دو مفهوم مهم در مدیریت ریسک
معاملهگرانی که در بورس بازارهای مالی با دیدگاه کوتاهمدت و میانمدت فعالیت میکنند معمولا برای تعیین زمان خروج خود از معاملات از حد سود و حد ضرر استفاده میکنند. این سرمایه گذاران که بیشتر بر اساس تحلیل تکنیکال به خرید و فروش در بازارهای مالی مانند سهام، ارز و … مشغول هستند، اغلب برای میزان سود و زیان خود محدودههایی را تعیین میکنند. در این حالت، خروج از معامله با هدف کاهش زیان و افزایش سود انجام میشود. فرض کنید شخصی سهامی را در قیمت ۲۰۰ تومان خریده است. او بر اساس نتایج تحلیلی که روی این سهام انجام داده – که معمولا از جنس تحلیل تکنیکال است – تصمیم میگیرد با رسیدن قیمت به اولین سقف قیمتی مورد انتظار، مثلاً ۲۲۰ تومان سهام خود را به فروش برساند. در صورتی که قیمت سهام به ۱۸۰ تومان کاهش یابد نیز او سهام خود را خواهد فروخت. در این حالت، حد ضرر او ۱۸۰ تومان خواهد بود.
همه افراد فعال در بورس، می دانند که برای موفقیت و کسب سود و درآمد در این بازار باید با مبحث حد سود و حد ضرر در بورس آشنا باشند تا با به کار گیری آن میزان سود و دارایی خود را افزایش دهند.در بازار بورس ، افراد برای کسب درآمد به فعالیت هایی چون معامله گری، سرمایه گذاری و خرید و فروش سهام روی می آورند. اما باید بدانند که برای کسب سود و درآمد در این بازار باید نکات بسیار مهمی را رعایت کنند. یکی از این نکات مهم، توجه به حد سود و ضرر در بورس می باشد.
مفهوم حد ضرر:
تشخیص قیمت و زمان فروش سهام، نیاز به تجربه و اطلاعات کافی دارد. برای حفظ سرمایه و رسیدن به سود، لازم است قبل از خرید هر سهمی روندها، مقاومتها حمایتها، وضعیت بنیادی و… سهم را بررسی کنیم. با بررسی کامل یک سهم، این انتظار وجود دارد که قیمت سهم صعودی باشد و به سود مورد نظر برسد. حال اگر بعد از خرید یک سهم برخلاف انتظار ما قیمت آن شروع به کاهش کرد، به این معنی است که یا در محاسبات خود اشتباه کردهایم یا بر خلاف روند بازار، وارد شدهایم و تحلیل درستی از سهم نداشتیم. در این وضعیت دو راه پیش روی ما قرار دارد:
۱-صبر کنیم تا بعد از کاهش قیمت، سهام دوباره به قیمت مورد نظر ما برسد.
۲-بعد از اندکی کاهش بلافاصله از سهم خارج شویم.
باقی ماندن در سهام بدون هیچ برنامهای تا زمانی که به قیمت موردنظر ما برسد، ریسک زیادی دارد چرا که میتواند منجر به از دست رفتن بخش اعظمی از سرمایه شود. خروج از سهام بعد از تحمل مقداری کاهش، منطقیتر به نظر میرسد؛
یک سرمایهگذار حرفهای با بررسی کامل سهمی را میخرد و حد سود و زیان را تعیین میکند. در صورتی که به سود مورد نظر دست یافت یا سهم به مقاومت خود رسید، از سهم خارج میشود. زیرا هیچ سهمی برای همیشه حالت صعودی نخواهد داشت. ولی اگر سهام بجای رشد، افت کرد و به حد ضرر رسید، بلافاصله باید از سهم خارج شد. اگر بازار بورس روند نزولی داشته باشد، حد ضرر در کل بازار باید در نظر گرفته شود و اگر به آن حد رسید، کاملا از بازار خارج میشویم و تا زمان بازگشت بازار به روند طبیعی، نظارهگر میمانیم. در این حالت باید از سهامی که به حد ضرر هم نرسیده خارج شویم.افرادی که با مطالعه و شناخت از بازار مورد نظر و توجه به میزان سرمایه خود، سرمایهگذاری میکنند بهطور حتم برای خود اهداف قیمتی تعیین کردهاند. این اهداف شامل مواردی از جمله قیمت خرید، قیمت فروش، مقدار سود و مقدار زیان است. برای سرمایهگذاری در بورس باید ابتدا انتظارات خود را تعریف کنیم و به سوالاتی نظیر زمان ورود یا خروج در یک سهم، سود مورد انتظار و میزان ضرری که حاضر به پذیرش آن هستیم، پاسخ دهیم. دانستن این نکته حائز اهمیت است که اگر معامله موفقی را انجام دادیم کجا خارج شویم و اگر معامله ما به هر دلیلی، مخالف انتظار ما پیش رفت آنگاه چه مقدار ضرر باید متحمل شویم.حد ضرر ابزاری است که سرمایهگذاران به کمک آن میتوانند درصورتیکه سود موردانتظار محقق نشد، از ضرر بیشتر و از بین رفتن اصل سرمایه جلوگیری کنند. حد ضرر یا حد توقف زیان به معنی آن است که وقتی کاهش قیمت سهام به حد مشخص و تعیین شدهای رسید، باید آن را بفروشیم تا از ضرر بیشتر جلوگیری شود. کم شدن سود هم نوعی ضرر است، بنابراین زمانی که قیمت سهام بالا رفت حد ضرر را نیز باید متناسب با قیمت افزایش داد.
