آموزش بازی سازی: آشنایی با آنالیز فنی بازی در موتور یونیتی
ابزارهای Profiler بهترین مکان برای آنالیز فنی بازی هستند و در آنها به راحتی میتوان میزان زمان و منابع مصرف شده برای بخشها بازی را مشاهده کرد. در این مقاله با آموزش این ابزار در موتور محبوب یونیتی در خدمت شما هستیم.
اگر چه از حدودا ۶۰ آنالیز فنی چیست؟ مقالهی آموزش بازیسازی که در خدمت شما بودهایم تمامی آنها دربردارندهی نکات فنی پیادهسازی یک بازی نبودهاند، اما با یک نگاه ساده هم میتوانیم بگوییم که پیادهسازی بخشی از این نکات گفته شده هم بدون این که بتوانیم تاثیر آن را بر عملکرد بازی خود ارزیابی کنیم، امکانپذیر نخواهد بود.
مقالهی مرتبط
همیشه بهترین راه در تشخیص عملکرد تکتک اجزای بازی، استفاده از ابزارهای پروفایلر است که مختصری در مورد آنها در مقالهی چالشهای پیادهسازی یک اتمسفر جذاب توضیح دادیم. همچنین با توجه به این که غالب بازیسازان تازهکار به سمت موتور یونیتی جذب میشوند و در کل این موتور بازیسازی هم در ایران طرفداران بسیاری دارد، تمامی توضیحات ما در این زمینه بر مبنای این موتور خواهد بود. البته تقریبا عملکرد تمامی این پروفایلرها شبیه به همدیگر است و صرفا با یادگیری اصول کار کردن با یکی از آنها به راحتی میتوانید با چنین ابزارهایی در موتورهای دیگر هم کار کنید.
از پروفایلر چه موقعی استفاده میشود؟
واقعیت مسئله این است که از همان زمان آغاز شروع فرآیند پیادهسازی اجزای بازی درون موتور، استفاده از ابزار پروفایلر شروع میشود. دلیل این مسئله این است که یک بازیساز حتی کمتجربه هم بعد از مدتی میداند که مثلا فلان بخش از بازی نباید از فلان میزان مشخص بیشتر منابع مصرف کند و اگر این گونه است حتما پیادهسازی آن ایراد دارد. به عنوان مثال اگر نگاهی به مستند ساخت بازی The Last of Us انداخته باشید در قسمتی از آن یکی از طراحان بازی میگوید که هر یک از انیمیشنهای درون بازی نباید در زمان اجرا بیشتر از ۴ یا ۵ مگابایت فضای رم را اشغال کند و این مسئلهای است که در پس تجربه به راحتی توسط طراحان و مسئولین فنی بازی به دست میآید. حتی اگر مقالهی قبلی ما با عنوان نکات فنی توسعه بازی موبایل را مطالعه کرده باشید هم ما در آن جا روی این مسئله تاکید کردهایم که یکی از تمرینهای مناسب برای هر بازیساز تازهکاری میتواند بررسی پروژههای آماده به منظور بررسی میزان مصرف منابع سختافزاری هر یک از بخشهای آنها باشد. این گونه با کمی تمرین میتوانید پس از مدتی از همان ابتدای کار تکتک اجزای بازی را در زمان وارد کردن به موتور بازی مورد ارزیابی قرار دهید.
ابزار پروفایلر یونیتی
پس از این که موتور یونیتی را اجرا کرده و پروژهای درون آن ساختید به راحتی میتوانید در همان ابتدا با استفاده از منوی Window در بالای صفحه گزینهی Profiler را انتخاب کنید تا پنجرهی مربوط به این ابزار در موتور یونیتی برای شما باز شود.
پس از باز شدن، پنجرهی آن را در جایی مناسب و در صورت امکان عریض قرار دهید تا این گونه بتوانید دید بهتری روی پارامترهای فراوان آن داشته باشید. اما در مورد این ابزار باید بدانید که فعال شدن این ابزار به صورت خودکار و همزمان با اجرای بازی است. پس از اجرای بازی درون ویرایشگر یونیتی میتوانید در پنجرهی مربوط به پروفایلر به صورت لحظهای بخشهای مختلف بازی را مشاهده کنید. همچنین شما برای این که بتوانید میزان کارکرد GPU را در بخش آنالیز مشاهده کنید میتوانید هماند تصویر زیر از بخش Add Profiler گزینهی مربوط به GPU را فعال کنید.
بهتر است بدانید که در ابتدا ممکن است در بخش مربوط به آنالیز GPU بازی هیچ اطلاعاتی به شما نشان داده نشود و صرفا با صفحهای همانند عکس زیر مواجه شوید.
غالبا چنین چیزی به خاطر باگ نرمافزاری موتور یونیتی رخ میدهد و با یک بار توقف کامل و اجرای دوبارهی بازی میتوانید چنین مشکلی را برطرف کنید. البته بر اساس اسناد خود یونیتی اگر شما قابلیت Graphics Jobs Experimental راه هم در بخش Player Setting فعال کرده باشید چنین مسئلهای برای شما رخ میدهد و برای همین باید این گزینه را در هنگام پروفایل کردن بازی خود غیر فعال کنید. پس از اجرای بدون مشکل پروفایلر یونیتی وقت آن است که بخشهای مختلف آن را برای شما توضیح دهیم.
در ابتدا گزینههای بالای پنجرهی پروفایلر یا همان کنترلهای آن را برای شما توضیح میدهیم. به طور پیشفرض گزینهی Record فعال است و برای همین شما به محض اجرای بازی خودتان مشاهده میکنید که پروفایلر به صورت لحظهای بازی اجرا شده را آنالیز و اطلاعات آن را روی نمودار و . نشان میدهد. برای خاموش کردن پروفایلر کافی است یک بار روی این گزینه کلیک کنید. گزینهی بعدی Deep Profile است و شما با فعال کردن آن میتوانید آنالیز تمامی اسکریپهای خود را هم در اختیار داشته باشید که به طور مشخص به شما در پیدا کردن بخش پرهزینه کدهای شما یاری میکند. البته فعال کردن این قسمت به خصوص اگر چندین اسکریپت پیچیده درون بازی داشته باشید بسیار هزینهبر است و برای همین ممکن است اجرای بازی شما همانند قبل روان نباشد. با این حال در بیشتر موارد در بازیهای کوچک فعال کردن چنین چیزی مشکلی برای شما پیش نخواهد آورد.
