ثبت نام سریع و رایگان ) اقدام به ثبت نام نمایید. راهنمایی و آموزش بورس نیز به صورت رایگان بعد از ثبت نام برای شما ارسال خواهد شد.

نقش مهندسی مالی در بازارهای مالی و اقتصادی چیست؟

۱- ایجاد بازار هدف

۲- نو آوری و استفاده از ابزارهای مالیِ قانونی، برای ایجاد توازن در بازارها

وظایف اصلی مهندسان مالی چیست؟

از نقش های مهندسان مالی به موارد اصلی زیر می توان اشاره کرد:

• نوآوری و خلاقیت؛ منظور از خلاقیت این است که از ساختارهای جدید رو نمایی کنند. مهندسان مالی بیشتر مواقع بر روی اوراق جدید تمرکز میکنند و خلاقیت به خرج می دهند؛ درست زمانیکه اوراق موجود در بازار، نیاز های مشتریان‌ را بر طرف نمی کند، آنها در پی خلق و یا ایجاد اوراقی هستند که نیازهای آن زمانِ مشتریان را برآورده کنند.
• یافتن دریچه های قانونی؛ مهندسین مالی به دنبال پیدا کردن دروازه ها و دیدگاه هایی برای بهره‌ وری و استخراج از قوانین موجود هستند، مثلا با به کار بردن (آربیتراژ) ۶ و قانون های مالیاتی در تلاشند سود را به بالاترین حد ممکن برسانند. آنها همیشه از ریاضیات در نظریه ‌های مالی استفاده میکنند و خیلی سریع ایده‌های جدید را پیدا می‌کنند. مهندسان مالی تلاش می‌کنند آزاد و رها فکر کنند، بسیار خلاقند و از بسته بودن به دور اند.
• خلق بازار؛ خالقین بازار، داد و ستدهایی را انجام می‌دهند که نیازهای مشتریان را مرتفع کرده و سپس‌ طبق نظر مشتری، آن را به او می فروشند. یک داد و ستد یا معامله، فقط موقعی در بهترین حالت است که با کمترین هزینه، هدف های مشتری را تأمین کند.

(آربیتراژ)۶خرید و فروش همزمان یک کالا در دو بازار مختلف، که قیمتهای یکسانی در دو بازار ندارند.)

مهندسی مالی چیست؟ – از چه ابزارهایی بهره میگیرد؟

این رشته همانند همه رشته های مهندسی، نیاز به ابزارهای فیزیکی و غیر فیزیکی(معنایی) دارد.

• ابزارهای فیزیکی؛ محصولات فیزیکی و یا تولید هایی که در بازار کالا به خرید و فروش میرسند، یعنی تولیداتی هستند که‌ ارزش ذاتی آنها در خود آنهاست. مثل تجهیزات، مواد غذایی، ماشین آلات ،گاز، نفت و ….
• ابزارهای مالی یا غیر فیزیکی؛ به عبارتی محصولات مالی که در بازارهای مالی معامله می‌شوند، مانند محصولاتی که ارزش آنها بستگی‌ به جریانات نقدی ای دارد که در آینده برای صاحبان خود ایجاد می‌کنند.

-ابزارهای مهندسی مالی را میتوان در مجموع به انواع زیر تقسیم و طبقه بندی کرد:

یک- ابزار بدهی: تعهد کاغذی و یا الکترونیکیست که افراد یا شرکتها در قبال دریافت وام، جهت باز پرداخت آن؛ به صاحبان سهام و یا وام دهنده می دهند.

دو-ابزارهای مالكیت: رایج ‌ترین نوع ابزارهای مالکیت سهام عادی شركت‌ها و همچنین قراردادها ست. این ابزارها مربوط به مالكیت حقوق صاحبان سهام و بخشی از یك سازمان است.

سه- ابزارهای مشتقه؛ ابزارهایی که اصولا مبتنی بر یک دارایی پایه هستند که بیشتر برای از میان برداشتن (ریسک بازار) ۷ طراحی شده‌‌اند.

چهار-ابزارهای تركیبی؛ تركیبی از آیتم های بالا هستند كه می‌توان به تركیبی از ابزارهای مالكیت و بدهی و اختیار خرید سهام و همچنین اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام اشاره کرد.