نکات کلیدی برای حد ضرر
- حد ضرر را در معاملات کوتاه مدت روی محدوده حمایت در موج نزولی قبلی قرار دهید (به شرطی که بین 8 تا 10 درصد باشد)
- حدضرر را در خریدهای میانمدت و بلندمدت روی محدوده حمایتی معتبر تعیین کنید (بین 10 تا 20 درصد پایینتر از قیمت خرید)
- وقتی مقاومت یک سهم شکسته شد و قیمت سهم در بالای محدوده مقاومتی تثبیت کردید، حدضرر را روی مقاومت شکسته شده که حالا به عنوان حمایت عمل میکند قرار دهید.
- اگر حدضرر را در فاصله کوتاهی از قیمت خرید قرار دهید، در معاملات کوتاه مدت ممکن است به دلیل نوسان زیاد قیمت، خروج زود هنگامی از بازار داشته باشید (سهم خیلی زود فروخته شود.)
- اگر حدضرر را در فاصله زیادی از قیمت خرید قرار دهید، باعث زیان بیشتر شما میشود. (سهم خیلی دیر فروخته میشود)
بنابراین یافتن حدوسط در تعیین حد تعیین حد ضرر یعنی چه؟ ضرر استراتژی هوشمندانه و بهتری میباشد. - همیشه به حد ضرر تعیین شده عمل کنید. اگر پس از عمل کردن به حدضرر، رشد سهم شروع شد، نیازی نیست خودتان را ملامت کنید و از آن به بعد در تعیین حدضرر دقت و مطالعه بیشتری انجام دهید. به جای ناراحت بودن، در عوض خوشحال باشید که براساس استراتژی تان معامله را انجام داده اید.
- برخی از افرادی که به دید بلند مدت سرمایه گذاری میکنند اعتقادی به تعیین حدضرر ندارند. شما هم اگر به وضعیت بنیادی شرکت مطمئن هستید و قصد سرمایه گذاری بیش از 9 ماهه دارید میتوانید حدضرر تعیین نکنید.
نسبت ریسک به ریوارد چیست:
کاربرد نسبت ریسک به ریوارد در بورس در اولویت بندی کردن پوزیشن های خرید می باشد. یعنی در صورتی که برای خرید دو یا چند سهم تردید داشتید و تمامی سهم ها به لحاظ تکنیکی و بنیادی موقعیت خوبی برای خرید داشتند، میتوانید به کمک این شاخص، یکی از آن سهم ها را انتخاب کنید و باید توجه داشته باشد که سهمی را که ریسک به ریوارد کمتری دارد انتخاب کنید.
به عبارت دیگر یکی از پارامترهای بسیار مهم و تاثیر گذار در معاملات نسبت ریسک به ریوارد یا همان نسبت سود به زیان میباشد که در هنگام تجارت در بازار معاملات به خصوص فارکس، باید به آن توجه ویژه داشت.یکی از روشهای کاهش ریسک، تشکیل سبد سهام است و متنوع سازی آن است اما روش دیگر آن توجه به نسبت ریسک به ریوارد می باشد.شاخص یا نسبت سود به زیان یا همان “ریسک به ریوارد” شاخصی برای تعیین حد تعیین حد ضرر یعنی چه؟ ضرر و حد سود برای سرمایه گذاری در معاملات بورس می باشد، این شاخص می تواند جهت تصمیم گیری برای خرید یا عدم خرید سهم مورد توجه سرمایه گذاران قرار گیرد.ریسک به ریوارد تنها یک عدد است که خود بر اساس پارامترهای احتمالی بنا نهاده شده است.
نحوه محاسبه ریسک به ریوارد:
برای محاسبه این نسبت ابتدا باید ریسک و ریوارد را طبق فرمول زیر بدست بیاوریم؛
حد ضرر – قیمت سهم = ریسک
حد سود – قیمت سهم = ریوارد
بنابراین پس از تعیین ریسک و ریوارد، ریسک را بر ریوارد تقسیم می کنیم تا نسبت آن مشخص شود، بطوری که هر چقدر که این نسبت کمتر از ۵۰% باشد، سهم برای خرید مناسب می باشد.
مثال:
فرض کنید شما قصد خرید سهمی را در بازار بورس ایران با واحد پولی ریال را دارید که قیمت آن مبلغ ۱۶۸۱ ریال است و تارگت ( حد سود ) سهم مبلغ ۲۱۲۰ ریال و حد ضرر سهم مبلغ ۱۵۵۰ ریال می باشد، بنابراین برای تصمیم گیری جهت خرید یا عدم خرید سهم ابتدا باید ریسک و ریوارد را مشخص نماییم.
۱۳۱ = ۱۵۵۰ – ۱۶۸۱ = ریسک
۴۳۹ = ۲۱۲۰ – ۱۶۸۱ = ریوارد
حالا طبق مطالب گفته شده ریسک را تقسیم بر ریوارد می کنیم که می شود:
۲۹۸ / ۰ = ۴۳۹ / ۱۳۱ = Risk/Riward
بنابراین نتیجه محاسبه می شود؛ ۰٫۲۹۸ یا ۲۹٫۸% و چون این نسبت کمتر از ۵۰% می باشد پس سهم برای خرید مناسب است.
تجزیه و تحلیل نسبت ریسک به ریوارد:
شاخص ریسک به ریوارد شاخص خوبی برای تعیین حد ضرر و حد سود است، یعنی اگر پس از خرید سهم، قیمت آن تا مبلغ۱۵۵۰ریال سقوط کرد آن را می توانیم بفروشیم و با ضرر از آن خارج شویم و اگرقیمت سهم بالا رود و تا مبلغ ۲۱۲۰ ریال رسید، باز هم می توانیم تصمیم به فروش سهم بگیریم. به عبارت دیگر مبلغ ۴۳۹ ریال سود در مقابل مبلغ ۱۳۱ ریال ضرر که ریسک به ریوارد سهم می شود ۲۹% و یا یک سوم مبلغ سرمایه گذاری، بنابراین ریسک به ریوارد، به این مفهوم است که شما حاضرید در مقابل ۲۹ درصد سود، مقداری از سرمایه خود را (به اندازه مبلغ سرمایه گذاری) به خطر بیندازید.
