«سود قابل‌تقسیم عبارت است از سود خالص سال مالی شرکت منهای زیان‌های سال‌های مالی قبل و اندوخته قانونی و سایر اندوخته‌های اختیاری به‌علاوه سود قابل‌تقسیم سال‌های قبل که تقسیم‌نشده است».
سود تقسیمی بالا
با بررسی عملکرد ۲۹۳ شرکت بورسی و فرابورسی در فصل مجامع، میزان سود تقسیمی صنایع مختلف و بیشترین و کمترین DPS اعلام شد.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس به نقل از دنیای اقتصاد، برگزاری مجامع سالانه شرکت‌های بورسی و فرابورسی که در ماه‌های ابتدایی سال جاری آغاز شد در پایان تیرماه به اوج رسید و در مجموع در چهار ماه سپری شده از سال ۹۸ فعالان بازار سهام شاهد برگزاری حدود ۳۰۰ مجمع عادی سالانه و تقسیم سود بیش از ۶۷ هزار میلیارد تومانی بودند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد بطور میانگین در مجامع سال ۹۸ شرکت‌ها، فعالان بازار شاهد تقسیم سود ۵۴درصدی بودند. میانگینی که با احتساب وزن شرکت‌ها (سرمایه) حدود ۶۰ درصد برآورد میشود.
موضوع تقسیم سود در مجامع سالانه همواره از جذابیت زیادی برای فعالان بازار به ویژه سهامداران خرد برخوردار است. این در حالی است که تقسیم سود بالا در مجامع را نمی‌توان نکته مثبتی قلمداد کرد چرا که با نگاهی به وضعیت سود تقسیمی طی سال۹۸، شرکت‌ها و صنایعی به چشم می‌خورند که با وجود شرایط مالی نامناسب و مشکل شدید نقدینگی برای راضی نگه‌داشتن سهامداران، اقدام به تقسیم سودهای بیشتر از ۸۰ درصد می‌کنند.
گاهی اوقات شرکت‌ها می‌توانند از طریق تقسیم سود حداقلی، امکانی برای برنامه‌های توسعهای و افزایش تولید و بهره‌وری در اختیار داشته باشند. امری که در بلندمدت به افزایش سودهای باکیفیت برای سهامداران منتهی میشود. ثبات در رویه سودآوری، نیازمند افزایش تولید و بهره‌وری است.
سودهای موهومی تامین‌کنندگان یوتیلیتی
در مجموع ۷ شرکت زیرمجموعه گروه تامین آب، برق و گاز بطور میانگین تقسیم سود ۹۲ درصدی داشتند. در این میان، پتروشیمی فجر بیش از ۱۰۰ درصد سود محقق شده در سال مالی ۹۷ را میان سهامداران تقسیم کرد تا از این منظر در میان هم‌گروهی‌ها در صدر بایستد. پس از آن نیز شاهد تقسیم سود ۹۳ درصدی از سوی سرمایه‌گذاری نیرو بودیم.
در مقابل اما شرکت تولید برق عسلویه مپنا تنها ۱۱ درصد از سود محقق شده را میان سهامداران تقسیم کرد. در حالی همه ساله شاهد تقسیم سود حداکثری در مجامع شرکت‌های زیرمجموعه این گروه هستیم که تحلیلگران همواره از ابهام بالای سود این شرکت‌ها سخن می‌گویند. ابهامی که تا امروز همچنان به قوت باقی است.
در این میان صحبت‌هایی درخصوص تناقض‌های موجود در اجزای درآمد و هزینه شرکت‌ها مطرح میشود. واقعیت این است که شرکت‌های عرضه‌کننده آب، برق، گاز و بخار در صورت‌های مالی، درآمدی شناسایی کردهاند که به نوعی برای پتروشیمی‌هایی که خوراک مصرفی را از این شرکت‌ها دریافت می‌کنند، هزینه قلمداد میشود.
اما در صورت‌های مالی پتروشیمی‌ها چنین هزینه‌ای دیده نمی‌شود. این موضوع سبب میشود تا علاوه بر یوتیلیتی‌ها، شرکت‌های پتروشیمی نیز در مجامع، سودهای موهومی تقسیم کنند. در این شرایط به نظر می‌رسد لازم است شرکت ملی پتروشیمی به‌عنوان مبنای تعیین نرخ‌های جدید بر اساس فرمول ابلاغی شورای رقابت اصلاحات لازم را انجام دهد.
فرمولی که سبب شده نرخ خرید در صورت‌های مالی پتروشیمی‌ها بسیار کمتر از نرخ فروش تولیدکنندگان باشد. به‌عنوان نمونه می‌توان نگاهی به صورت های مالی یک ساله پتروشیمی مبین و زاگرس در پایان سال مالی ۹۷ انداخت. در حالی‌که اکسیژن تولیدی مبین در این سال با نرخ ۵۵۶ تومان به ازای هر متر مکعب در صورت‌های مالی لحاظ شده در صورت مالی یک ساله پتروشیمی زاگرس خوراک سود تقسیمی بالا اکسیژن مورد نیاز با نرخ ۴۷۸ تومان به ازای هر متر مکعب لحاظ شده است. این اختلاف نرخ با احتساب تولید متانول رقمی بزرگ میشود که باید از سود خالص مبین در عملکرد یک ساله و از سوی دیگر از سود خالص زاگرس کسر شود.
سودهای بی‌کیفیت بانکی
بانک‌ها در سال ۹۷ سودهای عجیبی ساختند اما این سودها باکیفیت نیستند و از این رو قابلیت تقسیم در مجامع را ندارند. نگاهی به عملکرد بانک‌ها در سال مالی منتهی به سال ۹۷ نشان از تحقق سود خالص ۱۳ هزار میلیاردی دارد. سیستم بانکی اما همچنان بیمار است و سود شناسایی شده که عمدتا از محل تسعیر ارز حاصل میشود قابلیت تکرار نداشته و در زمره سودهای بی‌کیفیت قرار می‌گیرد.