(ریسک بازار۷: این احتمال همیشه وجود دارد که یک سرمایه گذار به خاطرکلیه اتفاقات یا عواملی که بر رویکرد کل بازارهای مالی تأثیر می‌گذارند، دچار زیان شود )

حالا میخواهیم بدانیم،عوامل مؤثر بر رشد مهندسی مالی کدامند؟

۱-مجموعه عوامل محیطی؛ کلیه عواملی که از شرایط اقتصادی-مالی و اقتصادی کشور تاثیر میگیرند و شرکت‌ها ناچارند که خود را با آنها تطبیق دهند و همچنین اثرات آن عوامل را درایجاد ابزارهای مالی خود مورد توجه قرار دهند. این عوامل عبارتست از:

• جهانی شدن بازارها: یکی از خصوصیات بارز بازارهای امروزه ی دنیا، جهانی شدن آنها از راه‌ جریان انتشار سرمایه است. در حال حاضر، اکثر اوراق‌ قرضه و سهام شرکتها، در دیگر کشورهای دنیا نیز به خرید و فروش می رشند. ریسک‌ نوسان، نرخ ارز و ریسک سیاسی کشورها ریسک هایی ست که جهانی شدن بازارها موجب آن شده است.
• قوانین مالیاتی: مقررات و قوانین مالیاتی هرکشوری برروی همه ی شرکت ها در بازارهای مالی تاثیر بسزایی دارند. تغییرات و نوسانات همیشگی این قوانین و مقررات، موجب پدید آمدن یک سری امکانات و محدودیت هایی می شود که شرکتها برای فرار از این محدودیتها و جهت به دست آوردن امکانات و فرصت های بهتر،اقدام به صدور و نشر ابزارهای مالی‌ نوآورانه می کنند.
• نوسان قیمتها:نوسانات و تغییرات قیمتِ همه ی تولیدات مالی و محصولات فیزیکی در بازارها، از ریسک شرکت­هارا به وجود می آورند. این‌ شرکت­ها برای در امان ماندن‌ از ریسک نوسانات قیمت، به طراحی ابزارهای مالی‌ مثل (برگه اختیار معامله) ۸ اقدام می‌کنند که در آن اختیار خرید و فروش محصولی را با یک قیمت معین و در یک دوره‌ زمانی مشخص به فروشنده و خریدار می‌دهد و همچنین تعهد میدهد محصول یا محصولاتی را در یک زمان از قبل تعیین شده در آینده با یک قیمت از قبل تعیین شده بر اساس قرارداد آتی به خریدار دهد.

(اختیار معامله ۸ قراردادی بر طبق قانون است که یک خریدار در ازای مبلغ معینی از یک فروشنده آن را می خرد. و سپس اختیارآن را دارد که این دارایی را تا مدت معینی به مبلغ از قبل مشخص شده ای، بخرد یا بفروشد.)

۲-عوامل شرکتی؛ این عوامل مجموعه عواملی هستند که مختص یک شرکت خاص‌ بوده و فقط این شرکتِ به خصوص را تحت تأثیرخود قرار می‌دهد. این عوامل عبارتست از:

• نیازهای نقدینگی شرکت: نقدینگی، مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر چرخه عملیاتی‌ شرکت‌هاست. چراکه شرکتها برای تهیه و تامین کردن سرمایه های در گردش خود، خرید دارایی‌های ثابت و نیز اجرای طرح‌های سرمایه‌گذاری خود به تأمین نقدینگی نیازمندند.
• فرار از ریسک:کلیه شرکت‌ها از تمامی جهات تحت تأثیر انواع ریسک­ها قرار می گیرند، شامل: ریسک ورشکستگی، ریسک نوسانات قیمت بازار، ریسک نقدینگی، ریسک طرح های‌ توسعه و پیشرفت و …، که اینگونه ریسک ها، ریسک‌هایی هستند که در دوره های متوالی و متفاوت زمانی شرکتها از آنها متاثر می شوند. لذا برای فرار از ریسک و مدیریت انواع مختلف آن، به انتشار اوراق بهادار مختلف روی می آورند.

نقش و توانایی فارغ التحصیلان این رشته چیست؟

متقاضیان و شرکت کنندگان در این رشته ی تحصیلی، علاوه بر شناخت موضوعات دانش مالی در زمینه ها وگرایش های متفاوت، با زمینه های جدید در این رشته و جایگاه مهندسی مالی در زمینه ی عملی مالی آشنایی پیدا خواهند کرد. همچنین بالا بردن قدرت تجزیه تحلیل مسائل کاربردی با استفاده از تحقیقات موردی و آشنایی با اصول و مبانی مالی در هر کشوری از خصوصیات اصلی این رشته است. رشته مهندسی مالی با استفاده از ادغام چند علوم متفاوت مثل ریاضیات کاربردی، علوم رایانه و فناوری اطلاعات، مدیریت مالی و ریسک، ریاضیات مالی، و… در اصطلاح رایانه‌ای مالی را تعریف می‌کند که نیازمندی های مالی همه افراد را به صورت کاملا علمی و تخصصی مرتفع می سازد.