حد ضرر چقدر اهمیت دارد؟
در این پست تصمیم دارم درباره حد ضرر برای شما صحبت کنم،حد ضرر یا (stop loss) به عدد یا محدوده ای گفته میشود که شما برای معامله ی خود تعیین می کنید که بیشتر از آن سرمایه شما متحمل ضرر نشود و معامله شما بسته شود.حد ضرر می تواند در سیستم و نزد کارگزار شما ثبت شود (البته در بازارهای مالی داخلی این امکان هنوز از لحاظ نرم افزاری پیاده سازی نشده) یا اینکه ذهنی ثبت شود،و شما برای خود قرارداد کرده ایید که اگر قیمت سهام یا ارز از فلان مقدار کمتر یا بیشتر شد از معامله خارج شوید.
شروع عصر یخبندان و تباهی با رعایت نکردن حد ضرر !
تعریف حدضرر یکی از الزامات سرمایهگذار بوده اما تعیین حد آن مقولهای است که محدوده ی وسیعی را پوشش داده و از خصوصیات فردی و روحی شخص سرمایهگذار شروع شده و تا مقدار سرمایه و اندازه ریسک و نوع بازار و شناخت سابقه تاریخی سهم ادامه می یابد، امیدوارم فرصتی حاصل شود که در پستهای آینده به روشهای تعیین حد ضرر نیز بپردازم ولی آنچه که امروز قرار است بدانید اهمیت آن است.
همیشه پیشبینیها نمیتواند درست باشد و بنابراین اگر معامله ما به هر دلیلی مخالف انتظار ما پیش رفت آنگاه چه مقدار باید ضرر متحمل شد؟
موارد زیادی پیش میآید که ممکن است حد ضرر ما در یک معامله فعال شود و سپس سیر صعودی یا نزولی آن سهم شروع شود و ما را در غم از دست دادن سهم خویش داغ دار کند. این قسمت که البته واقعیت هم دارد، همان بخش گول زنندهای است که بسیاری از سهامداران را دچار مشکل حاد میکند، بنابراین تصمیم می گیرد که در معاملات بعدی حد ضرر نگذارد و این آغاز فصل یخبندان مالی برای معامله گر است. وقتی در معامله ای حد ضرر تعریف می کنید و ضرر فعال و لمس میشود هرگز از متد خود ناامید نشوید و روحیه ی خود را از دست ندهید، زیرا حد ضرر برای این است که فعال شود و یک چیز فرمایشی و سمبلی نیست، تنها نکته ی مهم و ضروری این است که اگر تعداد حد ضررهایی که از شما فعال میشود زیاد است باید تعیین حد ضرر یعنی چه؟ یک بازبینی کلی در روش و سیستم معاملاتی خود انجام دهید و هرگز اقدام به پاک کردن صورت مسئله یعنی حذف حد ضرر نکنید.
آیا می توانید تصور کنید در حال رانندگی در یک اتومبیل با سرعتی بسیار بالا هستید و پدال گاز را نیز تا انتها فشرده اید. حال بصورت ناگهانی مانعی بزرگ را در مقابل خود می بینید و این در حالی است که در تجهیزات اتومبیل شما اصلاً چیزی بنام ترمز وجود ندارد و سرانجام …! نابودی…!
حد ضرر (stop loss ) در بازار ارز بین الملل نیز دقیقاً همان نقش ترمز مطمئن را در اتومبیل کورسی شما دارد ، کما اینکه با نوسانات گاها شدیدی که در بازار ارز دیده می شود ،در صورت استفاده نکردن از حد ضرر، در کمتر چند ساعت ،امکان از بین رفتن تمام سرمایه شما وجود دارد .
تعیین حد ضرر از سوی معامله گران ،گاها حتی از خود معاملات نیز اهمیت بیشتری پیدا می کند واین دقیقاً در حالیست که اکثر معامله گران در بازار فارکس هنوز استراتژی و متد ثابتی در مورد استفاده از حد ضرر و مقدار آن در معاملاتشان ندارند
حال چنانچه به مدریت ریسک سرمایه و مدریت پول توجه بیشتری کنیم و در کنار آن نیز از متد معاملاتی مطمئن برای ورود و خروج از بازار استفاده کنیم، مطمئناً بالانس نهایی معاملات ما با سود بالایی همراه خواهد بود . ذر این اینجا تکرار مجدد این مسئله ضروریست که عمده عامل عدم موفقیت بیش از 90% از معامله گران در پایان سال مالی در بازار فارکس ،عدم اطلاع و یا عدم استفاده از روشهای مطمئن در مدیریت ریسک سرمایه و پول است که تعیین حد مناسبی از حد ضرر (S/L) نیز از اجزاء مهم این علوم می باشد .
وقتی از یک آماتور پرسیده میشود که چرا در معامله ی خود حد ضرر نمی گذاری پاسخی که میدهد این است: ” که ما حدوداً در میانه یک رنج مشحص و تکراری از نوسانات قیمت می باشیم . پس بنابراین به هر حال نرخ قیمت به مکان قبلی اش باز خواهد گشت!” آری و بعد نتیجه آن، از دست دادن کل سرمایه (کال شدن) است.
حد ضرر در بازارهای مالی چیست و چگونه آن را تعیین کنیم
اگر در بازارهای مالی کوچکترین فعالیتی هم دارید باید از ضرر بیش از حد معامله خود جلوگیری نمایید و این عمل فقط به واسطه تعیین حد ضرر قابل انجام است.
حد ضرر یا استاپ لاس (STOP LOOS) از آن مطالبی هست که به نظر کوچک و بی اهمیت میرسد ولی اگر توسط معامله گر جدی گرفته نشود و در معاملاتی که انجام میدهید نسبت به آن بی توجهی کنید ، میتواند باعث ضرر ها و اتفاقات بسیار بدی شود.