گزینهی بعدی Profile Editor است که با کلیک روی آن میتوانید وضعیت اجرا شدن ویرایشگر یونیتی یا همان صفحهای که روبروی شما قرار دارد را مشاهده کنید. تنها مسئلهای که در این میان وجود دارد این است که حواستان جمع باشد هنگامی که Deep Profile فعال است این گزینه را فعال نکنید چرا که به دلیل پیچیده بودن یونیتی به یکباره اجرای یونیتی به شدت کند شده و ممکن است مجبور شوید برای درست شدن اوضاع یکبار موتور یونیتی را بسته و دوباره باز کنید!
گزینه بعدی Connected Player است که به صورت پیشفرض روی گزینهی Editor قرار دارد. اگر شما مثلا گوشی موبایل خود را با رعایت شرایط به رایانه متصل کنید میتوانید نام آن را در این بخش مشاهده کنید. مثلا اگر شما میخواهید بازی یا مرحلهی خود را به طور مستقیم روی گوشی موبایل آزمایش کنید کافی است در ابتدا از بخش تنظیمات گزینهی Developer Option را فعال کنید. سپس از گزینههای موجود در این قسمت تیک گزینهی USB Debugging را گذاشته و سپس گوشی را با کابل به رایانه متصل کنید. سپس میتوانید با استفاده از گزینهی Buid and Run پروژهی خود را به طور مستقیم روی گوشی نصب کرده و اجرا کنید. البته حواستان باشد که قبل ساخت و اجرای بازی گزینههای Development Build و Autoconnect Profiler را هم در قسمت Project Settings بگذارید.
در انتها هم برای مشاهدهی اطلاعات مربوط به اجرای بازی روی گوشی موبایل میتوانید از گزینه Connected Player گوشی موبایل خود را انتخاب کنید. سه گزینهی بعدی Clear، Load و Save هستند که به ترتیب برای پاک کردن محتویات پروفایلر، بارگذاری اطلاعات ذخیره شدهی قبلی و همچنین ذخیرهی اطلاعات فعلی مورد استفاده قرار میگیرند. در سمت راست و انتهای نوار هم چند گزینه برای جابجایی روی فریمهای تولید شده در پروفایلر قرار دارد که با چند بار آزمایش میتوانید به راحتی به آنان مسلط شوید.
همچنین به عنوان آخرین نکته در این بخش شما میتوانید در هر لحظهای که نیاز داشتید با کلیک روی نمودارهای تولید پروفایلر به طور خودکار اجرای بازی را به طور موقت نگه داشته و به آن اطلاعاتی که میخواهید نگاه کنید. سپس با کلیک روی گزینهی ادامه میتوانید جریان آنالیز را دوباره فعال کنید.
تحلیل اطلاعات
اگر همانند تصویر زیر به نوار میانی ابزار پروفایلر دقت کرده باشید، در قدم اول میتوانید مدت زمانی را که برای آماده شدن هر فریم برای رسیدن به دست ما طول میکشد مشاهده کنید.
مثلا در تصویر بالا مدت زمانی که طول کشیده تا کارهای بازی در فریم مورد نظر انجام بگیرد در پردازنده حدودا ۹ میلی ثانیه طول کشیده که این مقدار در مورد پردازندهی گرافیکی به حدود ۴۶ میلی ثانیه افزایش مییابد. ما فعلا کاری به علت وقوع این موضوع نداریم که چرا نرخ فریم بازی در این لحظه اینقدر افت پیدا کرده است اما به عنوان اولین برداشت میتوانیم این گونه در نظر بگیریم هنگامی که زمان پردازندهی گرافیکی از پردازندهی مرکزی بیشتر است، اصطلاحا گلوگاه سیستم در این نقطه پردازندهی گرافیکی آن است. این مسئله همانند این میماند که پردازنده کارهای خودش را به سرعت انجام داده و منتظر این میماند که پردازندهی گرافیکی کار خودش را انجام دهد تا بعد از آن پردازندهی مرکزی سراغ فریم بعدی برود. البته اگر در بخش مربوط به پردازندهی گرافیکی همانند آن چیزی که نشان دادیم، اطلاعاتی درج نشده بود، شما صرفا میتوانید با نگاه به اطلاعات پردازنده چنین چیزی را تشخیص بدهید.
کافی است ابتدا روی نوار افقی CPU Usage کلیک کنید. بعد از آن میتوانید از کادر پایینی ردیف مربوط به Gfx.WaitForPresent را مشاهده کنید. اگر مقدار این ردیف همانند تصویر زیر بسیار زیاد بود میتوانید همان نتیجهگیری قبلی را هم در این جا داشته باشید. در چنین وضعیتی شما بهتر است توصیههایی را به صورت قدم به قدم انجام دهید که به دلیل طولانی و پیچیده بودن آنها سعی میکنیم تمامی آنها را در مقالهی آموزشی بعدی توضیح دهیم.
همچنین اگر حالت برعکس این مسئله رخ داده باشد و همانند تصویر زمان پردازش پردازنده مرکزی بیشتر از پردازندهی گرافیکی باشد اصطلاحا گلوگاه بازی ما در این نقطه پردازندهی مرکزی است و برای این مسئله هم آشنایی با ساز و کار پردازنده در بازیهای رایانهای و اجرای چند توصیه قدم به قدم میتواند به شما در رفع مشکل کمک کند که همانند حالت قبل آن را به طور کامل در مقالهی آینده برای شما توضیح خواهیم داد.