البته متقاضیان این رشته اغلب شباهت‌های زیادی با رشته مدیریت مالی‌ می‌بینند، اما تفاوت اصلی رشته مهندسی مالی و مدیریت مالی، گرایش خاص مهندسی مالی مبتنی بر تجزیه تحلیل‌های ریاضی ست که در رشته مدیریت مالی، عدم وجود این گرایش کاملا محسوس است.

ریسک مالی

ریسک مالی، (به انگلیسی: Financial risk) گونه‌ای ریسک است، که در اثر افزایش بدهی در شرکت، به سهام‌داران تحمیل می‌شود.ریسک اضافی ناشی از استفاده و به‌کارگیری بدهی در شرکت، که تحت عنوان اهرم مالی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. هر قدر شرکت، وام بیش‌تری بگیرد (اوراق قرضه بیش‌تری منتشر کند)، حاشیه سود خالص شرکت، کم‌تر خواهد شد و ریسک سهام عادی آن بیش‌تر می‌شود.

ریسک در تعریف عام، احتمالی است که یک کنش یا کنش‌وری (یا بی‌کنشی) مشخص منجر به زیان یا بروندادها و پیامدهای ناخوشایند و ناخواسته گردد. تقریباً همهٔ کوشش‌های بشری دربردارندهٔ درجاتی از ریسک است، با این همه برخی از آنها ریسک‌های بیشتری را به همراه دارند. در ادبیات مالی ریسک را می‌توان به صورت رویدادهای غیرمنتظره که معمولاً به صورت تغییر در ارزش دارایی‌ها یا بدهی‌ها می‌باشد، تعریف کرد. بنگاه‌ها در معرض انواع مختلف ریسک قرار دارند که به طور کلی می‌توان به دو دسته 'ریسک‌های تجاری' و 'ریسک‌های غیرتجاری' تقسیم کرد.

آشنایی با اصول و مبانی ریسک: آشنایی با انواع ریسک مالی

Last updated 1 اردیبهشت 1399

درسنامه آموزشی آشنایی با اصول و مبانی ریسک

انواع ریسک مالی

هر اقدام پس انداز و سرمایه گذاری شامل ریسک ها و بازده های مختلفی است. به طور کلی، تئوری مالی ریسک های سرمایه گذاری را که بر ارزش دارایی ها تأثیر می گذارد، به دو دسته طبقه بندی می کند: ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک. به طور گسترده، سرمایه گذاران در معرض هر دو ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک هستند.

ریسک های سیستماتیک، که به عنوان ریسک های بازار نیز شناخته می شوند، ریسک هایی هستند که می توانند کل بازار اقتصادی یا درصد زیادی از کل بازار را تحت تأثیر قرار دهند. ریسک سیستماتیک خطر از دست دادن سرمایه گذاری به دلیل عواملی مانند ریسک سیاسی و ریسک کلان اقتصادی است که بر عملکرد بازار کلی تأثیر می گذارد. ریسک بازار اغلب توسط بتا اندازه گیری می شود. بتا معیار اندازه گیری ریسک یک سرمایه گذاری نسبت به کل بازار است. ریسک ریسک مالی و انواع آن بازار را نمی توان به راحتی از طریق متنوع سازی نمونه کارها کاهش داد. سایر انواع متداول ریسک سیستماتیک می تواند شامل ریسک نرخ بهره، ریسک تورم، ریسک ارزی، ریسک نقدینگی، ریسک کشور و ریسک اجتماعی-سیاسی باشد.

ریسک های غیر سیستماتیک، که به عنوان ریسک خاص شناخته می شود، دسته ای از ریسک است که فقط یک صنعت یا یک شرکت خاص را تحت تأثیر قرار می دهد. ریسک غیر سیستماتیک خطر از دست دادن سرمایه گذاری به دلیل ریسک خاص شرکت یا صنعت است. مثال آن شامل تغییر در مدیریت، بازگشت محصول، تغییر نظارتی است که می تواند باعث کاهش فروش شرکت و وجود رقیب جدید در بازار با پتانسیل گرفتن سهم بازار از یک شرکت شود. سرمایه گذاران غالباً با سرمایه گذاری در دارایی های متنوع، از تنوع برای مدیریت ریسک غیر سیستماتیک استفاده می کنند.

علاوه بر خطرات گسترده سیستماتیک و غیر سیستماتیک، انواع مختلفی از ریسک وجود دارد، از جمله:

ریسک تجاری

در این نوع ریسک سوالی مطرح می شود- آیا یک شرکت قادر به فروش کافی و ایجاد درآمد کافی برای تأمین هزینه های عملیاتی خود و سودآوری خواهد بود؟ در حالی که ریسک مالی به هزینه های تأمین مالی مربوط می شود، ریسک تجاری با تمام هزینه های دیگری که یک کسب و کار باید برای تأمین و عملکردی باقی ماندن احتیاج دارد، درگیر است. این هزینه ها شامل حقوق، هزینه تولید، اجاره تسهیلات، دفتر و هزینه های اداری می شود. سطح ریسک تجاری یک شرکت تحت تأثیر عواملی مانند هزینه کالاها، حاشیه سود، رقابت و سطح کلی تقاضا برای محصولات یا خدماتی است که می فروشد، می باشد.