در این سالها تجربه ای که در بازارهای مالی داریم بسیار افرادی دیده ایم که تمامی موجودی خود را سر رعایت نکردن قوانین بازار از دست داده اند ، این رفتار ها بسیار در بین معامله گران تازه کار و مبتدی شایع هست و متاسفانه زمانی به اشتباه خود پی میبرند که ضرر کرده اند ، بازارهای مالی قوانین مختص به خودش را دارد که معامله گر ملزم به رعایت آنهاست ، دقیقا همانند مسابقات رالی که اگر راننده تنظیم باد مناسبی برای لاستیک های خودرو اش انجام ندهد در سرعت های بالا باعث ترکیدگی لاستیک و اتفاقات ناگوار میشود .
درآمد از بازارهای مالی بشدت پتانسیل بالایی دارد و یادگیری علم بازارها نیز بسیار ساده میباشد ، صرفا کافیست چهار چوب و قوانین بازار را رعایت کنید.
این جمله معروف را شاید شنیده باشید که : بهتر است قبل از خرید سهم یا باز کردن معامله حد ضرر آن را ارزیابی کنید.
حد ضرر چیست ؟
به زبانی ساده باید عرض کنیم که پس از تحلیل کردن سهام یا یک جفت ارز هنگامی که آن را خرید یا معامله کردیم باید حد ضرر آن را نیز مشخص کنیم ، (یعنی معامله ای که باز کرده ایم چه مقدار ضرر کند تا آن را بفروشیم و از ضرر بیش از حد جلوگیری نماییم)
یکی از قوانین مدیریت ریسک و سرمایه نیز تعیین کردن حد ضرر میباشد .
در بازار بورس ایران حد ضرر اتوماتیک نداریم ، یعنی نمیتوانید برای سیستم تعریف کنید که اگر قیمت سهام به این حد رسید سهام را بفروش و حتما باید بصورت دستی اینکار را انجام دهید .
اما در بازار فارکس شما براحتی میتوانید حد ضرر خود را تعیین کرده تا در هنگامی که پشت چارت نبودید و قیمت جهش بزرگی تعیین حد ضرر یعنی چه؟ بر خلاف تحلیل شما انجام داد متحمل ضرر بزرگی نشوید .
چگونه حد ضرر را تعیین کنیم ؟
هیچ قانون خاصی برای تعیین حد ضرر تعریف نشده و هر معامله گری باید طبق استراتژی و سیستم معاملاتی که برای خودش تعریف میکند حد ضرر ترید هایش را تعیین کند ، برخی از معامله گران با استفاده از ناحیه های حمایت و مقاومتی ، برخی ها با استفاده از الگو های کندل استیک و موارد دیگر حدضررشان را تعیین میکنند یا برخی دیگر از افراد که با حجم بیشتری معامله میکنند بر اساس درصد تعیین میکنند به طور مثال برای کوتاه مدت 5 درصد و برای بلند مدت 15 درصد موجودی که وارد معامله کرده اند را حد ضرر تعیین میکنند.
ولی طی 9 سال تجربه ای که در بازارهای مالی داریم به شما عزیزان پیشنهاد میکنیم که حد سود و حد ضرر خود را در نواحی با اعتبار حمایتی و مقاومتی قرار دهیم ، چرا که در این نواحی است که قیمت از خود واکنش نشان میدهد و تمامی معامله گران حرفه ای و موسسات مالی در این نواحی از معامله خود وارد یا خارج میشوند.
هر چقدر تجربه شما در بازارهای مالی بیشتر شود به طبع بسیار راحت تر میتوانید به درک انجام صحیح این مبحث برسید به همین منظور در ادامه این مطلب به شما نکاتی را برای تعیین صحیح حد ضرر ارائه میدهیم.
چرا ابتدا عرضه اولیه های سودده را می فروشیم؟ حد ضرر عدد رند باشد یا غیررند؟ چرا به حد ضرر وفادار نیستیم؟
تعیین حد سود و حد ضرر از قوانین اولیه خرید و فروش سهام است که معامله گران قبل از ورود به یک سهم آن را تعیین می کنند. اما قطعا برای شما هم پیش آمده که به حد ضرر خود پایبند نباشید! چرا به حد ضرر وفادار نیستیم؟ در گفتگو با ثاراسادات میران مدرس مالی رفتاری به این پرسش پاسخ داده ایم.
به گزارش نبض بورس، بازار این روزها خرسی است و تا جایی که چشم کار می کند بر روی نقشه بازار رنگ قرمز است و دیگر هیچ. در بازار خرسی و با چند روز منفی های پیاپی بی شک حد ضرر خیلی از سهامداران فعال خواهد شد و حالا آن ها بر سر دو راهی خروج یا تحمل ضرر بیشتر قرار می گیرند! اما نتیجه چیست؟ در بسیاری مواقع تحمل ضرر بیشتر!بدین مفهوم است که حد ضرر در نظر گرفته شده قبلی، رعایت نشده است. پرسش اصلی این است که چرا این اتفاق می افتد؟
حتی هورمون ها در تصمیم گیری انسان موثرند!
ثاراسادات میران تحلیلگر، کارشناس، مدرس و پژوهشگر مالی رفتاری در گفتگو با خبرنگار نبض بورس در پاسخ به این پرسش گفت: از نظر اقتصاد عامل به حرکت در آوردن بازار، نظام عرضه و تقاضا است و از دیدگاه مالی رفتاری این ترس و طمع که بازارها را به حرکت در می آورد. ترس و طمع یک امر درونی است و هر کندلی که بر روی بازار شکل می گیرد به نوعی بیانگر خرید و فروش های واقعی معامله گران است و نمایانگر رد پای تصمیمات و در پی آن اقداماتی است که تک تک افراد در بازارهای مالی اخذ کرده اند.