به علاوهی موارد گفته شده شما میتوانید در هر یک از ردیفهای بخش پروفایلر اطلاعات مربوط به یک بخش را مشاهده کنید که معمولا برای حافظهی رم از واحد مگابایت و برای مثلا رابط کاربری (UI) از همان واحد میلیثانیه استفاده شده است. البته در مورد بخش فیزیک باید به این نکته اشاره کنیم که واحد این بخش بر اساس تعداد اشیا فعال بر اساس زیر شاخههایی است که در سمت چپ و در زیر قسمت فیزیک به آنها اشاره شده است. مثلا بر اساس اطلاعات همین بخش میتوانید به این جمعبندی برسید که متناسب با آن چیزی که در تصویر مشاهده میکنیم آیا لازم است که به تعداد فلان مقدار اشیا داینامیک یا صلب درون بازی داشته باشیم که حتی در مواقعی که درون صحنه نیستند هم قسمتی از منابع را برای پردازش مقادیر خود صرف کنند.
اما به عنوان نکتهی آخر برای مشاهدهی پارامترهای اساسی همانند آن چه در زیر نام هر بخش درج و رنگی برای آن درنظر گرفته شده، شما میتوانید با کلیک روی مربع کوچک کنار هر عنوان، آن گزینه را از بخش نمودارهای پروفایلر حذف کنید و مثلا در انتها صرفا یک گزینه را برای بررسی باقی بگذارید، همانند کاری که در تصویر زیر برای شاخص VSync انجام دادهایم.
حال اگر آن پارامتر به نسبت تاثیر خود بیش از حد در حال مصرف منابع است میتوانید آن را از بخش تنظیمات حذف کرده یا اصلاحات مورد نظرتان را صورت دهید. مثلا در همین مثال ما با غیرفعال کردن قابلیت V Sync توانستیم یه جهش بزرگ را در نرخ آنالیز فنی چیست؟ فریم بازی تجربه کنیم.
دانشگاه رازی
براساس تازهترین ارزیابی نشریات علمی جهان اسلام، سه نشریه علمی دانشگاه رازی در چارک اول (Q1) نشریات کشور قرار گرفتند.
در تازهترین ارزیابی نشریات علمی جهان اسلام؛
سه نشریه علمی دانشگاه رازی در چارک اول نشریات کشور قرار گرفتند
براساس تازهترین ارزیابی نشریات علمی جهان اسلام، سه نشریه علمی دانشگاه رازی در چارک اول (Q1) نشریات کشور قرار گرفتند.
راهنمای آدرس دانشکدهها، موقعیت گروههای آموزشی و برنامه هفتگی دانشجویان نوورود
راهنمای آدرس دانشکدهها، موقعیت گروههای آموزشی به تفکیک رشته و برنامه هفتگی دانشجویان نوورود اعلام گردید.
در مراسمی؛
سرپرست مدیریت امور پژوهشی دانشگاه رازی معرفی شد
دکتر حسین جوانشیری بهعنوان سرپرست مدیریت امور پژوهشی دانشگاه رازی معرفی شد.
گزارش تصویری/
بازدید رئیس دانشگاه از مراحل ثبتنام دانشجویان جدیدالورود
رئیس دانشگاه رازی در محل ثبتنام از چگونگی مراحل ثبتنام دانشجویان جدیدالورود بازدید به عمل آورد.
دکتر چقامیرزا خبر داد:
فراخوان مشارکت جامعه بزرگ دانشگاه رازی در "نظام پیشنهادات"
سرپرست مدیریت طرح و برنامه و نظارت راهبردی دانشگاه از فراخوان دعوت دانشگاهیان به مشارکت در سامانه نظام پیشنهادات خبر داد.
اطلاعیه ثبتنام پذیرفته شدگان آزمون سراسری ۱۴۰۱ در دانشگاه رازی
معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه در خصوص ثبتنام پذیرفتهشدگان آزمون سراسری ۱۴۰۱ اطلاعیه صادر کرد.
به میزبانی دانشگاه رازی؛
نشست جبهه علمی- فرهنگی کرمانشاه برگزار شد
نشست جبهه علمی- فرهنگی با موضوع تبیین وظایف گروههای مسئلهمحور و تهیه بستههای سیاستی برای حل مشکلات زیستبوم کرمانشاه برگزار شد.
افتخاری دیگر برای دانشگاه رازی؛
انتخاب پروفسور شمسیپور بهعنوان سرآمد علمی کشور در سال 1401
پروفسور شمسیپور عضو هیئت علمی دانشگاه رازی به عنوان سرآمد علمی کشور در سال ۱۴۰۱ انتخاب شد.
در تازهترین ارزیابی نشریات علمی جهان اسلام؛
سه نشریه علمی دانشگاه رازی در چارک اول نشریات کشور قرار گرفتند
براساس تازهترین ارزیابی نشریات علمی جهان اسلام، سه نشریه علمی دانشگاه رازی در چارک اول (Q1) نشریات کشور قرار گرفتند.
در مراسمی؛
سرپرست مدیریت امور پژوهشی دانشگاه رازی معرفی شد
دکتر حسین جوانشیری بهعنوان سرپرست مدیریت امور پژوهشی دانشگاه رازی معرفی شد.
گزارش تصویری/
اولین آزمون پایان دوره "آزفا" در دانشگاه رازی برگزار شد
اولین آزمون پایان دوره "آزفا" ویژه دانشجویان غیرایرانی در دانشگاه رازی برگزار شد.
افتخاری دیگر برای دانشگاه رازی؛
انتخاب پروفسور شمسیپور بهعنوان سرآمد علمی کشور در سال 1401
پروفسور شمسیپور عضو هیئت علمی دانشگاه رازی به عنوان سرآمد علمی کشور در سال ۱۴۰۱ انتخاب شد.
با هدف گسترش همکاریهای علمی، تحقیقاتی و آموزشی؛
دانشگاههای رازی و سالنتو ایتالیا تفاهمنامه همکاری مشترک امضا کردند +فیلم
تفاهمنامه همکاری دوجانبه میان دانشگاههای رازی و سالنتو به امضا رسید.
با تلاش عضو هیئت علمی دانشگاه رازی صورت گرفت؛
اخذ فلوشیپ 188 هزار یورویی اتحادیه اروپا
عضو هیئت علمی دانشگاه رازی موفق به اخذ حمایت مالی برای انجام پروپزال ارسالی خود جهت همکاری با آکادمی علوم لهستان شد.