ریسک اعتباری یا ریسک نکول

ریسک اعتباری زمانی اتفاق می افتد که یک وام گیرنده قادر به پرداخت سود قراردادی یا اصل بدهی های خود نباشد. این نوع ریسک به ویژه برای سرمایه گذاران که اوراق قرضه در اوراق بهادار خود دارند، نگران کننده است. اوراق قرضه دولتی، به ویژه اوراق صادر شده توسط دولت فدرال، کمترین میزان ریسک نکول و به همین ترتیب کمترین بازده را دارند. از طرف دیگر اوراق بهادار شرکت، دارای بالاترین میزان ریسک نکول، و در نتیجه نرخ بهره بالاتر هستند.

ریسک کشور

ریسک کشور زمانی اتفاق می افتد که یک کشور قادر نباشد به تعهدات مالی خود عمل کند. هنگامی که یک کشور نتواند به تعهدات خود عمل کند، می تواند به عملکرد سایر قسمت های مالی در آن کشور و همچنین سایر کشورهایی که با آنها رابطه دارد، آسیب برساند. این نوع خطر بیشتر در بازارهای نوظهور یا کشورهایی که کسری شدید دارند، دیده می شود.

ریسک ارزی

هنگام سرمایه گذاری در کشورهای خارجی، توجه به این نکته ضروری است که نرخ ارز می تواند قیمت دارایی را نیز تغییر دهد. ریسک ارزی (یا ریسک نرخ ارز) برای کلیه قسمت های مالی که به ارز غیر از ارز داخلی شما هستند اعمال می شود. به عنوان نمونه، اگر شما در ایالات متحده زندگی می کنید و در یک سهام کانادایی به دلار کانادا سرمایه گذاری می کنید، اگر دلار کانادا نسبت به دلار آمریکا کاهش ارزش پیدا کند، ممکن است پول خود را از دست بدهید.

ریسک نرخ بهره

ریسک نرخ بهره ریسکی است که به دلیل تغییر در سطح مطلق نرخ بهرهرخ خواهد داد. این نوع ریسک بیش از بورس روی ارزش اوراق تأثیر می گذارد و برای همه دارندگان اوراق بهادار ریسک قابل توجهی است. با افزایش نرخ بهره، قیمت اوراق در بازار ثانویه سقوط می کند – و بالعکس.

ریسک سیاسی

ریسک سیاسی ریسکی است که بازده یک سرمایه گذاری ممکن است به دلیل بی ثباتی سیاسی یا تغییر در یک کشور متحمل شود. این نوع ریسک می تواند ناشی از تغییر دولت، نهادهای مقننه، سایر سیاست گذاران خارجی یا کنترل نظامی باشد. همچنین با عنوان ریسک ژئوپلیتیک شناخته می شود، با طولانی تر شدن افق زمانی یک سرمایه گذاری، این ریسک بیشتر می شود.

ریسک طرف مقابل

ریسک طرف مقابل احتمال این که یکی از افراد درگیر در معامله ممکن است در تعهدات خود دچار ریسک نکول شود را بیان می کند. ریسک طرف مقابل می تواند در معاملات اعتباری رخ دهد.

ریسک در مقابل پاداش

تعادل بین ریسک و بازده، تعادلی بین حداقل امکان وجود ریسک مالی و حداکثر بازگشت سرمایه است. به طور کلی، سطح پایین ریسک با بازده کم و ریسک بالا با بازده بالقوه بالا همراه است. هر سرمایه گذار باید تصمیم بگیرد که برای بدست آوردن بازده، تا چه حد حاضر است ریسک پذیر باشد. این امر براساس عواملی مانند سن، درآمد، اهداف سرمایه گذاری، نیاز نقدینگی، افق زمانی و شخصیت خواهد بود.

نمودار زیر نمایانگر بصری از معامله ریسک / بازده برای سرمایه گذاری است که در آن انحراف استاندارد بالاتر به معنای سطح بالاتر یا ریسک بالاتر – و همچنین بازده بالقوه بالاتری است.

باید به این امر مهم توجه داشته باشیم که ریسک بالاتر به صورت اتوماتیک تبدیل به بازده بالاتر نخواهد شد. نمودار شکل بالا تنها نشان می دهد که ریسک بالاتر احتمال بازده بالاتر را افزایش می دهد ولی هیچ تضمینی وجود ندارد. به صورت تئوری، کمترین میزان بازده مربوط به زمانی است که ریسک سرمایه گذاری تقریباً صفر باشد.