میران ادامه داد: این تصمیمات سرچشمه های متفاوتی دارد که به نوعی از ناخودآگاه تا خودآگاه انسان ها را در بر گرفته است و از سوگیری ها، فرهنگ، تربیت، آموزش، اجتماع، شرایط اقتصادی وحتی جغرافیا و عوامل بسیار گسترده ای دیگر در این تصمیم گیری ها دخیل هستند. حتی از دیدگاه اقتصاد عصبی، مطرح می شود که هورمون های عصبی انسان ها در تصمیم گیری ها ما دخیل می باشند؛ مانند سروتونین که با دریافت پاداش ترشح آن افزایش می یابد. بنابراین عوامل بسیار ی در تصمیم گیری معامله گران دخیل اند و باید به این نکته توجه کنیم که ما به عنوان انسان دارای اراده هستیم و قادریم تا ترس و طمع را به کنترل درآوریم.
یک مثال: چرا هنگام نیاز به نقدینگی، ابتدا به سراغ عرضه اولیه ها می رویم و یا سهام سودده در پرتفوی خود را می فرشیم؟
این کارشناس بازار سرمایه با یک مثال گفتگو را ادامه داد و اظهار داشت: فرض کنید شما به یک مبلغی احتیاج دارید و تصمیم گرفته اید که این مبلغ را از فروش سهامتان تامین کنید. به سراغ فروش عرضه اولیه ها می روید ؛ معمولا این عرضه های اولیه کوچک و سودده هستند و این در حالی است که می دانید یکی از قوانین اصلی دنیای معامله گری این است که جلوی ضررهایت را بگیر و به سودهات اجازه رشد بده! اما پرسش اینجاست که این سود من هر چقدر هم کوچک باشد چرا باید جلوی رشد آن را بگیرم و آن را بفروشم؟و یا ممکن است حتی عرضه اولیه نداشته باشید اما فروش سهام برای تامین مبلغ مورد نیاز را از سهام سودده شروع کنید.
میران ادامه داد: این دیدگاه وجود دارد که این عرضه اولیه ها کوچک هستند و و برای کسب سود مطلوب زمان بیشتری را به خود اختصاص می دهند و یا اینکه این سهم سودش را کرده است و از این سهم های در سود می فروشم و به سهام زیان ده اجازه می دهم که کم کم به نقطه اول خود بازگردند. و دست به توجیهاتی از این قبیل می زنیم که که بالاخره این سهم به قیمتی که خریدم باز می گردد! یا بهتر است که به جای 20 درصد زیان در 15 درصد زیان بفروشم و این توجیه یک توجیه غیرمنطقی است.
قبل از هر چیزی، میزان ریسک پذیری خود را بسنجید!
این مدرس مالی رفتاری افزود: قبل از هر چیزی میزان ریسک پذیری خود را بسنجید. فرد قبل از اینکه وارد بازار سرمایه شود باید از میزان ریسک پذیری خود به طور دقیق اطلاع و آگاهی داشته باشد. بداند که قدرت پذیرش ریسک او تا چه حد است؟ ریسک پذیری که توسط تست های معتبر سنجیده شده باشد و نه ریسک پذیری که فرد از خودش متصور است! وی اظهار داشت: عوامل متعددی هم در ریسک پذیری فرد تاثیر دارند مانند سن، تاهل و تجرد، شرایط زندگی، شغل، جنسیت و . . بد نیست بدانیم که مردان از زنان و افراد مجرداز متاهل ها ریسک پذیرتر هستند، و میزان پذیرش ریسک با سن افراد در ارتباط است بدین نعنا که با بالا رفتن سن میزان پذیرش ریسک در افراد کاهش می یابد.
بر مبنای ریسک پذیری حد ضرر برای سهام خود بگذارید!
تاثیر اعداد رند بر محدوده حد سود و حد زیان!
این کارشناس بازار سرمایه افزود: بعد از تعیین میزان ریسک پذیری، قبل از ورود به معاملات برای آن محدوده حد زیان را تعیین می کنیم.
میران در ادامه گفت: معامله گران، غالبا به دلایل بسیار و سوگیری هایی ،به حد ضرر خود وفادار نمی باشند. وی افزود: حواسمان باشد که اعداد از لحاظ میزان روندی می توانند بر روی روان انسان ها تاثیر بگذارند. افرادی که دانش مالی رفتاری را مطالعه کرده اند، آموخته اند که بهترین حالت جهت تعیین محدوده سود و زیان این است از تعیین چنین محدوده ایی در روندهای قیمتی روند بپرهیزند. به عنوان مثال اگر من حد ضرر خود را بر روی 1800 تومان یا 1850 تومان و یا 2000 تومان بگذارم باید بدانم که این عدد؛ عددی است که تحلیلگران خبره و هم تحلیلگران تازه کار، آنرا مشاهده کرده اند. پس این عدد، یک عدد روندی است که از نظر روانی ممکن است ما را تحت تاثیر قرار دهد اما باید بدانیم که ما به عنوان کسی که دانش مالی رفتاری را کسب کرده از این عدد دور خواهیم بود و می دانیم که بسیاری از افراد این عدد را دیده اند و بنابراین حد سود و حد ضرر خود را یک عدد غیرروند و نزدیک به محدوده های مورد نظر لحاظ خواهیم کرد؛ و به سمت ریسک پذیری خودمان آن عدد را تعیین می کنیم.
میران گفت: خب تا اینجا می دانیم یک حد سود و یا ضرری وجود دارد و از قوانینی است که باید بدانم چه در بازارهای مالی ایران و چه خارج از ایران موقعیتی را در سمت خرید یا فروش می گیرم، بهترین کار این است که بدانم تا کجا برای خودم حد سود قایلم و یا حد زیان خود را بر چه مبنایی قرار داده ام.