با کسب رتبه "ب"
مجله Agrotechniques in Industrial Crops مورد تأیید وزارت علوم قرار گرفت
مجله Agrotechniques in Industrial Crops با صاحب امتیازی دانشگاه رازی مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار گرفت.
در دانشگاه رازی؛
چهارمین نشست گروه کاری آموزش استان کرمانشاه برگزار شد
نشست گروه کاری آموزش استان با موضوع «بررسی تاثیر آموزشگاههای علمی بر کیفیت آموزش، آسیب شناسی مدارس غیرانتفاعی و غیردولتی در مقایسه با.
گزارش تصویری/
بازدید رئیس دانشگاه از مراحل ثبتنام دانشجویان جدیدالورود
رئیس دانشگاه رازی در محل ثبتنام از چگونگی مراحل ثبتنام دانشجویان جدیدالورود بازدید به عمل آورد.
رهبر معظم انقلاب در مراسم عزاداری دانشجویان بهمناسبت اربعین:
هیئت باید پایگاه و مرکز تبیین باشد
حسینیه امام خمینی (ره) در اربعین سید و سالار شهیدان میزبان هیئتهای دانشجویی بود.
اطلاعیه اسکان در سراهای دانشجویی در دانشگاه رازی
معاونت دانشجویی دانشگاه رازی در خصوص اسکان در سراهای دانشجویی اطلاعیه صادر کرد.
گزارش تصویری/
برگزاری دوره مربیگری درجه D فوتبال در دانشگاه رازی
دوره مربیگری درجه D فوتبال به میزبانی دانشگاه رازی برگزار شد.
دکتر احمدی در نشست کارگروه علمی مشورتی شورای فرهنگ عمومی:
دانشجویان دانشگاه رازی بورسیه شغلی میشوند/ سرفصلهای درسی تغییر میکند
نشست مشترک تخصصی کارگروه علمی مشورتی شورای فرهنگ عمومی استان کرمانشاه برگزار شد.
گزارش تصویری/
آیین اختتامیه "طرح حامیم" در دانشگاه رازی برگزار شد
آیین اختتامیه طرح "حامیم"، با حضور شرکتکنندگان این دوره و تقدیر از برگزیدگان، در آنالیز فنی چیست؟ دانشگاه رازی برگزار شد.
معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه:
نقض مقررات عفاف و حجاب منجر به بروز آسیبهای فرهنگی و آموزشی میشود
دکتر حاج زینالعابدینی گفت: نقض مقررات عفاف و حجاب منجر به بروز اختلال در حوزههای فرهنگی و آموزشی در دانشگاه میشود.
در نشست مجمع عمومی؛
4 دانشجوی دانشگاه رازی به عضویت اتحادیههای علمی دانشجویی کشور درآمدند
چهار دانشجوی دانشگاه رازی آنالیز فنی چیست؟ طی برگزاری انتخابات، به عضویت اتحادیههای علمی دانشجویی کشور درآمدند.
دکتر چقامیرزا خبر داد:
فراخوان مشارکت جامعه بزرگ دانشگاه رازی در "نظام پیشنهادات"
سرپرست مدیریت طرح و برنامه و نظارت راهبردی دانشگاه از فراخوان دعوت دانشگاهیان به مشارکت در سامانه نظام پیشنهادات خبر داد.
به میزبانی دانشگاه رازی؛
نشست جبهه علمی- فرهنگی کرمانشاه برگزار شد
نشست جبهه علمی- فرهنگی با موضوع تبیین وظایف گروههای مسئلهمحور و تهیه بستههای سیاستی برای حل مشکلات زیستبوم کرمانشاه برگزار شد.
چهل و دومین سالگرد دفاع مقدس؛
هفته دفاع مقدس گرامی باد
هفته دفاع مقدّس و یاد و خاطره رزمندگان و شهدای والامقام ایران اسلامی گرامی باد.
در جلسه هیئت ممیزه؛
۴ عضو هیئت علمی دانشگاه رازی ارتقاء یافتند
در جلسه هیئت ممیزه، تعداد چهار نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه رازی در رشتههای مختلف ارتقاء مرتبه یافتند.
گزارش تصویری /
بازدید مشاور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از دانشگاه رازی
مشاور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از دانشگاه رازی بازدید کرد.
به میزبانی دانشگاه رازی صورت گرفت؛
نشست تبیین آییننامه اجرای تبصره ماده 66 پرداخت شهریه دانشجویان شاهد و ایثارگر
نشست برنامه تبیین و تشریح آییننامه اجرای تبصره ماده 66 پرداخت شهریه دانشجویان شاهد و ایثارگر در دانشگاه رازی برگزار شد.
گامی دیگر برای گسترش همکاریهای دانشگاهی؛
دانشگاههای رازی و علمی-کاربردی تفاهمنامه همکاری مشترک امضا کردند
تفاهمنامه همکاری دوجانبه میان دانشگاه رازی و دانشگاه جامع علمی-کاربردی کرمانشاه به امضا رسید.
🎥 تازههای دانشگاه؛
فیلم/عناوین رویدادهای نیمه اول شهریور 1401
مهمترین رویدادهای نیمه نخست شهریور ماه 1401 را ببینید.
سرپرست مدیریت امور پژوهشی دانشگاه منصوب شد
رئیس کمیسیون تخصصی فنی مهندسی، هنر و معماری دانشگاه منصوب شد
رئیس کمیسیون تخصصی علوم پایه دانشگاه منصوب شد
دانشگاه رازی، جایگاه فرهیختگان آینده
دانشگاه رازی فعالیت خود را از بهمن ماه سال ۱۳۵۱ با عنوان «دانشکده علوم کرمانشاهان» به ریاست مرحوم دکتر «عبدالعلی گویا» آغاز کرد و در سال تحصیلی ۱۳۵۲-۱۳۵۱ برای اولین بار پذیرای ۲۰۰ دانشجو در رشتههاي فیزیک، شیمی، زیستشناسی و ریاضی شد. اين مركز در سال 1353 به «دانشگاه رازي» تغيير نام يافت و در ادامه، با تاسیس «دانشکده پزشکی کرمانشاه»، «تربیت دبیر سنندج» و «دانشکده دامپروری ایلام» توسعه یافت. با گسترش آموزش عالی پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، این دانشکدهها استقلال يافته و با عناوين «دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه»، «دانشگاه کردستان» و «دانشگاه ایلام» به فعالیت خود ادامه دادند. دانشگاه رازی به عنوان دانشگاه معین استان، هم اینک از وجود بیش از 465 عضو هیئت علمی فرهیخته و 487 کارمند پرتلاش بهره می برد و در حال حاضر بیش از 11000 دانشجو در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای عمومی و دکترای تخصصی مشغول به تحصیل هستند.