ریسک و تنوع

اساسی ترین و مؤثرترین استراتژی برای به حداقل رساندن ریسک مالی، تنوع است. تنوع سازی به ریسک مالی و انواع آن شدت مبتنی بر مفاهیم همبستگی و ریسک است.

در حالی که اکثر متخصصان سرمایه گذاری موافق هستند که تنوع سازی نمی تواند در برابر ریسک آنها را تضمین کند، می توان گفت تنوع سازی مهمترین مؤلفه برای کمک به یک سرمایه گذار در رسیدن به اهداف مالی دوربرد است و این در حالی که ریسک مالی را به حداقل می رساند.

حرف آخر

همه ما هر روز با ریسک و خطرات روبرو هستیم – خواه برای رسیدن به محل کار رانندگی می کنیم، یا روی یک موج ۶۰ فوتی در حال موج سواری باشیم، سرمایه گذاری کنیم یا مدیر یک کسب و کار باشیم. در دنیای مالی، ریسک مالی به این احتمال اشاره دارد که بازده واقعی یک سرمایه گذاری با آنچه انتظار می رود، تفاوت دارد – این امکان را نشان می دهد که یک سرمایه گذاری به همان صورت که دوست دارید، انجام نشود یا این که در نهایت ضرر کنید.

موثرترین روش برای مدیریت ریسک سرمایه گذاری از طریق ارزیابی منظم ریسک و متنوع سازی است. اگرچه متنوع سازی تضمین نمی کند که سود بدست می آوریم و ضمانت نمی کند که دچار ضرر نمی شویم، اما امکانی برای بهبود بازده ها بر اساس اهداف و سطح ریسک مالی شما فراهم می کند. یافتن تعادل مناسب بین ریسک و بازده به سرمایه گذاران و مدیران مشاغل کمک می کند تا از طریق سرمایه گذاری هایی به اهداف مالی خود دست یابند.

مدیر مجموعه پابلیکا
مشاور بازاریابی و فروش
کارشناس ارشد مهندسی صنایع

مدل های ریسک در اقتصاد

مدل های ریسک مدل‌هایی هستند که به منظور کاهش خطر ریسک سرمایه در اقتصاد ایجاد شده‌اند. به منظور ارزشیابی شرکت‌ها نیازمند نرخی برای تنزیل جریان‌های ورودی و خروجی هستیم. در نرخ تنزیل نیز ریسک‌های متفاوتی نهفته است. در این مقاله قصد داریم شما را با این مدل‌ها آشنا کنیم. البته این مدل‌ها را در صورتی به طور کامل درک خواهید کرد که مقاله ارزشیابی سهام قسمت اول و دوم را به خوبی مطالعه کرده باشید. همچنین باید آشنایی نسبی با اقتصاد داشته باشید. بنابراین پیشنهاد ما این است که مقالات آموزش اقتصاد از پایه را نیز برسی نمایید.

ماهیت و مدل های ریسک

ریسک همان احتمال است. بسیاری از افراد فکر می‌کنند ریسک احتمال یا شانس برنده شدن در یک بازی است. باید بگویم اشتباه می‌کنند! زمانی که در حال رانندگی هستید و کودکی به ناگاه به وسط خیابان می‌آید و شما سریع ترمز می‌کنید؛ ممکن است فکر کنید شانس آورده‌اید. در حالی که این واکنش شما بود که جان آن کودک را نجات داده است.

در فرهنگ عام مردم ریسک به عنوان بخش بدشانس یا موقعیت همراه با خطر تعریف شده است. در اکثر تعاریفی که برای ریسک ارائه شده است شاهد یک نوع منفی بودن هستیم. در مدیریت مالی اما تعاریف ریسک متفاوت می‌باشند. البته در بسیاری از این تعاریف تناقض‌های بسیاری وجود دارد. از تعاریف متداول ریسک در مدیریت مالی می‌توان به اطلاق احتمالی که بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاری با بازده ای که در واقع دریافت می‌شود تفاوت داشته باشد اشاره کرد. بر اساس این تعریف در صورتی که بازده دریافتی کمتر و یا بیشتر باشد؛ می‌توان گفت ریسک شده است. هر کدام پیامدهای مطلوب یا نامطلوب خود را دارد.

انواع ریسک و مدل های ریسک

یک سرمایه‌گذار با ریسک‌های متفاوتی دست‌وپنجه نرم می‌کند. بسیاری از این ریسک‌ها می‌توانند بر دارایی‌های خاص همان شرکت تأثیر بگذارند. به این نوع ریسک، ریسک ویژه شرکت گفته می‌شود.