از این رو بانک مرکزی در اقدامی درست، اجاره تقسیم سود به بانک‌ها نمی‌دهد. بصورت مشخص اثر مبادلات ارزی در رشد سودآوری بانک‌ها چشمگیر است. به نظر می‌رسد نرخ حدود ۸۶۰۰ تومانی مبنای ارائه صورت‌های مالی سال ۹۷ بوده است. با توجه به اختلاف نرخ کنونی سامانه نیما با نرخ مزبور همچنان می‌توان انتظار شناسایی چنین سودی را از سوی بانک‌ها داشت.
با این حال همچنان این سود از جهات مختلف کیفیت پایینی دارد. کاهش این درآمد در صورت‌های مالی آتی خودنمایی کرده و این موضوع میتواند بار دیگر به رشد زیان بانک‌ها طی دوره‌های آتی منجر شود. از این رو در مجامع سالانه بانک‌ها در سال ۹۸ بطور میانگین شاهد تقسیم سود یک درصدی بودیم. در این میان دو بانک صادرات و تجارت شاهد شناسایی زیان در سال ۹۷ بودند.
دست خالی سهامدار در مجامع خودرویی
هر چند در مجامع سال ۹۸ شرکت‌های خودروساز برخی شرکت‌ها اقدام به تقسیم سود بیش از ۷۰ درصدی کردند، اما بخش عمده‌ای از این شرکت‌ها یا زیان سود تقسیمی بالا شناسایی کرده بودند تا سودی برای تقسیم نداشته باشند یا سودهای حداقلی میان سهامداران تقسیم کردند. به این ترتیب افزایش نرخ دلار، افزایش قیمت نهاده‌های تولید و ثبات نسبی نرخ خودرو و در نتیجه افزایش روز به روز زیان این شرکت‌ها سبب شد تا سهامداران نمادهای زیرمجموعه این گروه، ناراضی مجامع این شرکت‌ها را ترک کنند.
تقسیم سود سیمانی‌ها از یارانه انرژی
سیمانی‌ها سال گذشته را پرسود به پایان رساندند، اما همچنان نتوانسته‌اند انتظارات را برآورده کنند. با این حال آنچه کاملا مبرهن است سود تقسیمی شرکت‌های سیمانی در واقع یارانه انرژی است نه بهره‌وری صنعت سیمان. با قیمت‌های کنونی انرژی، صنعت سیمان حدود ۹ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان غیرنقدی در سال دریافت می‌کند. به این ترتیب شرکت‌های سیمانی در مجامع سالانه میانگین ۷۵ درصد سود میان سهامداران تقسیم کردند.
تداوم حرکت پالایشی‌ها روی خط توسعه؟
شرکت‌های زیرمجموعه گروه فرآورده‌های نفتی در مجامع سال ۹۸ میانگین ۴۵ درصد سود تقسیم کردند. در این میان برخی شرکت‌ها سودهای حداکثری و برخی دیگر تقسیم سود حداقلی داشتند. صنعت پالایش در سال‌های اخیر بسیار متحول شده با این حال باید توجه داشت توسعه هر چه بیشتر این صنعت نیازمند تقسیم سود حداقلی از سوی شرکت‌ها و افزایش سود انباشته است.
به این ترتیب در مجامع سال جاری شرکت‌های زیرمجموعه گروه فرآورده‌های نفتی، دو شرکت نفت پارس و نفت ایرانول بیشترین سود به میزان ۸۹ درصد را میان سود تقسیمی بالا سهامداران تقسیم کردند. در مقابل اما پالایش نفت تهران تنها ۲۰ درصد از سود محقق شده را تقسیم کرد. این شرکت با احتساب سود تقسیمی در مجمع سال ۹۸، بیش از ۲.۷ هزار میلیارد تومان سود انباشته دارد. سود انباشته "شپنا" نیز از ۲.۵ هزار میلیارد تومان فراتر رفته است. موضوعی که میتواند زمینه توسعه بیشتر این شرکت‌ها را فراهم آورد.
تقسیم سود حداقلی فلزی‌ها در مسیر توسعه صنعت
تقسیم سود حداقلی در شرکت‌های زیرمجموعه گروه فلزات اساسی در مجامع سال ۹۸ یکی از نکات مثبتی است که در سال‌های اخیر با خردمندی مدیران این شرکت به توسعه شرکت‌های مذکور در بلندمدت منتهی شده است. به‌عنوان نمونه می‌توان به تقسیم سود شرکت فولاد مبارکه در سال‌ها اخیر نگاهی انداخت.
شرایطی که سبب شده این شرکت به بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده فولاد تبدیل شود و زنجیره تولید آن را تکمیل کند. برای رسیدن به این نقطه اولین نیاز سرمایه است. این سرمایه‌گذاری اولیه عمدتا باید از محل سودهای انباشته تامین شود. در حال حاضر "فولاد" با لحاظ سود تقسیمی بیش از ۸ هزار میلیارد تومان است که میتواند صرف طرحهای توسعهای بسیاری در این شرکت و در نتیجه این صنعت شود.
در شرکت ملی مس نیز رویه به همین صورت است. در مجموع فلزی‌ها در سال ۹۸، حدود ۴۰ درصد سود میان سهامداران تقسیم کردهاند. بیشترین تقسیم سود به میزان ۹۹ درصد توسط هلدینگ میدکو تقسیم شد و در مقابل شرکت صنایع فولاد آلیاژی یزد به تقسیم سود حداقلی (۱۰ درصد) بسنده کرد. در این گروه دو شرکت آلومراد و قطعات فولادی نیز با توجه به شناسایی سود در پایان سال مالی ۹۷، سودی برای تقسیم میان سهامداران نداشتند.
دست پر دوقلوهای سنگ‌آهنی برای سهامداران
اکثر شرکت‌های زیرمجموعه گروه استخراج کانه‌های فلزی، مجامع عادی سالانه را به تیرماه محول کرده بودند. این شرکت‌ها بطور میانگین تقسیم سود حدود ۸۰ درصدی در کارنامه سال ۹۸ ثبت کردند. در این میان بیشترین سهم با ۹۶ درصد تقسیم سود نقدی به شرکت معادن منگنز ایران رسید. دو شرکت گل‌گهر و چادرملو نیز در مجامع سال جاری به ترتیب ۸۹ و ۸۴ درصد سود میان سهامداران تقسیم کردند.