تجزیه و تحلیل شغل چیست و چگونه انجام میشود؟
تقریباً در تمام فهرستهای وظایف مدیر منابع انسانی چشمتان به عبارت تجزیه و تحلیل شغل یا Job Analysis میخورد.
در این درس میخواهیم مفهوم تجزیه و تحلیل شغل را توضیح دهیم و بگوییم که این کار چه فایدهای دارد. البته قصد نداریم وارد جزئیات شویم و دربارهی روش های تجزیه و تحلیل شغل حرف بزنیم و یا به مراحل تجزیه و تحلیل شغل بپردازیم. روشها و تکنیکهای این کار بحث گستردهای را میطلبد و باید در قالب درسهای مستقل شرح داده شود.
بنابراین فعلاً هدفمان صرفاً آشنایی با اصطلاح «تجزیه و تحلیل شغل» است و از تعریف تجزیه و تحلیل شغل فراتر نمیرویم.
در بخش پایانی این درس – که مهمترین بخش درس هم محسوب میشود – توضیح خواهیم داد که تجزیه و تحلیل شغل در دنیای امروز چه چالشهایی دارد و آیا واقعاً چنین کاری را میتوان برای یک کسب و کار کوچک و یا استارتاپ هم انجام داد؟ یا باید بپذیریم که تجزیه و تحلیل شغل صرفاً در سازمانها و شرکتهای بزرگ معنا پیدا میکند؟
آنچه در ادامه میخوانید:
ویژگی های شغلی در زمان استخدام همکار جدید
فرض کنید دوستتان که مدیرعامل یک شرکت بازرگانی است به شما میگوید که در جستجوی یک همکار جدید به عنوان مسئول دفتر و دستیار مدیرعامل است و از شما میخواهد که اگر کسی را میشناسید به او معرفی کنید.
احتمالاً از او خواهید پرسید: «او را برای چه نوع کارهایی میخواهی؟ فرد مورد نظر تو باید چه ویژگیهایی داشته باشد؟»
در اینجا بسته به اینکه دوستتان چقدر با مدیریت منابع انسانی آشنا باشد و تجربههای قبلیاش از همکاران پیشین چگونه بوده باشد، پاسخهای متفاوتی خواهید شنید. جملات زیر از جمله پاسخهایی هستند که معمولاً در چنین شرایطی میشنویم:
همین که آدم باشد کافی است!
کار عجیبی نمیخواهیم: وظایف عمومی یک مسئول دفتر؛ همین کارهایی که همه انجام میدهند.
کسی شبیه مسئول دفتر خودتان.
حجم کار ما زیاد و سنگین است. کسی که از عهدهی این حجم بر بیاید.
بعید هم نیست که دوستتان با جستجو در اینترنت، فهرستی از ویژگیهای یک مسئول دفتر خوب را پیدا کرده و به شما نشان دهد. شاید او هنگام نشان دادن فهرست چنین حرفهایی هم بزند: «به نظرم این فهرست خوب است؛ حالا اگر همهاش نشد، نصفش هم باشد عالی است.» [و شما در این میان میمانید که دقیقاً کدام نصف را میگوید.]
این نوع بحثها الزاماً در سطح مدیران کمتجربه و کمسواد در سازمانهای ضعیف و کوچک روی نمیدهد. بلکه کاملاً ممکن است که چنین حرفهایی را در گفتگوهای جدی میان مدیران ارشد شرکتها و سازمانهای بزرگ بشنوید.
البته باید بپذیریم که با وجود فراوانی افراد کارجو، دسترسی به انسانهای توانمند و شایسته در فضای کشور ما چندان هم ساده نیست و گاهی به همین علت، مدیران ترجیح میدهند فرایند جدی و حرفهای جستجو و جذب را رها کرده و به شکلی غیررسمی و خارج از چارچوب روشهای متعارف مدیریت منابع انسانی، برای یافتن همکاران تازه تلاش کنند.
اما این نکته را هم باید مد نظر قرار دهیم که:
اگر در زمان انتخاب همراهان و همکاران جدید برای موقعیتهای شغلی مختلف، دقت کافی به خرج ندهیم و فرایندهای علمی و راهکارهای تجربهشده را به کار نگیریم، در طول زمان دردسرها و هزینههای مادی و روانی بسیاری به ما تحمیل خواهد شد.
بنابراین حتی در شرایطی که بازار منابع انسانی کشور ضعیف است و به سختی میتوان افراد توانمند و شایسته را برای موقعیتهای شغلی یافت، همچنان توجیه دارد که صبور باشیم و با صرف وقت و انرژی، فرایند جذب را تا حد امکان به شکل علمی و به دور از سلیقهی فردی اجرا کنیم.
پس از این مقدمه اکنون مفهوم تجزیه و تحلیل شغل را کمی دقیقتر توضیح داده و درس را ادامه میدهیم.
تجزیه و تحلیل شغل چیست؟
تجزیه و تحلیل شغل را میتوان به دو شکل مختصر و مفصل تعریف کرد. ابتدا یک تعریف مختصر را مرور کنیم (+ | فصل نهم):
تجزیه و تحلیل شغل یک فرایند است که طی آن اطلاعات مربوط به یک کار:
میشود. برای تجزیه و تحلیل شغل رویکردهای مختلف و متنوعی وجود دارد که لزوماً شبیه یکدیگر نیستند.