محصولات

گروه دیگری از انواع ریسک وجود دارد که می‌تواند شامل محصولات آن شرکت باشد. این گروه دارای طیف گسترده‌ای از انواع ریسک‌ها می‌باشد. زمانی که مشتری درک درستی از تقاضای محصول ندارد یا محصول تقاضای مناسبی نداشته باشد؛ فعالیت‌های تولیدی تحت تأثیر قرار می‌گیرند. به این طیف گسترده از انواع ریسک، ریسک پروژه شرکت گفته می‌شود.

رقابت

ریسک رقابتی یکی از انواع ریسک در بازار سرمایه‌گذاری است. در واقع یکی از مدل های ریسک در بازار به شمار می‌رود. قوت و ضعف رقبا می‌تواند بر تجارت شما تأثیر گذار باشد. صنایع بسیاری را می‌توان مثال زد که جنگ قیمت‌ها آن‌ها را به زمین زده است. ریسک رقابتی شامل ریسکی است که رقبا برای شما ایجاد می‌کند.

ریسک بعدی مربوط به عوامل داخلی صنعت است. ریسک صنعت به دلیل محدودیت‌های خاص آن صنعت ایجاد می‌شود.

شرکت‌ها و صنایعی که از شرایط اقتصادی تبعیت می‌کنند؛ تأثیر پذیری بیشتری از نرخ بهره دارند. همین تأثیر می‌تواند ریسک آفرین باشد. به این نوع ریسک، ریسک بازار گفته می‌شود. البته توجه داشته باشید که در ایران دولت کنترل شدیدی بر روی نرخ ارز دارد. البته این کنترل‌ها نمی‌تواند دائمی باشد. کنترل ارز می‌تواند بر تمام فعالیت‌های کشور مؤثر باشد. در صورت کاهش نرخ ارز پول داخلی ارزش بیشتری پیدا می‌کند. در نتیجه صادرات موفق می‌شود. در صورتی که چند شرکت از تفاوت نرخ بهره استفاده کنند؛ این کار ریسک بازار تلقی نمی‌شود. این کار زمانی ریسک مالی و انواع آن ریسک بازار تلقی می‌شود که بر تمام شرکت‌های عرصه بین‌الملل مؤثر باشد.

انواع مدل های ریسک در بازار مالی

به طور کلی می‌توان ریسک‌های موجود در بازار مالی را به دو بخش سیستماتیک و غیر سیستماتیک تقسیم کرد. البته فعالان این صنعت ممکن است این مدل‌ها را با نام‌های متفاوتی به یاد داشته باشند اما مفاهیم آن‌ها کم و بیش شبیه یکدیگر است. برایتان مثالی می‌زنیم تا انواع مدل های ریسک را به خوبی درک کنید.

تولیدکنندگان سرب و مس بخشی از تولیدات خود را در اختیار صنعت دفاعی کشور قرار می‌دهند. در صورتی که این صنعت بودجه کمی برای خرید سرب داشته باشد؛ در حالی که بودجه خرید مس خود را افزایش داده باشد؛ این کار می‌تواند فرصتی برای شرکت‌های مس و ریسکی برای شرکت‌های تولید سرب به همراه داشته باشد. به این نوع ریسک که درون یک صنعت اتفاق می‌افتد؛ ریسک درونی گفته می‌شود. این ریسک می‌تواند بر شرکت‌ها تأثیر بگذارد نه تمام صنعت. به همین دلیل به این ریسک‌ها ریسک‌های غیر سیستماتیک گفته می‌شود. در صورتی که ریسک روی تمام شرکت‌های آن صنعت تأثیر بگذارد؛ شاهد ریسک سیستماتیک خواهیم بود.

تصور کنید نرخ بهره یا تسهیلات مالی افزایش یابد. این افزایش بر یک شرکت خاص تحمیل نمی‌شود. بلکه بر تمام فعالیت‌های اقتصادی صنعت تأثیر می‌گذارد. البته درست است که برخی شرکت‌ها حساسیت بیشتری نسبت به تغییر نرخ بهره یا تغییر نرخ تسهیلات مالی دارند. طبیعی است که سود و ضرر آن‌ها وابستگی بیشتری به این نرخ داشته باشد. به این نوع ریسک‌ها سیستماتیک گفته می‌شود. ریسک های سیستماتیک در برسی مدل های ریسک از اهمیت بالایی برخوردارند.

زمانی که سرمایه‌گذاران در مجموعه‌ای از اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کنند با ریسک‌های تنوع‌پذیر و تنوع ناپذیر روبه‌رو می‌شوند. تجربه نشان داده است ریسک سبد سهام را می‌توان با تنوع‌پذیری کاهش داد. این کار تا زمانی خاص می‌توان ادامه داد. این نوع از ریسک تمام فعالیت‌های بازار را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ریسک تنوع ناپذیر گفته می‌شود. این مفهوم قابلیت مقایسه با مفهوم معیار کنترل را نیز دارا است. تا زمانی که سرمایه‌گذاران با تنوع در سهام بتوانند ریسک را کنترل کنند؛ شاهد ریسک قابل‌کنترل هستیم.