به این ترتیب "کگل" ۱۳۸ تومان از ۵. ۱۴۳ تومان سود محقق شده در سال ۹۷ را میان سهامداران تقسیم کرد. "کچاد" نیز در حالی طی سال مالی گذشته، ۸۳ تومان سود محقق کرده بود که در مجمع سالانه ۷۰ تومان سود تقسیم کرد. شرکت‌هایی که به‌عنوان دوقلوهای سنگ‌آهنی شناخته میشوند و بیشترین سهم از ارزش بازار گروه خود را در اختیار دارند.
دارویی‌ها و چرایی تقسیم سود بالا
شرکت‌های دارویی از میانه اردیبهشت ماه سهامداران را به مجمع فراخواندند. در این میان بررسی‌ها نشان می‌دهد، طبق سال‌های گذشته میانگین تقسیم سود برای شرکت‌های دارویی بالا بود و به‌‌رغم مشکلات موجود بطور میانگین ۷۵ درصد سود تقسیم کردند و شرکت فرآورده‌های تزریقی "دفرا"، بیشترین درصد تقسیم سود میان دارویی‌ها را به میزان ۹۶ درصد در اختیار داشت.
در میان سهامداران این گروه، غالبا نهادهای نیمه‌دولتی به چشم می‌خورد. نهادهایی که با وجود مشکلات نقدینگی که شرکت‌های دارویی بر تقسیم درصد بالایی از سود خالص پافشاری می‌کنند. هر چند مطالبات شرکت‌های دارویی از سود تقسیمی بالا دولت رفته رفته در حال وصول است اما همچنان این شرکت‌ها برای تامین نقدینگی مورد نیاز، وادار به دریافت تسهیلات با نرخ‌های زیاد میشوند.
با این حال سهامداران عمده شرکت‌های دولتی، در جهت جلب رضایت سهامداران خرد، همه ساله بخش زیادی از سودهای محقق شده شرکت‌های دارویی را در مجامع تقسیم می‌کنند. امری که در صورت تقسیم سود حداقلی میتواند به افزایش تولید و توسعه هر چه بیشتر در این شرکت‌ها بینجامد.
بیشترین و کمترین سود تقسیمی
نگاهی کلی به عملکرد ۲۳۹ مجمع برگزار شده در سال ۹۸ نشان از صدرنشینی شرکت شیمیایی فارس با تقسیم سود ۵۵۵ درصدی دارد. به این ترتیب "شفارس" که در سال مالی منتهی به سال ۹۷ تنها ۹ ریال سود محقق کرده بود، ۵۰ ریال سود به ازای هر سهم میان سهامداران تقسیم کرد.
پس از آن نیز فعالان بازار ۱۱ شرکت شاهد تقسیم سود بیش از ۱۰۰ درصدی در مجامع شرکت‌های بورسی و فرابورسی بودند. کمترین سود نیز از سوی شرکت لنت ترمز به میزان ۴درصد میان سهامداران این شرکت تقسیم شد. این در حالی است که ۲۶ شرکت سهامی سال ۹۷ را با شناسایی زیان به پایان رساندند و در نتیجه سودی برای تقسیم میان سهامداران نداشتند.
با سودسازترین و زیان ده ترین نمادها آشنا شوید | کدام نمادها بیشترین سود را تقسیم کردند؟
از ابتدای سال جاری تاکنون حدود ۱۹۰ شرکت موفق به برگزاری مجامع عادی سالیانه خود شده اند و برخی شرکت‌ها تقسیم سود داشتند و برخی دیگر ترجیح دادند یا سودی تقسیم نکنند یا به دلیل زیان ده بودن سودی نداشتند که تقسیم کنند. در ادامه به بررسی آمار جالبی از سود تقسیمی شرکت‌ها خواهیم پرداخت.
به گزارش نبض بورس، از ابتدای سال جاری تاکنون حدود ۱۹۰ شرکت مجامع عادی سالیانه خود را برگزار کرده اند. در این بین برخی شرکت‌ها تقسیم سود داشتند و برخی دیگر ترجیح دادند یا سودی تقسیم نکنند یا به دلیل زیان ده بودن سودی نداشتند که تقسیم کنند. در ادامه به بررسی آمار جالبی از سود تقسیمی شرکت‌ها خواهیم پرداخت.
کدام نمادها بیشترین سود را محقق کرد؟
در بین این ۱۹۰ شرکت سه شرکت شبصیر، خراسان و شغدیر به ترتیب با ۱۹۰۷۲ ریال، ۱۸۱۳۲ ریال و ۱۵۱۸۹ ریال بیشترین سود واقعی را داشتند.
کدام نمادها بیشترین زیان را محقق کرد؟
در بین این ۱۹۰ شرکت سه شرکت فجوش، وگستر و وتوسکا به ترتیب با منفی ۱۱۷۶۱ ریال، منفی ۳۳۸۵ ریال و منفی ۱۹۸۳ ریال بیشترین سود واقعی را داشتند.
کدام نمادها به لحاظ ریالی بیشترین سود تقسیمی را داشتند؟
از لحاظ ریالی بیشترین مبلغ سود را شرکت های جم پیلن، شبصیر، خراسان، شغدیر، سخاش، ساوه، فروژ، دلر، فزر، ساروم و سبهان به سهامداران خود داده اند.
کدام نمادها به لحاظ درصد بیشترین سود تقسیمی را داشتند؟
شرکت های وطوبی، کزغال، گنگین، کتوسعه، بیوتک، تنوین، سهگمت، جم پیلن، دفارا و فروژ بیشترین درصد تقسیمی سود را داشتند. یعنی ۱۰۰ درصد یا بیشتر از کل سود واقعی خود را به عنوان سود نقدی در مجمع تصویب کردند.
کدام نمادها به دلیل زیان ده بوده هیچ سودی تقسیم نکردند؟
در بین این ۱۹۰ شرکت فبیرا، مفاخر، فجوش، کآرا، بکهنوج، وفتخار، ممسنی، کازرو، وگستر، وتوسکا و وگستر به دلیل زیانده بودن سودی برای تقسیم نداشتند.