چرا به حد ضرر وفادار نیستیم؟
این مدرس مالی رفتاری اظهار داشت: ما معمولا به سودهای خود اجازه رشد می دهیم پس از رسیدن به حد سود می باست مجددا آنرا مورد بررسی و بازنگری قراردهیم اما؛ چرا وقتی در ضرر فرو می رویم نمی توانیم به محدوده حد ضرر خود پایبند باشیم و آنرا رعایت کنیم ؟ مشاهده شده که مدام در باتلاق ضرر فرو میرویم و دائما فکر کنیم که از این محدوده ممکن است باز گردد و اوضاع آن بهتر می شود و به جای 15 درصد ضرر با 10 درصد ضرر آن را می فروشیم.
میران گفت: اینجا همان نقطه چالشی است که در اقتصاد کلاسیک انسان را عقلایی فرض می کنند و در دانش مالی رفتاری انسان را نرمال و عادی (نه غیرعقلایی) فرض می کنند.
وی ادامه داد: ما از مغز در تصمیم گیری ها به اسم مغز خطاساز یاد می کنیم. به این علت مغز خطاساز که چون خیلی از واقعیت ها را می دانیم اما یادآوری خطاهایی که در گذشته انجام دادیم را به نوعی برای ما مختل می کند با این ادله که بقا و حفظ ما الزامی است و همچنین انسان ها از زیان گریزان هستند و زیان گریزی یکی از خصیصه های بارز انسان ها در بازارهای مالی است. و به این دلیل که انسان ها زیان گریز هستند و پذیرش شکست برای آن ها دشوار است تمایل ندارند در زیان یک سهمی را ببندند و همواره هدفشان این است که در بازارهای مالی سهمی را که دارند با سود آن را به پایان برسانند. پس بنابراین بخاطر حس زیان گریزی انسان ها که بعدها به آن می پردازیم و یکی از نظریه های مهمی است که به آن پرداخته شده است که انسان ها در منطقه زیان ریسک پذیری بالاتری دارند و در منطقه سود ریسک پذیری پایین تری دارند. این بدان معناست که انسان ها در منطقه زیان تحمل زیان بیشتر را دارند به این دلیل که مایل نیستند سهم خود را در زیان ببندند و دوست دارند یا از زیان کم کنند و یا به صفر برسانند اما در منطقه سود تلاش می کنند هر چه زودتر به این موقعیت پایان دهند و از سهمی خارج شوند.
راه حل چیست؟ لطفا ۱۲۰ ساعت معامله نکنید!
راه حل این است که دفتر معاملاتی تهیه کنیم و این کار به ما کمک می کند که از خطاهای ذهن خطاساز جلوگیری کنیم. من اگر دفتر ثبت معاملات داشته باشم در کنار این ثبت معاملات می توانم خطاهایی را که مرتکب شدم و زیان هایی را که به موقع جلوی آن ها را نگرفتم و حد ضررهایی را که رعایت نکردم را ثبت کنم و حواسم باشم که بابت آن ها به خودم تلنگری بزنم و تذکری بدهم و تنبیه ای در نظر بگیرم. همان طوری که من در معاملاتی که در سود می روند باید به خودم پاداش بدهم باید به معاملاتی که در زیان می روند هم تنبیه ای در نظر بگیرم. این تعیین حد ضرر یعنی چه؟ تنبیه و جریمه می تواند مبنی بر این باشد که من یک مدتی معامله نکنم و یا مدتی فقط به صورت دِمو معامله کنم.
وی در انتها گفت: وقتی ما وارد زیان می شویم به نوعی دچار از دست دادن می گردیم و هر از دست دادنی موجب ایجاد حس غم در انسان می شود و این حس غم، ماندگارترین حسی است که در انسان ها وجود دارد و هورمون ها به آن علائم نشان می دهند و در بدن ماندگار است. هورمونی در بدن که پس از هر از دست دادنی منجر به غم می شود 120 ساعت ماندگاری دارد.
این مدرس مالی رفتاری گفت: بهترین تنبیه ای که من می توانم برای خودم در نظر بگیرم پس از رعایت نکردن حد ضرر، این است که 120 ساعت دست به هیچ نوع معامله ای نزنم و فقط دارایی هام رصد کنم و به حد سود و ضررهایی که گذاشته ام پایبند باشم. (اینستاگرام: مالی رفتاری)
تلگرام نبض بورس | اینستاگرام نبض بورس
حد ضرر (Loss Stop) چیست و چگونه باید تنظیم شود؟
به زبان ساده حد ضرر در واقع خط قرمزی است که شما به هیچ وجه نباید از آن عبور کنید. این خط قرمز در ذهن شما باید چیزی شبیه به پرتگاه باشد که قدم گذاشتن در آن مساوی با شکست شما خواهد بود. در کلام رعایت یک خط قرمز کاملا ساده و راحت است اما این اتفاقات جزئی است که به چشم نمی آید اما رفته رفته خط قرمز را رد می کند.
حد ضرر (Loss Stop) چیست و چگونه باید تنظیم شود؟
حد ضرر ( Loss Stop )
اقتصاد علمی بسیار عجیب و بزرگی است. این علم بر خلاف تفکر عموم، تنها به اعداد و ارقام و نمودارها توجه ندارد. این علم پای را فراتر از حد قیمت ها و بازارها می گذارد و با همراهی علم روانشناسی به نوعی سعی می کند ذهن انسان ها را بخواند و رفتار بعدی آن ها را با درصد احتمال خطای کمی حدس بزند. در واقع امروزه بازارهای سرمایه بر اساس همین رفتارشناسی پیش می روند و یکی از پایه های اساسی آن را تشکیل داده است.
در کلام بهتر اگر بخواهیم مثالی ملموس تر بزنیم همین عنوان تحلیل تکنیکال مفهومی است که بر اساس پیش بینی رفتار شناسی فروشنده ها و خریداران صورت می گیرد. شما به عنوان یک سهامدار یا معامله گر با انواع ابزارآلات مختلف و تحلیل های بسیار سعی در رفتار شناسی خریداران و فروشندگان بازار سرمایه دارید.