متنوع سازی و کاهش مدل ‌های ریسک

این تأثیر را می‌توان بر افزایش ریسک مالی و انواع آن تعداد سهام در سبد سهام نمایش داد. زمانی که تعداد سهام درون سبد سهام را افزایش می‌دهیم؛ ریسک سرمایه‌گذاری کاهش پیدا می‌کند. به مثال زیر توجه کنید.

کوریانس و مدل های ریسک

متنوع سازی سبد سرمایه‌گذاری تابعی از ضریب همبستگی است. این ضریب به تغییرات A به تناسب B بستگی دارد. با افزایش ضریب همبستگی میان دو دارایی؛ امکان استفاده از متنوع سازی کاهش می‌یابد. در صورتی که دو دارایی تناسب کامل با هم داشته باشند؛ ریسک آن‌ها نیز به هم نزدیک خواهد بود.

اندازه‌گیری مدل های ریسک در بازار

بیشتر این مدل‌های اندازه‌گیری از فرآیندی دو مرحله‌ای ایجاد می‌شوند.

1. توزیع بازده مورد انتظار در مقایسه با بازده تحقق‌یافته
2. تفاوت بازده مورد انتظار از بازده تحقق‌یافته

در انتهای این دو مرحله ریسک سرمایه‌گذاری اندازه‌گیری می‌شود. این ریسک به دو گروه تنوع‌پذیر و تنوع ناپذیر تقسیم کرده‌ایم.

مدل اولیه ریسک و بازده توسط هری مارکویتز در سال 1952 ارائه شد. او گفت ریسک هر دارایی از انحراف استاندارد و میانگین بازده به دست آمده و با افزایش تعداد دارایی‌ها گسترش مدل ریسک و بازده پیچیده‌تری دارد.

مدل CAMP

ویلیام شارپ از عامل بتا که همان شیب‌خط گریسون است استفاده کرد تا مدل ریسک و با زده را کاربردی نماید. مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای نام دیگر این مدل است. بر اساس مفروضات این مدل هزینه معاملات و مالیات صفر است. فرض است همه سرمایه‌گذاران قادرند تا دارایی‌های مورد نظر خود را معامله کنند. همچنین تمام سرمایه‌گذاران تمام اطلاعات دارایی‌های مالی را در دسترس دارند. با این فرض‌ها سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون هزینه اضافی سبد متنوعی از دارایی‌ها داشته باشند. مدل CAMP یکی از مدل های ریسک مهم در بازار سرمایه است.

مدل CAMP از مدل های ریسک

نرخ بازده بدون ریسک

این نرخ را بر اساس داده‌های بانک مرکزی به دست می‌آورند. حداقل بازدهی که بدون ریسک دریافت می‌شود را نرخ بازده بدون ریسک می‌گویند. در حقیقت این نرخ به دلیل کمبود اوراق بهادار منتشر شده با هم تفاوتی ندارند. از نظر تئوری این میزان سود برای تمام سرمایه‌گذاران قابل دریافت است.

مدل قیمت‌گذاری آربیتراژ

این مدل اولین بار توسط استیون رأس در سال 1976 ارائه شد. در مدل CAMP مفروض است میان ریسک و بازده دارایی رابطه خطی موجود است و همه سرمایه‌گذاران از این قاعده پیروی می‌کنند. در مدل آربیتراژ یا همان APM اما فرض می‌شود می‌توان از فرصت‌های سودجویی بهره برد. یعنی دارایی بازده پایین‌تر و ریسک برابر را فروخت و دارایی با بازده بالاتر خریداری کرد. به این شرایط سرمایه‌گذاری آربیتراژ می‌گویند.

استیون رأس مدل CAMP را با دسته‌بندی متفاوتی ارائه کرد. در مدل او دو دسته‌بندی اصلی به نام‌های ریسک شرکت و ریسک بازار موجود است. در مدل APM ریسک شرکت تابعی از شرایط اثرگذار بر فعالیت‌های تجاری، مالی و استراتژیک است. ریسک بازار در مدل ریسک آربیتراژ مجموعه‌ای از متغیرهای اقتصادی که شامل تولید ناخالص ملی، تورم و نرخ بهره می‌باشد می‌شود. معادله زیر حاصل مدل قیمت‌گذاری آربیتراژ است.