کدام نمادها سودده بودند اما هیچ سودی تقسیم نکردند؟
نمادهای بایکا، شپلی، فبستم، وملت، لپیام، دزهراوی، گکوثر، لوتوس، سیلام، غفارس، تکنار، تشتاد، خلیبل و بکام نیز سهامداران خود را دست خالی از مجمع بازگرداندند.
کدام شرکت های بورسی سود بیشتری به سهامداران خود می دهند؟
بزرگان پتروپالایشی و برخی از دیگر شرکت‌های دلاری همچون فولادی‌ها و معدنی‌ها، همیشه سهامداران خود را با بیشترین درصد تقسیم سود بدرقه می‌کنند.
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از دنیای اقتصاد، تقسیم سود بالا در مجامع همواره مورد توجه سهامداران قرار داشته و آن‌گونه که تجربه نشان می‌دهد، بزرگان پتروپالایشی و برخی از دیگر شرکت‌های دلاری همچون فولادی‌ها و سود تقسیمی بالا معدنی‌ها، همیشه سهامداران خود را با بیشترین درصد تقسیم سود بدرقه می‌کنند. فلزی‌های محبوب بازار سهام اما برای پیشبرد طرحهای توسعهای خود سود کمتری میان سهامداران تقسیم می‌کنند.
در آستانه فصل مجامع قرار گرفته‌‌‌ایم؛ دوره‌‌‌ای که دماسنج اتفاقات و اخبار بورسی به‌صورت سنتی بالا می‌رود و شرکت‌های بورسی عمدتا در حوالی ابتدای تابستان مجامع سالانه خود را برگزار می‌کنند. همواره یکی از سوالات سهامداران این بوده است که با سهام مورد نظرشان به مجمع بروند یا پیش از آن اقدام به فروش سهام کنند. با توجه به اینکه شرکت‌های بورسی غالبا سودساز هستند، عمدتا در مجامع شرکت‌های بورسی شاهد این امر هستیم که سود شناسایی شده و طبق قانون و تصمیم سهامداران سود تقسیمی بالا بخشی از آن توزیع میشود، به همین دلیل و با توجه به اینکه سود تقسیمی از قیمت تابلو پس از مجامع کسر میشود، قیمت‌های شرکت‌های بورسی پس از مجامع کاهش داشته و در نتیجه، نسبت P/ E آنها جذاب‌‌‌تر میشود.
همین موضوع به‌صورت عمومی باعث ایجاد جو مثبت بازار سهام پیش از مجامع میشود و قیمت شرکت‌های سودساز به‌صورت عمومی (و نه قطعی) رشد می‌کند؛ اما اینکه پیش از مجامع ذخیره سود انجام شده است یا شرکت آن‌قدر ارزندگی دارد که حتی پس از مجمع و دریافت سود بتوان با آن سهامداری کرد، اول از همه به ارزندگی آن نماد و در مرحله بعد، به افق دید سرمایه‌گذار که کوتاه‌مدت است یا بلندمدت، بستگی دارد. تعیین استراتژی شرکت در مجامع به عوامل دیگری نیز بستگی دارد؛ از جمله چشمانداز بازار سرمایه در کوتاه‌مدت، اطلاعات قابل کسب در مجمع و در برخی موارد، جذابیت رأی‌دادن و انتخاب هیات‌مدیره که در سال‌های اخیر نیز بیشتر مورد استقبال سهامداران حقیقی قرار گرفته است.مجمع عمومی عادی سالانه، یکی از مجامع متداول است که شرکت‌های بورسی موظفند، هر سال نهایتا چهارماه پس از پایان سال مالی خود، آن را برگزار کنند. با توجه به اینکه سال مالی بیشتر شرکت‌های بورسی منتهی به 29اسفند است، در خردادماه و تیرماه شاهد ترافیک برگزاری مجامع هستیم؛ هرچند در سایر ایام سال نیز برخی از مجامع شرکت‌هایی که سال مالی متفاوتی دارند یا زودتر اقدام کردهاند، برگزار میشوند. در مجامع سالانه، صورت‌های مالی شرکت مورد بررسی و در نهایت تصویب قرار می‌گیرد و مهم‌ترین بخش آن از نگاه سهامداران، بالاخص حقیقی‌‌‌ها و افراد، کوتاه‌بودن زمان سود تقسیمی است (به سود شناسایی‌شده سالانه، EPS و به سود تقسیمی، DPS گفته میشود). البته طبق قانون حداقل 10درصد از سود شناسایی‌شده باید بین سهامداران به‌نسبت درصد سهامشان توزیع شود. دسته دوم مجامع، مجمع فوق‌‌‌العاده است که طیف متنوعی از مجامع، از جمله افزایش یا کاهش سرمایه (روش‌های مختلفی دارد) یا سایر تغییرات در شرکت را شامل میشود و به‌صورت موردی به درخواست سهامداران عمده تشکیل میشود. در تمام حالات مذکور، تنها سهامدارانی که در زمان مجمع، سهام شرکت را در اختیار داشتند، به‌نسبت سهامشان در تصمیم‌گیری‌‌‌ها حق رأی دارند و از نتایج منتفع میشوند. براین اساس، افرادی که پیش از بسته‌شدن نماد برای مجمع، اقدام به فروش سهامشان کنند، از این موارد منتفع نخواهند شد.
گروههای جذاب فصل مجامع
به صورت عمومی و سنتی، جذابیت مجامع سالانه به سودهایی است که در آن شناسایی و توزیع میشود. بنابراین عموما شرکت‌هایی که وضعیت سودسازی مناسبی در سال مالی قبل داشته‌‌‌اند، مورد توجه بازار قرار می‌‌‌گیرند. تجربیات سال‌های گذشته نشان داده است که شرکت‌های معدنی، فولادی، پتروشیمی و پالایشی بیشترین سودها را در میان شرکت‌های بورسی توزیع می‌کنند و به‌عنوان شرکت‌های دلاری نیز شناخته میشوند. علاوه بر شرکت‌های دلاری بورسی، سرمایه‌گذاری‌‌‌هایشان نیز عموما سودهای مناسبی کسب می‌کنند.