نتیجه این رفتار شناسی می تواند زمان درستی برای ورود به سهم یا خروج از آن را مشخص کند؛ بنابراین عملا ما در بازار با استفاده از اعداد و ارقام و جداول مختلف مشغول روانشناسی هستیم.
نکته جالب تر این جاست که این روانشناسی در مورد خود ما هم صدق می تعیین حد ضرر یعنی چه؟ کند؛ یعنی ما قبل از این که بخواهیم به سهمی وارد شویم یا تصمیم دیگری بگیرم باید خودمان را بشناسیم و رفتار درستی برای خودمان تعریف کنیم. در کلام بهتر ما تحلیل تکنیکال و رفتارشناسی بازار را انجام می دهیم تا بتوانیم بر اساس این رفتار غالب، رفتار درستی برای خودمان مشخص کنیم. این گونه می توانیم سود خوب با ریسک کمتری و با تعیین حد ضرر یعنی چه؟ روش علمی تر به دست بیاوریم.
این مفهوم به ما کمک می کند که بازار سرمایه را خارج از شانس یا اقبال بدانیم. یکی از اصلی ترین مفاهیم خودشناسی در بازار سرمایه را حد ضرر می توان معرفی کرد. در ادامه قصد داریم بیشتر با تعریف حد ضرر، مفهوم آن و روش های مختلف تعیین آن آشنا شویم. یادتان باشد حد ضرر از اصول اول و کاملا لازم برای ورود به معامله یک سهم است؛ بنابراین همراه ما باشید تا کامل با این مفهوم آشنا شویم.
مفهوم حد ضرر از بعد شخصیتی
به زبان ساده حد ضرر در واقع خط قرمزی است که شما باید از آن به هیچ وجه عبور نکنید. این خط قرمز در ذهن شما باید چیزی شبیه به پرتگاه باشد که قدم گذاشتن در آن مساوی با شکست شما خواهد بود. در کلام رعایت یک خط قرمز کاملا ساده و راحت است اما این اتفاقات جزئی است که به چشم نمی آید اما رفته رفته خط قرمز را رد می کند.
به طور مثال فردی دروغ را خط قرمز خود تعیین می کند. این یعنی او نباید تحت هیچ شرایطی دروغ بگوید؛ اما به مرحله عمل که می رسد، کم کم دروغ های کوچک و به ظاهر بی تاثیر با هزاران توجیه خط قرمز را رعایت می کند. از این گونه خط قرمزها، مانند صبح زود بیدار شدن و. در زندگی هر کدام از ما بسیار اتفاق افتاده است و همه ما به نوعی این تجربه ها را در کارنامه زندگی داریم.
بحثی که باعث می شود حد ضرر فارغ از مفهوم اصلی آن در بازار سرمایه بسیار مهم جلوه کند دقیقا همین است که ما عموما عادت به شکستن خط قرمزها داریم.
از این روست که معامله گران حرفه ای و کسانی که در بازار سرمایه تجربه های بسیاری کسب کرده اند بر داشتن و رعایت حد ضرر بسیار تاکید می کنند. در غیر این صورت مفهوم ریاضی و عددی حد ضرر چیز چندان سختی نیست و مفهومی است که عموما هرکسی می تواند آن را به سادگی درک کند.
از طرفی دیگر حد ضرر مفهومی می تواند باشد که نه تنها در بازار سرمایه بلکه در هر نوع رفتاری، حتی در رفتار با یک دوست یا یک همکار بسیار به کمک ما بیاید. در کلام بهتر هر ارتباط ما با دنیای بیرون مانند دوستی، خرید و فروش، ازدواج، درس خواندن و . نیاز به تعیین یک حد ضرر دارد. این حد می تواند مانند خط کشی دقیق ما را از افتادن در پرتگاهی عمیق دور کند.
اگر کمی به زندگی شخصی خودتان نگاه کنید خواهید دید که نداشتن همین حد ضرر باعث شده است که چه ضربه های بزرگی بخورید و چه ضررهایی را متحمل شوید. به این مفهوم نه تنها از دید بورسی و اقتصادی بلکه از دید اجتماعی و شخصیتی به آن نگاه کنید. باور کنید رمز اصلی که باعث می شود از 90 درصد معامله گران پیشی بگیرید این است که مسئله انسانی را در اعداد و ارقام بفهمید و درک کنید. (1)
مفهوم حد ضرر در بازار سرمایه
اما نوبت این است که حد ضرر را از دید اعداد و ارقام نگاه کنیم. حد ضرر در واقع یک عدد یا تعیین حد ضرر یعنی چه؟ یک قیمت است که شما در بازار سرمایه به هیچ عنوان حق ندارید از آن عدد بیشتر در سهمی صبر کنید و منتظر اتفاق جدیدی باشید. در کلام بهتر حد ضرر در برابر احساس کاذب امیدواری شما می ایستد و شما در لحظه ای که سهم برخلاف تحلیلتان در حال سقوط است باید در اطراف همان عدد و قیمت اقدام به خروج از سهم کنید.
به طور مثال شما سهمی را در قیمت 100 تومان خریداری کرده اید. بر اساس تحلیل تکنیکالی که انجام داده اید بر این باور هستید که سهم می تواند به حد سود 200 تومان برسد؛ اما بر اثر یک اتفاق یا اشتباهی در تحلیل سهم بعد از نوسانی روند نزولی به خود می گیرد. در این حالت شما باید چه کار کنید؟ آیا همان لحظه سقوط سهم باید از سهم خارج شد؟ مسلما خیر.