مدل قیمت گذاری آربیتراژمدل قیمت گذاری آربیتراژ

در این معادله R بازده تحقق‌یافته، E(R) بازده مورد انتظار، M مجموع عوامل غیرقابل پیش‌بینی اما مؤثر در بازار و E اجزای ریسک شرکت است. بازده مورد انتظار در این معادله به دلیل ریسک‌های موجود در بازار و ریسک‌های شرکت با بازده تحقق‌یافته متفاوت است.

سخن پایانی

مدل های ریسک در بازار سرمایه‌گذاری از موهای سرتان‌ بیشتر نباشد کمتر نیست. این مدل‌ها با تفاوت‌های چندانی دست‌وپنجه نرم نمی‌کنند. به همین دلیل طبیعی است که بسیاری از آن‌ها را باهم اشتباه بگیرید. دقت داشته باشید که می‌توانید در ادامه مقالات الف بورس با ما همراه باشید تا شما را بیشتر با این مفهوم مهم آشنا کنیم. همچنین با سر زدن به دیگر مقالات سایت ما همچون قسمت اول و دوم فعالیت در بازارهای مالی، تفاوت میان سهام عادی و ممتاز، اوراق قرضه و رهنی و به طور کلی مقالات آموزش بورس و اقتصاد می‌توانید در امتحانات بزرگ این رشته و به شکل کلی‌تر در امتحانات اقتصادی زندگی موفق‌تر عمل کنید.

• اشتراک در توییتر
• اشتراک در فیسبوک
• اشتراک در تلگرام
• اشتراک در پینترست

مطالب زیر را حتما بخوانید:

10 راز برتر جان مورفی

جان مورفی یکی از آموزش هایی که در دوره آموزش تحلیل تکنیکال بدان اشاره ورزیده می شود، 10 قانون برتر تحلیل تکنیکال با بهره گیری از نمودارها و با هدف پیش.

ارتباط تحمل ریسک مالی و ثروت سرمایه گذاران در بورس

ثروت سرمایه گذاران در بورس: یکی از ویژگی های سرمایه گذاران در بورس که با تحمل ریسک مالی ارتباط معناداری دارد ثروت سرمایه گذاران است. تعریف ثروت:چیزی را می گویند.

10 نکته برتر بورسی – صنایع رو به رشد

10 نکته برتر بورسی - صنایع رو به رشد تمرکز روی یک صنعت رو به رشد اما امروز میخواهم موضوع جالب و بسیار مهمی را با شما صحبت.

تعریف بازار بورس و مفاهیم بورسی

تعریف بازار بورس و مفاهیم بورسی: نیاز به یادگیری یک سری مفاهیم پایه و اولیه در بازار بورس و سرمایه گذاری در سهام کمک خواهد کرد تا مسیر انتخابی به.

اصطلاحات تخصصی بورس

آشنایی با اصطلاحات تخصصی بازار سرمایه (بیشتر…)

گام های اساسی در مسیر آموزش بورس

گام های اساسی در مسیر آموزش بورس : اولین نکته و اساسی ترین موضوع در آموزش بورس این است که باید به یاد داشته باشید شما باید با مازاد سرمایه.

مالی رفتاری قسمت سوم

مالی رفتاری قسمت سوم یکی دیگر از مقالات این سری است که الف بورس به شکل رایگان به شما ارائه می‌کند. توجه داشته باشید در مقاله اول به برسی کلی.

بورس چیست؟ قسمت دوم

دکتر ترحمی از بزرگان بورس و بازار های مالی توضیح میدهد: ادامه از قبل. ( قسمت اول) . یکی از بازارهای سرمایه‌گذاری شما که همه این را یاد دارند اینست که.

تابلو خوانی – چگونه با تابلو خوانی بدون خواب پول بیشترین سود را از بازار بگیریم..

تابلو خوانی چگونه با تابلوخوانی ریسک مالی و انواع آن بدون خواب پول بیشترین سود را از بازار بگیریم.. چگونگی تشخیص شاخص های منتخب و پر بیننده، و تاثیر شاخص ها در بورس و فرابورس،.

آموزش اقتصاد از پایه بخش نهم ؛ ادامه برسی شاخص ها و نماگرها

این مقاله نیز یکی از سری مقالات آموزش اقتصاد از پایه است که در سایت الف بورس به شما ارائه می‌شود. این سری مقالات در تلاش است تا در ابتدا.

نرخ بازده سهام و همه چیز درباره آن

نرخ بازده سهام امروز یکی از مفاهیم مهم بازار سرمایه است. در بسیاری از موارد برای ارزیابی عملکرد یک شرکت از بازده سهام آن شرکت استفاده می‌کنند. توجه داشته باشید.

کسب درآمد از بورس و روشهای سرمایه گذاری در آن

روشهای سرمایه گذاری و کسب درآمد از بورس به نام خداوند جان و خرد با یاد و نام خداوند، یکی دیگر از جلسات آموزش بورس از صفر را همراه شما.