نکته بعدی در خصوص مجامع، همانطور که در ابتدا به آن اشاره شد، درصد توزیع سود است که از نگاه سهامداران، کوتاه‌مدت‌بودن تقسیم سود بیشتر جذابیت بالاتری دارد و یکی از معیارهای حضور در مجامع است؛ اما سرمایه‌گذاران حرفه‌‌‌ای‌‌‌تر بعضا ترجیح می‌دهند که شرکت مورد نظرشان بخش کمتری از سود را تقسیم کند و عمده آن را به‌منظور افزایش سرمایه و اجرای طرحهای توسعهای خود صرف کند. نگاه جامع به صنایع بزرگ نشان می‌دهد که آنها در معرض دو تهدید بزرگ هستند: تامین یوتیلیتی (آب، برق، گاز و. ) خود در بلندمدت و استهلاک بالای ماشین‌‌‌آلات که به‌طور میانگین و استاندارد عمر مفید تجهیزات عموما بیشتر از سود تقسیمی بالا 20سال نیست؛ هرچند با اورهال و روش‌های دیگر، صنایع قدیمی کماکان مشغول به فعالیت هستند. البته باید در نظر داشت که اولا، این موضوع نیازمند صرف هزینه روبه رشد برای تعمیرات و نگهداری ماشین‌‌‌آلات است؛ ثانیا، راندمان تولید آنها به‌مرور کاهش خواهد یافت.
در مجموع، تامین یوتیلیتی و همچنین اجرای طرحهای توسعهای یا تعمیرات، نیازمند تزریق نقدینگی است که بهتر است بخشی از آن از محل سود شناسایی‌شده شرکت باشد. تجربه نیز نشان داده است که شرکت‌هایی که با درایت و دوراندیشی سهامدارانشان سود کمتری را توزیع کرده و مابقی را صرف امور ضروری فوق کردهاند، در بلندمدت روند باثبات و رو به رشد بهتری نیز داشته‌‌‌اند و معیارهای مورد نظر سهامداری را بیشتر شامل میشوند. هرچند ممکن است در تمام موارد فوق استثنائاتی نیز وجود داشته باشد. در جدول گزارش نگاهی داریم به درصد سود و نسبت P/ E بیست شرکت بزرگ بورسی و همانطور که می‌بینیم، در گروههای مختلف بازار که با هم مرور کردیم، به‌صورت عمومی شرکت‌های سنگ‌آهنی، سرمایه‌گذاری‌ها و پتروشیمی‌ها بیشترین درصد توزیع سود را دارند و شرکت‌های پالایشی و شرکت‌های فلزات اساسی در جایگاه‌های بعدی قرار دارند (هرچند در برخی موارد، نمادها متفاوت از وضعیت کلی گروهشان تصمیم‌گیری می‌کنند).
واریز سود مجامع
امسال برخلاف سال‌های گذشته با توجه به تصمیم مهم و مثبت سازمان بورس، تمام شرکت‌های بورسی موظف شده‌‌‌اند که سود سهامدارانشان را به‌صورت الکترونیکی و از طریق سامانه سجام واریز کنند. به نظر می‌رسد این موضوع باعث شود تا جذابیت حضور در مجامع نسبت به قبل افزایش یابد و انگیزه فروشندگان (به‌دلیل راحتی دریافت سود) کاهش یابد و شاهد برگزاری مجامع پرشورتر نسبت به سال‌های گذشته باشیم و در نتیجه، تکانه‌‌‌های بورس، پیش و پس از فصل مجامع کمتر باشد.به‌طور کلی، سهامدارانی که اقدام به خرید نمادهای ارزنده بازار از نظر بنیادی کرده و در بلندمدت سهامداری کردهاند، وضعیت نسبتا بهتری نسبت به عموم سهامداران دارند. همچنین در این استراتژی، سودهای دریافتی در همان شرکت‌های ارزشمند سرمایه‌گذاری میشود که در طول سال‌های متمادی با اثر مرکب میتواند میزان موفقیت فرد را افزایش دهد. از نگاه دیگر، برخی سهامداران با استفاده از دانش تکنیکال در آستانه فصل مجامع، اقدام به نوسان‌گیری و ورود و خروج‌‌‌های به‌موقع می‌کنند که این موضوع نیز در صورت داشتن تبحر کافی میتواند موجب افزایش ارزش پرتفوی سهامدار شود. در نهایت، تصمیم‌گیری برای حضور یا عدم‌حضور در مجامع کاملا به استراتژی هر فرد و وضعیت نماد خریداری‌شده بستگی دارد و این موضوعی است که به صورت تجربی برای افراد مختلف، متفاوت است؛ هرچند قدیمی‌‌‌های موفق بازار که نگاه بلندمدتی دارند، ترجیح می‌دهند در مجامع شرکت‌های توانمند حضور یابند و اقدام به کسب سود و همچنین دانش در خصوص آخرین وضعیت شرکت از زبان مدیران ارشد کنند.
قیمت سهام بعد از تقسیم سود نقدی چه تغییری می کند؟
براساس قانون تجارت، شرکت‌های سهامی عام بعد از پایان سال مالی، موظف به برگزاری مجمع عمومی سالیانه و ارائه گزارش عملکرد اقدامات یک‌ساله خود هستند و باید در خصوص برخی امور شرکت ازجمله میزان تقسیم سود تصمیم‌گیری کنند. در اکثر اوقات، بحث‌برانگیزترین بخش مجمع، تصمیم‌گیری درباره تقسیم سود است، به این دلیل که سهامداران برای دریافت بازده نقدی سرمایه‌گذاری خود (dividend gain)، پیشنهاد توزیع حداکثری سود را ارائه می‌کنند و در مقابل، مدیران شرکت‌ها برای جبران کمبود نقدینگی و جلوگیری از خروج منابع مالی، تمایلی به تقسیم سود ندارند. تصمیماتی که در مجمع عمومی عادی سالیانه گرفته‌شده به صورت خلاصه در یک گزارش بانام خلاصه تصمیمات مجمع عمومی عادی سالیانه در سایت کدال ارسال میشود. شرکت‌های سودده سالیانه یکبار به سهامدارانشان سود نقدی (DPS) پرداخت می‌کنند.