اما اگر به دنبال تعریفی جامعتر با جزئیات بیشتر هستید، شاید توصیف زیر مناسبتر باشد (+/+):
تجزیه و تحلیل شغل از جنس گردآوری اطلاعات است. این اطلاعات میتواند به حوزههای زیر مربوط باشد:
- رفتارهای مرتبط با هر شغل (مثلاً فعالیتهای هر شغل و فرایندهای کاری مرتبط با آن)
- ویژگیهای انتزاعیتر و درونیتر هر شغل (مانند تصمیمگیریها، شیوهی نظارت در آن شغل و نیز اطلاعاتی که باید توسط فرد شاغل در آن شغل پردازش شود)
- کاربرد ابزارها، مواد و ماشینآلات در آن شغل (فرد شاغل با چه نرمافزارها و سختافزارهایی سر و کار دارد؟)
- روشهای ارزیابی عملکرد در آن شغل (خروجی آن شغل را چگونه اندازه میگیرند؟ خطاها را چطور؟)
- فضای پیرامونی شغل (شرایط محیط کار، خطرها، همکاران، سیستمهای پرداخت و جبران خدمت)
- ویژگیهای فردی مورد نیاز برای آن شغل (مهارتها، تواناییهای فیزیکی، صفات شخصیتی و …)
اگر تعریفهای بالا کمی برای شما پیچیده هستند یا ترجیح میدهید توضیحی سادهتر و شاید کاربردیتر از تجزیه و تحلیل شغل در ذهنتان بماند، میتوانید تعریف زیر را به خاطر بسپارید. البته این تعریف با وجود جذاب و ساده بودن، نقصهایی هم دارد که در ادامهی درس متوجه آنها خواهید شد (+):
دسترسی کامل به مجموعه درسهای آموزش مدیریت منابع انسانی برای اعضای آنالیز فنی چیست؟ ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
تعداد درسها: ۲۱ عدد
دانشجویان این درس: ۲۵۹۴ نفر
تمرینهای ثبتشده: ۸۷۳ مورد
با عضویت ویژهی متمم علاوه بر دسترسی به درسهای منابع انسانی به مباحث متنوع دیگری نیز دسترسی خواهید داشت که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
شاید برایتان جالب باشد که بررسیهای ما نشان داده در میان دوستان متممی، کسانی که به رفتار سازمانی علاقهمند بودهاند، برای مطالعهی درسهای زیر هم وقت گذاشتهاند:
دوره MBA (مطالعهی منظم همهی درسها)
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم آنالیز فنی چیست؟ همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
کاربرد تجزیه و تحلیل شغل در برنامه ریزی توسعه فردی
ممکن است در نگاه اول فکر کنید که تجزیه و تحلیل شغل فقط برای سازمانهای بزرگ مفید است. سازمانها و مجموعههایی که یک ساختار رسمی و چارت سازمانی بزرگ دارند و چند نفر در واحد مدیریت منابع انسانی آنها کار میکنند.
اما تجزیه و تحلیل شغل کاربرد دیگری هم دارد: برنامه ریزی برای توسعه فردی.
فرض کنید شما میخواهید بعداً به تحلیلگر کسب و کار تبدیل شوید. یا قصد دارید در زمینهی دیجیتال مارکتینگ فعالیت کنید. قاعدتاً مهمترین سوالی که برایتان مطرح میشود این است که شرکتها و کارفرماها از من به عنوان تحلیلگر کسب و کار یا مثلاً دیجیتال مارکتر چه انتظاراتی خواهند داشت؟
یکی از بهترین منابعی که میتوانید به آنها مراجعه کنید، گزارشهای تجزیه و تحلیل شغلی است. بسیاری از این گزارشها را میتوان در اینترنت یافت و مطالعه کرد.
پس اگر در حال برنامهریزی برای مسیر شغلی خود هستید و میخواهید در سالهای پیش رو به جایگاهی بالاتر در حرفهی فعلی یا یک شغل کاملاً متفاوت دست پیدا کنید، از اهمیت گزارشهای تجزیه و تحلیل شغل غافل نشوید.
بدیهی است این گزارشها هرگز به شکل کامل بر واقعیتِ پیشِ روی شما منطبق نیستند. اما هر چه باشند، از اینکه در خلوت خود بنشینید و بخواهید حدس بزنید که چه تلاشها و تمرینها و مطالعههایی میتواند شانس شما را برای موفقیت در آینده افزایش آنالیز فنی چیست؟ دهند بهتر است.
ضمن اینکه اگر شرح شغل و شرایط احراز یک شغل را بدانید، احتمالاً توانایی شما در متقاعد کردن مصاحبهکنندگان در جلسه مصاحبه شغلی نیز بیشتر خواهد شد.
روندهای جاری در بحث تجزیه و تحلیل شغل
میدانیم که بحث تجزیه و تحلیل شغل (نه لزوماً با همین عنوان، اما به همین منظور) قدمتی طولانی دارد. توضیح مارک ویلسون – خلاصهشده و با جملهبندی متمم -در این زمینه جالب است (+):
چند پرسش، و پاسخ آنها
تجزیه و تحلیل شغل در سازمان بر عهده کیست؟
طبیعتاً در سازمانهای بزرگ، دپارتمان منابع انسانی یا فردی که به عنوان کارشناس منابع انسانی فعالیت میکند مسئول تجزیه و تحلیل شغل خواهد بود. اما این فرایند به شکلی نیست که بشود آن را در داخل واحد منابع انسانی و پشت درهای بسته انجام داد. گزارش تجزیه و تحلیل شغل وقتی ارزشمند و قابلاتکاست که کارشناسان منابع انسانی بخشهای دیگر سازمان را هم در تهیه و تدوین آن دخیل شوند.
ضمناً در بسیاری از کسب و کارها «مدیران عملیاتی» نقش اصلی را در تجزیه و تحلیل شغل ایفا میکنند. چون کمتر کسی به خوبی آنها میداند که هر شغل چه فعالیتها، وظایف و مسئولیتهایی را شامل میشود.