پاسخ این است که شما قبل از خرید سهام در این تومان شما باید بر اساس روش هایی که در ادامه خواهیم گفت حد ضرر را مشخص کنید؛ مثلا حد ضرر برای این سهم با قیمت 100 تومان چیزی حدود 92 تومان شده است. شما در هنگام سقوط باید اطراف همین خط قرمز اقدام به خروج کنید؛ بنابراین حد ضرر یک قیمت تعیین شده توسط خود شماست که باعث می شود یک دیوار امنیتی در برابر ضرر بیشتر در سهم ایجاد شود.
اما در تعیین حد ضرر چندین عامل می تواند تاثیر گذار باشد که شما باید همه آن ها را رعایت کنید. مهمترین این عوامل را می توان بازه زمانی سرمایه گذاری شما دانست. در واقع این که شما کوتاه مدت، میان مدت یا بلند مدت سرمایه گذاری می کنید تاثیر بسیاری در انتخاب حد ضرر شما دارد.
عامل مهم دیگر صعودی یا نزولی بودن روند سهم است. این دو عامل اساسی ترین کلیات حد ضرر را برای شما مشخص می کند؛ اما شما باید یک عدد یا یک محدوده مشخص برای خود داشته باشید. در ادامه این موضوع را بیان خواهیم کرد. (2)
پیدا کردن حد ضرر و نکات مهم آن
برای پیدا کردن حد ضرر اصولا می توان از ابزارهای زیر استفاده کرد:
این ها ابزاری است که می تواند به شما کمک کند تا حد ضرر دقیق و البته منطقی بر اساس روند و تحلیل سهم خود پیدا کنید. این نکته را باز تکرار می کنیم که بعد از پیدا کردن حد ضرر مناسب سهم، حتما و حتما به آن پایبند باشید؛ اما در بالا دو نکته اساسی ذکر کردیم که شما باید بر اساس زمان و روند کلی سهم، این ابزارها را استفاده کنید.
از نظر بازه زمانی شما از سه حالت کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت نمی توانید خارج شوید؛ یعنی بر اساس تحلیل های بنیادی و روند کلی بازار تصمیم می گیرید که یک سهم را با کدام دید خریداری کنید. یکی از دلایل مهمی که حد ضرر برای سهامداران مشخص نیست و آن را رعایت نمی کنند همین موضوع است که اصلا نمی دانند این سهام را با کدام دید خریداری کرده اند و به نوعی کورکورانه وارد سهم می شوند؛ اما وقتی به طور کامل بدانید که در کدام بازه قصد کسب سود دارید می توانید دقیق تر حد ضرر خود را مشخص کنید.
برای این کار اگر قصد معامله در بازه زمانی کوتاه مدت را دارید ابزارهای گفته شده را در تایم فریم روزانه بررسی کنید. اگر قصد سرمایه گذاری میان مدت دارید این تایم فریم را بر اساس هفتگی مورد واکاوی قرار دهید و در مورد سرمایه گذاری بلند مدت نیز اصولا تایم فریم های هفتگی و ماهانه کاربرد خوبی دارند. علت این امر نیز کاملا مشخص است.
در تایم فریم های بزرگ تر نوسانات کوچک دیده نمی شود و نمی تواند تاثیری در حد ضرر شما داشته باشد اما در تایم فریم های کوچک تر این نوسانات خود به خود مهم است و می تواند یک عامل تعیین کننده در حد ضرر شما محسوب شود. در مورد نکته دوم که روند صعودی یا نزولی بودن سهم در تعیین حد ضرر است نیز در ادامه توضیح خواهیم داد. (3)
حد ضرر ثابت یا متحرک؟
یکی از بحث های اساسی در تعیین حد ضرر این است که این حد ضرر را آیا می توان در ادامه حرکت سهم تغییر دارد یا خیر؟ پاسخ این سوال هم آری است هم خیر. در کلام بهتر این روند کلی سهام است که می تواند تعیین کند که حد ضرر شما ثابت باشد یا متحرک.
اگر یک سهام در روند نزولی خود قرار بگیرد شما حق ندارید حد ضرر خود را تکان دهید و آن را پایین تر یا بالاتر در نظر بگیرد. در این حالت حد ضرر شما ثابت خواهد بود.
اما در یک روند صعودی بحث اساسی به نام سود مطرح می شود. در کلام بهتر شما سرمایه گذاری می کنید که سود آوری داشته باشید؛ بنابراین هدف اول بعد از از دست ندادن سرمایه، از دست ندادن سود حاصل شده از خرید سهام است. بنابراین در یک روند صعودی که سهام درحال سود آوری است باید در فکر از دست ندادن سود هم بود.
از این رو حد ضرر شروع به حرکت به سمت بالا می کند تا در صورت نزولی شدن بازار علاوه بر ذخیره سرمایه اولیه، درصدی از سود نیز ذخیره شود. این یعنی تعیین حد ضرر به شکل متحرک و مکانیکی که البته برای تعیین آن نیز باید از ابزارهای یاد شده استفاده کرد. حال این که از کدام ابزار و با چه کیفیتی استفاده کنید بستگی به تحلیل شما و نوع حرکتی خود سهام دارد. (3)
نکته آخر در باب حد ضرر این است که همیشه در بازار عده ای هستند که در جاهای مختلف شروع به شایعه پراکنی می کنند. بسیاری که تحلیل خوبی ندارند یا به تحلیل خودشان اعتماد ندارند بر اثر این شایعات دست به اقدامات عجیبی می زنند.
به طور مثال بازار به شکل نزولی خود در آمده است و کم کم قیمت به حد ضرر شما رسیده است. در این حالت عده ای می گویند که خبر دارند این سهام در حال افزایش سرمایه یا . این امیدواری های کاذب باعث می شود که راحت اصول خود را زیر پای بگذارید و در پرتگاه شکست قدم بزنید.
یادتان باشد اولا هیچ خبر رازگونه ای در این بازار وجود ندارد و ثانیا کسانی در این بازار موفق می شوند که به تحلیل خودشان احترام بگذارند؛ بنابراین واقعا به خودتان احترام بگذارید.
دیدگاه شما