البته ممکن است یک شرکت در یک سال مالی نتواند هیچ سودی به دست آورد و زیانده شود. از طرف دیگر، ممکن است شرکت بتواند به ازای هر سهم مقداری سود محقق کند ولی در مجمع تصمیم گرفته شود هیچ سود نقدی تقسیم نشود. لذا تصمیمات مجمع متناسب با شرایط محقق شده سودآوری شرکت، هردو در تقسیم سود نقش دارند. طبق دستورالعمل اجرایی توقف نماد شرکت‌های بورسی، نماد بورسی حداکثر ۲ روز کاری قبل از تشکیل جلسه مجمع متوقف میشود. در زمان توقف نماد، سهامداران تا بازگشایی دوباره نماد قادر به خرید و فروش سهم آن شرکت نخواهند بود. سیاست تقسیم سود یک شرکت باید همواره دو هدف را تأمین کند، اول تهیه نقدینگی لازم برای تداوم رشد شرکت و دوم افزایش ثروت سهامداران. بدین ترتیب در مورد شرکت‌های رشدی که اجرای طرحهای توسعه را در دست دارند، سیاست تقسیم سود پایین در اولویت است. برعکس شرکت‌هایی که به دوران رشد و بالندگی و ثبات خود رسیده‌اند، می‌توانند با تقسیم مناسب سود سهام، انتظارات سرمایه‌گذاران را تأمین کنند، بدون آنکه مشکلی درروند فعالیت شرکت ایجاد شود.
قانون تجارت در ماده ۲۳۹ سود قابل‌تقسیم را این‌چنین بیان می‌کند:
«سود قابل‌تقسیم عبارت است از سود خالص سال مالی شرکت منهای زیان‌های سال‌های مالی قبل و اندوخته قانونی و سایر اندوخته‌های اختیاری به‌علاوه سود قابل‌تقسیم سال‌های قبل که تقسیم‌نشده است».
تقسیم سود نقدی چه زمانی پرداخت میشود؟
اگر در مجمع تصمیم بر تقسیم سود نقدی گرفته‌شده باشد، شرکت حداکثر تا ۸ ماه پس از برگزاری مجمع فرصت دارد که این سود را بین سهامداران تقسیم کند. برای اطلاع از مبلغ و نحوه دریافت DPS هر شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار، می‌توان اطلاعیه شرکت را در سایت codal.ir پیدا کرد (زمان‌بندی پرداخت سود) و یا با امور سهام شرکت مربوطه ارتباط برقرار کرد. برای مثال، تصویر زیر بخشی از اطلاعیه زمان‌بندی پرداخت سود سهم شرکت پتروشیمی نوری را نشان می‌دهد:
سود نقدی به چه کسانی پرداخت میشود؟
سهامدارانی که در زمان برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه مربوط به تقسیم سود، صاحب‌سهم بوده‌اند مشمول دریافت سود نقدی میشوند.
تأثیر پرداخت سود نقدی بر قیمت سهام چیست؟
زمانی که در مجمع یک نماد، سود نقدی تصویب میشود، نماد بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی‌شده و میزان سود تقسیمی مورد تائید در مجمع، از قیمت سهم کسر می‌گردد، درواقع قیمت تئوریک ماحصل کم کردن سود تقسیمی از قیمت سهام قبل از مجمع است. توجه به این نکته ضروری است که قیمت سهم پس از کسر مقدار سود نقدی بر اساس عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد. لذا قیمت تئوریک سهم در هنگام بازگشایی برابر باقیمت روز قبل از مجمع منهای سود تقسیمی تصویب‌شده در مجمع خواهد بود، اما با توجه به اثر عرضه و تقاضای خریداران و فروشندگان، این قیمت میتواند دستخوش تغییر شده و بالاتر و یا پایین‌تر معامله گردد. به طور مثال فرض کنید قیمت سهم X قبل از مجمع ۵۵۰ تومان است و در مجمع تصمیم به تقسیم سود نقدی ۲۰ تومان گرفته‌شده باشد. قیمت ابتدایی تابلو نماد در زمان بازگشایی ۵۳۰ تومان خواهد بود. اما قیمت اولین معامله در روز بازگشایی، پس از برگزاری مجمع بر اساس عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد و محدودیت نوسان پنج درصد معمول برای سهم اعمال نخواهد شد.
سود تقسیمی شرکت‌های بورسی
دنياي اقتصاد : اولین ماه از فصل گرم سال برای بورس‌بازان گرمای بیشتری داشت. ماهی که شاهد ترافیک برگزاری مجامع سالانه بودیم. نگاهی به سامانه کدال نشان می‌دهد سهامداران بیش از ۴۰۰ شرکت سهامی به صورت حضوری یا مجازی برای بررسی صورت‌های مالی سال ۹۹ دور هم گرد آمدند. در این میان بنگاه‌های بورسی و فرابورسی به طور متوسط اقدام به تقسیم سود ۵۵ درصدی میان سهامداران خود کردند. این مهم «دنیای اقتصاد» را بر آن داشت تا به بررسی اجمالی سودهای تقسیمی توسط شرکت‌ها و صنایع مختلف بازار سهام بپردازد.
برگزاری مجامع عادی سالانه شرکت‌های سهامی که در ماه‌های ابتدایی سال‌جاری آغاز شد، در پایان تیرماه به اوج خود رسید و در مجموع گزارش‌های ارسالی روی سامانه کدال تا ساعت 16 روز یکشنبه 3 مردادماه، فعالان بازار سهام شاهد برگزاری بیش از 400 مجمع عادی سالانه بودند. به این ترتیب از 413 هزار و 892 میلیارد تومان سود ساخته‌شده در سال مالی 99، بنگاه‌های بورسی و فرابورسی اقدام به تقسیم سود 228 هزار و 975میلیارد تومان (معادل 55 درصد) میان سهامداران کردند.