چه منبعی برای آشنایی با تجزیه و تحلیل مشاغل خوب است؟
طبیعتاً جستجو در گوگل و نیز بررسی سایتهای کاریابی میتواند در این زمینه الهامبخش باشد. اما پیشنهاد ما این است که حتماً به سایت O*Net هم سر بزنید و چارچوب پیشنهاد شده در آن را هم بررسی کنید. ما در متمم این سایت را در قالب یک مطلب جداگانه معرفی کردهایم (سایت O*Net | شبکه اطلاعات مشاغل).
شرح شغل و شرایط احراز شغل دو اصطلاح کلیدی این درس بودند و بارها تکرار شدند. پیشنهاد ما این است که حتماً درسهای مربوط آنها را هم در کنار درس حاضر بخوانید:
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مدیریت منابع انسانی به شما پیشنهاد میکند:
آنالیز فنی چیست؟
سامانه فیش 24 چیست؟
این سامانه برای کارفرمایان و پرسنل تحت پوشش آنها طراحی شده است و استفاده از آن برای همه کارفرمایان با هر تعداد پرسنل امکانپذیر است، تمام کارفرمایان قادرند اسناد مورد نظرشان را در این سامانه بصورت آنلاین بارگذاری نموده و کارکنان با ورود به این سامانه، اسنادی که برای آنها ارسال شده است را مشاهده کنند. این اسناد میتواند شامل هرنوع فیش حقوق، قرارداد کار، حکم کارگزینی و یا هر سند دیگری با فرمت pdf باشد.
ویژگیهای سامانه:
شیوه قدیمی چاپ و توزیع فیش حقوق یا هر سند دیگری بین کارفرما و پرسنل منسوخ شده است!
این سامانه راهکار آنلاین و سریعی را برای همه کارفرمایان یا شرکتها فراهم کرده است
امکان ارسال هرنوع سند
کارفرمایان علاوه بر ارسال فیش حقوق، امکان توزیع آنلاین هر نوع سندی دیگری مثل حکم کارگزینی، قرارداد کار، برگه تسویه حساب، فیش عیدی، فیش میاندوره، معرفی نامه و یا هر سند دیگری با فرمت pdf را برای پرسنل خود با تعیین زمان انقضاء دارند.
ورود پرسنل بدون ثبت نام
این سامانه به گونه ای طراحی شده است که پرسنل شما نیاز به ثبت نام در سامانه ندارند و فقط از طریق شماره موبایل و تعیین کلمه عبور با استفاده از کد پیامکی به اسناد خود دسترسی خواهند داشت
محیط کاربری آسان
راحتی کاربران در استفاده از سامانه های تحت وب بسیار مهم است، با توجه به این موضوع در طراحی این سامانه بسیار دقت شده است تا در کنار قابلیتهای فراوان، کاربران به راحتی از قابلیتهای آن استفاده نمایند .
اطلاع رسانی پیامکی
زمانی که کارفرمایان برای کارکنان خود فیش حقوق یا هر سند دیگری را ارسال میکنند میتواند از سامانه درخواست نمایند که برای کارکنان پیامکی جهت اطلاع رسانی به شماره موبایل آنها ارسال گردد.
منعطف برای کارفرمایان
جهت آماده سازی اسناد قبل از ارسال به سامانه نیاز به نرم افزارهای مالی خاصی ندارید، شما بعنوان کارفرما اگر از اکسل هم استفاده میکنید فقط کافیست فیش حقوق یا اسناد موردنظر را با فرمت pdf که یک استاندارد جهانی است، در سامانه بارگذاری کنید.
ویژگیهای باورنکردنی
قابلیتها و انعطاف این سامانه فراتر از تصور شماست، ما با استفاده از آخرین تکنولوژیهای نرم افزاری این سامانه را تولید کرده ایم، با عضویت و استفاده از این سامانه، توزیع هر سندی توسط کارفرمایان برای پرسنل بسیار سریع و آسان خواهد بود.
بازدهی بیشتر مجموعه
در سیستمهای مدیریتی یکی از مهمترین بخشها، بخش مربوط به کارگزینی و حقوق و دستمزد میباشد، توزیع سریع اسنادی مثل فیش حقوق یا احکام کارگزینی بصورت آنلاین و فوری باعث ارتباط بهتر بین کارفرمایان و کارکنان شده و باعث بازدهی بیشتر مجموعه خواهد شد.
امنیت مناسب
حریم خصوصی و امنیت در این سامانه از اهمیت ویژه ای برخوردار است، ما با رعایت اصول امنیتی و کنترل دسترسی کاربران، تمامی اطلاعات کارفرمایان و پرسنل آنها را محافظت کرده ایم تا امنیت کارفرمایان و پرسنل آنها بصورت استاندارد تامین گردد.
پشتیبانی کارفرمایان
پشتیبانی مناسب و به موقع می تواند به اندازه کیفیت محصول ارائه شده دارای اهمیت باشد. به کمک سیستم پشتیبانی براحتی با واحد پشتیبانی، ارتباط برقرار نموده و پاسخ مناسب را دریافت کنید.
فقط در 3 گام فیش حقوق پرسنل خود را بصورت آنلاین توزیع کنید
کارفرمای گرامی همین حالا شروع کنید، چون ارتباط شگفتانگیزی را با پرسنل خود در پیش رو خواهید داشت!
ثبت نام کارفرمایان در سامانه
کارفرمای محترم در گام اول پس از تکمیل مراحل ثبت نام میتوانید از قابلیتهای سامانه استفاده کنید
فیش پرسنل را ارسال کنید
در گام دوم و بعد از ورود به سامانه شما میتوانید فیش حقوق یا هر سند دیگری را برای کارکنان خود ارسال نمایید
سند ارسالی به کارکنان رسید
در گام آخر کار تمام است، حالا پرسنل شما میتوانند فیش حقوق یا هر سند دیگری که ارسال کرده اید را مشاهده یا دانلود نمایند.
:: توجه توجه ::
حقوقبگیر محترم جهت مشاهده فیش حقوق، نیاز به ثبت نام ندارید. لطفاً از طریق لینک زیر به سامانه وارد شوید
فقط شرکتها یا کارفرمایان جهت بارگذاری اسناد از طریق لینک زیر ثبت نام نمایند
آمار لحظه ای سامانه.