این موضوع «دنیای‌اقتصاد» را بر آن داشت تا به سود تقسیمی بالا بررسی اجمالی میزان سودهای تقسیمی توسط شرکت‌های سهامی، صنایع 41گانه بازار و همچنین کیفیت سودهای تقسیم شده با توجه به عملکرد صنایع بپردازد. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد به‌طور میانگین در مجامع برگزار شده شرکت‌های سهامی، فعالان بازار شاهد تقسیم سود حدود 55 درصدی بودند. از این‌رو شرکت‌های سهامی در مجموع طی سال 99، معادل 413 هزار و 892 میلیارد تومان سود ساختند که 228هزارو 975 میلیارد تومان آن را میان سهامداران خود تقسیم کردند. موضوعی که همواره از جذابیت بالایی برای سهامداران شرکت‌ها برخوردار بوده و هست. البته باید توجه داشت که تقسیم سود بالا در مجامع عادی سالانه همواره نکته مثبتی قلمداد نمی‌شود و در برخی موارد از نبود چشمانداز مشخص و البته برنامه‌های توسعهای در شرکت خبر می‌دهد و در برخی موارد دیگر تنها برای راضی نگه‌داشتن سهامداران خرد شاهد تقسیم سود نقدی در مجامع عادی سالانه هستیم. از این‌رو است که عموما کارشناسان تاکید می‌کنند که ثبات در رویه سودآوری نیازمند افزایش تولید و بهره‌وری است. موضوعی که برخی اوقات با تقسیم سود پایین در مجامع شرکت‌ها حاصل میشود. در گزارش پیش‌رو عملکرد شرکت‌ها در مجامع (سود تقسیمی و سود محقق‌شده برای سال مالی 99) به صورت جدول برای 411شرکت در صفحه 21 آمده است.
بیشترین درصد تقسیم سود در مجامع مربوط به سال 99، با تقسیم 144 درصدی از آن سهامداران شرکت تولید نیروی برق آبادان شد. این شرکت که سال 99 را با شناسایی سود 8/ 38تومانی به ازای هر سهم به پایان رسانده بود، در مجمع عمومی عادی سالانه خود 56 تومان سود تقسیم کرد. در مجموع 11 شرکت سهامداران خود را با تقسیم سود بیش از 100درصدی رهسپار منزل کردند. در آن‌سو اما 34 بنگاه بورسی و فرابورسی سودی میان سهامداران خود تقسیم نکردند که از میان آنها 13 شرکت زیانده بودند و سودی برای تقسیم در اختیار نداشتند. کمترین تقسیم سود مجامع امسال اما به بانک تجارت اختصاص داشت. این شرکت که سال گذشته 5/ 64 تومان سود شناسایی کرده بود، تنها 3 ریال آن را میان سهامداران تقسیم کرد. پس از آن نیز بانک صادرات با تقسیم سود تقسیمی بالا سود 11 ریالی از 67 تومان سود ساخته شده بود. در مجموع در مجامع مربوط به دوره مالی سال 99، 178 شرکت کمتر از نیمی از سود ساخته‌شده را تقسیم کردند که در این میان 42 بنگاه بورسی و فرابورسی تقسیم سود کمتر از 10 درصدی داشتند.
تقسیم سود بالا در صنعت پتروشیمی
31 شرکت زیرمجموعه گروه محصولات شیمیایی به مجمع رفتند و در مجموع میانگین سود 88 درصدی تقسیم کردند. بیشترین درصد تقسیم سود در میان پتروشیمی‌ها نیز به تقسیم سود 99درصدی پتروشیمی فن‌آوران اختصاص داشت. به این ترتیب «شفن» که موفق به ساخت سود 6439 تومانی به ازای هر سهم شده بود، در مجموع عمومی سالانه خود که 15 تیرماه برگزار شد، 6400 تومان آن را میان سهامدارنش تقسیم کرد. پس از آن نیز «پارس» با تقسیم سود حدود 98 درصدی، در رده بعدی بیشترین درصد تقسیم سود در گروه محصولات شیمیایی قرار گرفت. در حال‌حاضر صنعت پتروشیمی به‌عنوان صنعتی بالغ در کشور به‌شمار می‌رود. با وجود رشد سودآوری شرکت‌های پتروشیمی اما درصد تقسیم سود بالا توسط این شرکت‌ها، این شائبه به ذهن متبادر میشود که پتروشیمی‌ها دیگر چشم‌اندازی برای رشد و توسعه بیشتر فعالیت‌های خود ندارند. این در حالی است که تداوم سودآوری شرکت‌های مزبور نیازمند طرحهای توسعهای بیشتر است که منابع مالی آن نیز میتواند از درون این صنعت تامین شود. همانطور که پیش‌تر نیز اشاره شد، هر چند تقسیم سود بالا در مجامع شرکت‌های سهامی از جذابیت بالایی برخوردار است، اما سهامدار باید سهامداری کند و تداوم سهامداری در یک شرکت نیز نیازمند رشد سودآوری آن به مدد توسعه پروژه‌های در دست اجراست.
معدنی‌ها و تقسیم سود 64 درصدی
اکثر شرکت‌های زیرمجموعه گروه استخراج کانه‌های فلزی، مجامع عادی سالانه خود را به تیرماه موکول کردند. این شرکت‌ها به‌طور میانگین تقسیم سود 64 درصدی را در کارنامه سال 99 خود ثبت کردند. در این میان بیشترین سهم با بیش از 90 درصد تقسیم سود نقدی، به دو شرکت سنگ‌آهن گهرزمین و فراوری معدنی اپال کانی پارس رسید. به این ترتیب «کگهر»، 170 تومان از 173 تومان سود محقق‌شده در سال 99 را سود تقسیمی بالا میان سهامداران خود تقسیم کرد. «اپال» نیز در حالی طی سال مالی منتهی به اسفند 99، به میزان 70 تومان سود محقق کرده بود که در مجمع سالانه خود 63 تومان سود تقسیم کرد. اما شرکت‌هایی که به‌عنوان دوقلوهای سنگ‌آهنی شناخته میشوند نیز تقسیم سود بیش از ۶۰ درصدی داشتند. «کچاد» و «کگل» بیشترین سهم از ارزش بازار گروه خود را در اختیار دارند. دو شرکت مذکور در سال 1400، به ترتیب 69 و 68 درصد از سود محقق‌شده خود در سال 99 را میان سهامدارانشان تقسیم کردند. در شرایط فعلی نیز چشمانداز مناسبی پیش‌روی «کگل» و «کچاد» وجود دارد که میتواند سبب افزایش سودآوری این دو شرکت در سال‌جاری شود.