391+ کارفرما
688+ کارگاه
37578+ پرسنل
27+ خبر
سوالات متداول
پرسنل در این سامانه نیاز به ثبت نام ندارند و فقط کافیست از طریق کامپیوتر،موبایل یا تبلت با مراجعه به صفحه (ورود به سامانه) با وارد کردن شماره موبایل و دریافت کد پیامکی به سامانه وارد شده و ملزم به تکمیل پروفایل خود که شامل نام و نام خانوادگی و کدملی میباشند، پس از تکمیل پروفایل امکان مشاهده و دانلود فیشهای حقوق یا اسناد خود میباشند.
این سامانه یک سامانه عمومی است و کارفرمایان یا شرکتها برای استفاده از این سامانه باید فرم ثبت نام را در قسمت (ثبت نام کارفرما) تکمیل کنند تا پس از تایید به پنل کارفرما دسترسی آنالیز فنی چیست؟ داشته و از آن طریق برای پرسنل خود فیش حقوق یا هر سند دیگری را ارسال کنند. (توجه: پرسنل در این سامانه نیاز به ثبت نام ندارد و فقط با شماره موبایل خود به سیستم وارد میشوند)
بله، تکمیل مدارک برای کارفرمایان و شرکتها در سامانه الزامیست، مگر در شرایط خاص و تماس با بخش پشتیبانی و با صلاحدید آنالیز فنی چیست؟ مدیرسامانه اینکار انجام خواهد شد.
بله این سامانه برای هر نوع کارفرمایی که قصد ارسال اسناد برای پرسنل خود را دارد مناسب است، انواع شرکتها، موسسات، کارگاهها، پیمانکاران، کارخانجات، فروشگاهها، رستورانها، هتلها، بیمارستانها، ادارات، سازمانها و. با استفاده از این سامانه قادر خواهند بود معضل چاپ و توزیع اسناد را برای همیشه برطرف کنند.
این سامانه یک فایل pdf که میتواند شامل چندین صفحه باشد را دریافت کرده و بر اساس شماره موبایلی که در صفحات درج شده است نسبت به توزیع آنها بصورت اتوماتیک اقدام میکند، پس وجود یک شماره موبایل معتبر در صفحات سند الزامیست.
بله هر سندی، با هر زبانی اعم از فارسی، انگلیسی، عربی و. در این سامانه برای پرسنل قابل ارسال و توزیع میباشد، کافیست فایل pdf خود را در سامانه بارگذاری کنید و بقیه امور را به سامانه بسپارید. سامانه با بالاترین سرعت فایل شما را آنالیز میکند و در صورت وجود خطاهای احتمالی آنها را اعلام و سپس با تأیید شما بارگذاری به سرعت انجام می شود.
خیر، شما از هر نرم افزار حقوق و دستمزد، مالی، Word و یا Excel میتوانید استفاده کنید، فقط کافیست برای بارگذاری اسناد در این سامانه شماره موبایل پرسنل خود را در صفحات اسناد درج نموده و یک خروجی با فرمت pdf از فیشهای حقوق یا اسناد خود بگیرید و آن فایل را در سامانه بارگذاری کنید، سامانه بصورت خودکار از طریق شماره موبایلهای وارد شده اقدام به توزیع صفحات برای پرسنل خواهد کرد، فقط دقت داشته باشید که هر صفحه فقط دارای یک شماره موبایل باشد. جهت آموزش کامل این موارد پس از ورود به سامانه ویدیوی آموزشی را بصورت کامل و با دقت مشاهده نمایید.
در صورتیکه شماره موبایل شما توسط کارفرمایتان به اشتباه ذخیره شده و برای شما اسنادی ارسال نمیگردد، کافیست با کارفرما یا شرکت خود تماس بگیرید و درخواست تغییر شماره موبایل را به آنها اعلام کنید تا اسناد به شماره موبایل صحیح شما ارسال گردد.
اگر شما بعنوان کارفرما اسنادی را برای یک پرسنل به شماره موبایل اشتباه ارسال کرده باشید این اسناد پس از توزیع غیرقابل بازگشت یا تغییر هستند ولی شما میتوانید شماره موبایل جدید پرسنل را در اسناد خود ویرایش نموده و برای شماره موبایل جدید مجدداً سند یا فیش حقوق را ارسال کنید. پس کارفرمایان عزیز تلاش نمایند که از صحت شماره موبایلها قبل از ارسال اسناد اطمینان حاصل نمایند که مسئولیت هرگونه اشتباه در این خصوص بعهده کارفرمایان و کارکنانی که شماره موبایل اشتباه در اختیار کارفرمایان قرار میدهند میباشد.
بله، کارفرمایان قادرند فیشهای حقوق و یا اسناد ارسالی را در هر زمان غیرفعال کنند، برای این کار فقط کافیست آن سندی که از توزیع آن منصرف شده اند را به حالت غیرفعال تغییر دهند تا دسترسی پرسنل به آن فیشها یا اسناد غیرفعال گردد.
خیر، این سامانه فقط جهت توزیع فیش حقوق و اسناد طراحی و پیاده سازی شده است، ولی اگر قصد تهیه نرم افزار حقوق و دستمزدی را دارید که به راحتی بتوانید فیش حقوق و سایر اسنادتان را در سامانه فیش 24 توزیع کنید میتوانید از نرم افزار حقوق و دستمزد ویژن استفاده نمایید. برای تهیه این نرم افزار با شماره تلفن 52881-021 شرکت ویژن پردازش تماس حاصل نموده و یا به سایت http://www.vpg.ir مراجعه نموده و کاملترین نرم افزار حقوق و دستمزد را تهیه و استفاده نمایید.
بله، امکان ارسال فیش حقوق یا هر سندی به دفعات و هر تعداد برای کارفرمایان وجود دارد ولی از ارسال اسناد تکراری برای پرسنل خود اجتناب نمایید مگر اینکه واقعا اسناد شامل تغییراتی باشد که حتماً نیاز به ارسال مجدد آنها را داشته باشید.
دیدگاه شما