چشمانداز روشن گروه فلزات
سهامداران گروه فلزات اساسی مجامع سال مالی گذشته این شرکت‌ها را با تقسیم سود (میانگین گروه) 34 درصدی ترک کردند. بررسی 29 مجمع عادی سالانه تشکیل شده در میان نمادهای زیرمجموعه گروه فلزات اساسی نشان می‌دهد شرکت مس شهیدباهنر با نماد «فباهنر» با تقسیم سود 101 درصدی، بیشترین سود تقسیمی در این گروه را به خود اختصاص داد. در مقابل اما 5 شرکت فلزی نیز سهامداران خود را با تقسیم سود کمتر از 20 درصد راهی منزل کردند. در این‌خصوص می‌توان به نمادهای «فولای»، «فلوله»، «فتوسا»، «کویر» و «فمراد» اشاره کرد. در میان دو بزرگ این گروه، مجموع عمومی شرکت فولاد‌مبارکه اصفهان به تقسیم سود نرسید و سود تقسیمی بالا به تنفس خورد. «فملی» نیز سهامداران خود را با تقسیم سود 22 درصدی بدرقه کرد. بهبود سودآوری بنگاه‌ها در سال 99 عمدتا تحت‌تاثیر رشد قیمت جهانی کالاها به‌ویژه در بخش فلزات پایه و نفت رخ داد. ریکاوری جهانی پس از آغاز واکسیناسیون کووید در کنار بسته محرک مالی چند تریلیون دلاری آمریکا و آغاز انتقال انرژی از سوخت‌های فسیلی به تجدیدپذیرها از مهم‌ترین عواملی بود که سبب رشد قیمت‌های جهانی به‌ویژه درباره فلز مس شد. این عامل در کنار رشد بیش از 50 درصدی نرخ دلار در این سال، جان تازه‌ای به وضعیت شرکت‌های وابسته به بازارهای کالایی در بازار سهام بخشید و تقاضای سهام مزبور را افزایش داد. در این میان، شرکت‌هایی همچون فولاد‌مبارکه خودنمایی می‌کنند که سال 99 را با رشد سودآوری پشت‌سر گذاشته است. این شرکت در دوره ۱۲ ماه منتهی به اسفند 99، به ازای هر سهم 6/ 130 تومان سود محقق کرده است که نسبت به مدت مشابه سال 98، حکایت از رشد 159 درصدی دارد. تقسیم سود نسبتا پایین این شرکت‌ها میتواند به دلیل پروژه‌های توسعهای در دست اجرای این شرکت باشد. موضوعی که بار دیگر یادآوری می‌کند که ثبات در رویه سودآوری نیازمند افزایش تولید و بهره‌وری است.
خودروساز‌های پرطرفدار اما زیانده
وضعیت نامناسب شرکت‌های خودروساز همچنان ادامه دارد و سبب شده سهامداران نمادهای زیرمجموعه این گروه، هر سال ناراضی مجامع این شرکت‌ها را ترک کنند. بررسی 29شرکت زیرمجموعه گروه خودرو و ساخت قطعات که در سال‌جاری به مجمع رفتند، نشان می‌دهد به‌طور میانگین بدون در نظر گرفتن شرکت‌های زیانده، 17درصد سود میان سهامداران این گروه تقسیم شده است. در میان شرکت‌های این گروه، 8شرکت مجامع خود را بدون تقسیم سود برگزار کردند و تنها 2شرکت خودرویی، تقسیم سود بالای ۵۰درصد را در کارنامه خود ثبت کردند. بیشترین درصد تقسیم سود در میان خودرویی‌ها با تقسیم حدود 93 درصدی به سهامداران سازه‌پویش اختصاص پیدا کرد. «خفنر» نیز امسال سود بیش از 60 درصدی میان سهامداران خود تقسیم کردند. 4 شرکت خودرویی نیز با توجه به زیانده بودن امسال از تقسیم سود بازماندند. در این‌خصوص می‌توان به ایران‌خودرو اشاره کرد که زیانی معادل 514 ریال به ازای هر سهم در صورت‌های مالی سال 99 خود شناسایی کرد. افزایش قیمت نهاده‌های تولید یکی از مهم‌ترین معضلات کنونی در صنعت خودرو است. در عین حال، صنعت مزبور همواره بیشترین تاثیر را از ریسک‌های سیاسی پذیرا بوده است. در شرایط کنونی تحریم‌های بین‌المللی بار دیگر فعالیت خودرویی‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده و چشمانداز این گروه با ابهام جدی مواجه است. این موضوعات در کنار یک بام و دو هوای همیشگی برای تعیین نرخ خودرو از سوی شورای رقابت، صنعت خودرو را با شرایط نامساعدی مواجه کرده است. «خساپا»، «خپارس» و «خزامیا» دیگر شرکت‌هایی بودند که سال گذشته را با زیان به پایان رساندند.
تقسیم سود قطره‌چکانی بانک‌ها
8 بانک امسال به مجمع رفتند که همگی روزهای پایانی تیرماه را به این کار اختصاص دادند. در این میان سهامداران بانکی به‌طور متوسط شاهد تقسیم سود حدود 5 درصدی این شرکت‌ها بودند. در این گروه بانک سینا که 1/ 19 تومان سود در سال 99 شناسایی کرده بود، در مجمع خود 7 تومان به ازای هر سهم میان سهامداران تقسیم کرد تا با تقسیم سود 37 درصدی در صدر دیگر نمادهای بانکی قرار گیرد. دو بانک خاورمیانه و ملت نیز در مجامع امسال خود تقسیم سود بیش از 10 درصدی داشتند و دیگر بانک‌ها یا سودی تقسیم نکردند («ونوین»، «وپست»، «وپارس») یا کمتر از 2درصد تقسیم سود داشتند.
دیدگاه شما