سود هر سهم و عملیات مستمر

با سلام خدمت شما دوست عزیز و کاربر گرامی.ممنون از اینکه از وبلاگ ما دیدن میکنید و پوزش به خاطر اینکه وبلاگمون به روز نیست.اخه وبلاگ جدیدی برای انجمن راه اندازی کردیم. ادرسشم اون پایین مایینا هست.ممنون میشم که به وبلاگ جدیدمون هم سری بزنید.با تشکر

انجمن علمی حسابداري-دانشگاه خزر

در حالي كه عده اي ديگر بر اين باورند كه فقط آن گروه از رويدادهاي واقع شده طي دوره كه ناشي از هملكرد جاري و مستمر واحد تجاري است , در محاسبه سود خالص بايد دخالت داده شود . در هر حال , مباحثات فوق باعث پيدايش دو مفهوم اساسي در مورد اندازه گيري سود خالص دوره شده است . اين دو مفوم عبارتند از :

نظريه عمل كرد جاري

مفهوم عمل كرد جاري به اندازه گيري كارايي واحدتجاري تاكيد دارد.اسطلاح كارايي به استفاده موثر از منابع موجود واحد تجاري در عمليات در كسب سود , مربوط مي شود .در تعبير اقتصادي كارايي به تركيب صحيح عوامل توليد يعني زمين , نيروي كار , سرمايه و مدريت مربوط مي شود ..

در محاسبه سود بر اساس نظريه فوق , تاكيد خاصي بر اصلاحات ((جاري )) و (( عمليات )) شده و فقط آن نوع از رويدادها وتغييرات ارزش كه توسط مدريت (( قابل كنترل )) بوده و معلول تصميمات ((دوره جاري )) است بايد در محاسبه دخالت داده شود .

طبق نظريه عملكرد جاري , تغييراتي كه مربوط به دوره هاي قبل بوده اما در دوره هاي مزبور شناسايي و ثبت نشده است , نبايد در محا سبه سود خالص منظور شود ,

نظريه شمول كلي (سود جامع (

طبق اين نظريه , سود بايد شامل كليه تغييرات در حقوق صاحبان سهام , كه با ثبت عمليات يا تجديد ارزيابي وا ح د تجاري طي يك دوره مالي مشخص شناسايي مي شود , با استثناي توزيع سود سهام و نقل و انتقال سرمايه اي , باشد .

دلايل طرفداران نظريه عملكرد جاري

1.سود خالص بايد بر عمليات عادي و متعارف واحد تجاري تاكيد كند واقلام غير متفرقه (اقلامي كه غير عادي و غير مستمر مي باشند ) در آن منظور نشود .

2. منظور اصلي از تهيه صورتحساب سود و زيان سالانه , آگاه كردن گروه هاي ذينفع از مبلغي است كه واحد تجاري از محل عمليات جاري طي دوره مالي تحصيل كرده است .

3.سود خالص دوره مالي بايد آشكارا نشان دهد كه در دوره جاري چه رويدادهايي اتفاق افتاده است تا مقايسه عمليات با سالها ي قبل و با عملكرد ساير واحدهاي تجاري امكان پذير باشد .

4.استفاده كنندگان صورتهاي مالي , در صورت منظور كردن اقلام غير متفرقه در محاسبه سود خالص , غالبا توانايي تعيين سود تحصيل شده از عمليات را ندارند .

5. انعكاس اقلام غير متفرقه ي با اهميت در صورت سود وزيان ممكن است آنچنان سود خالص را تعريف كند كه موجب قضاوتهاي نابجا در مورد نتيجه عملكرد واحد تجاري شود .

دلايل طرفداران نظريه شمول كلي

طرفداران نظريه شمول كلي ادعا مي كنند كه گزارش اقلام مؤثر بر حقوق صاحبان سهام در صورت سود و زيان , به استثناي توزيع سود سهام و معاملات بين واحد تجاري وصاحبان آن , اطلاعات مفيدتري را در اختيار استفادكنندگان صورتهاي مالي قرار مي دهد

1.اگر سودهاي خالص سالانه براي تمام عمر واحد تجاري با هم جمع شود

بايد عادل كل يود خالص واحد مزبور باشد . عدم انعكاس اقلام بدهكارناشي از رويدادهاي غير مترقبه و يا اصلاحات دوره هاي قبل در محاسبه سود خالص دوره هاي مربوط باعث مي گردد كه سود آن دوره ها بيش از ميزان واقع گزارش شود .

2.حذف برخي از اقلام بدهكار يا بستنكار از محاسبه سود خالص باعث دستكاري و تحريف احتمالي رقم سود خالص سالانه مي شود .

3.اگر صورتحساب سود و زيان شامل كليه اقلام درآمد و هزينه شناسايي شده در طي دوره باشد . تهيه آن آسانتر و براي استفاده كنندگان صورتهاي مالي , مفهومتر بوده و دستخوش قضاوتهاي قردي مديران يا حسابداران تهيه كننده ي صورتهاي مالي قرار نمي گيرد .

اجزاي تشكيل دهنده گزارش مالي

جهت كمك به استفاده كنندگان صورتهاي مالي و تلاش به منظور افزايش قابليت درك و فهم آنان از عملكرد مالي واحد تجاري گزارش عملكرد مالي به دو بخش مجزا , تحت عنوان صورت سود و زيان و صورت سود و زيان جامع تقسيم شده است .

صورتحساب سود وزيان , شكل نحوه ارائه آن

صورت حساب سود وزيان را مي توان به اشكال مختلف و با توجه به مفاهيم مختلف درآمد تفكيك و طبقه بندي هزينه ها ارائه كرد . در عمل , صورتحساب سود وزيان به دو شكل متفاوت ارائه مي شود كه عبارتند از :

الف ) شكل چند مرحله اي

ب ) شكل يك مرحله اي

شكل چند مرحله اي صورتحساب سود وزيان مبتني بر طبقه بندي اقلام و تفكيك نتايج حاصل از عمليات جاري از نتايج فعاليتهاي جنبي و غير عملياتي است .

در صورت حساب سود و زيان يك مر حله اي , هيچ گونه طبقه بندي بين اقلام درآمد و هزينه به عمل نمي آيد بلكه كليه درآ مدها اعم از عمليات يا غير عملياتي از يك طرف و كليه هزينه ها نيز اعم از عملياتي و غير عملياتي و حتي ماليات , از طرف ديگر با هم جمع شده و سپس جمع هزينه ها از جمع درآ مد ها كسر مي گردد تا سود ويژه به دست آيد (شكل 2-2 )

صورتحساب سود و زيان به شكل يك يا چند مرحله اي را مي توان به صورت تفضيلي يا فشرده ارائه كرد .

بسياري از واحد هاي تجاري براي گزارش نتايج عمليات خود , شكل فشرده صورتحساب سود و زيان را به كار مي برند . در اين حالت جزئيات اقلام منعكس شده در سود و زيان , در يادداشتهاي پيوست صورتهاي مالي افشاء خواهد شد .

در عمل شكل چند مرحله اي و فشرده صورتحساب سود و زيان كاربرد بيشتري دارد .

طبقه بندي صورتحساب سود و زيان

به منظور سهولت مقايسه نتايج عملكرد هر دوره با دوره هاي ديگر و براي اينكه اطلاعات ارائه شده در صورت سود و زيان جهت تصميم گيريهاي اقتصادي مفيد واقع شود , اقلام صورت حساب مزبور به دو طبقه كلي تقسيم مي شود :

2.اقلام غير عادي (غيرمتفرقه )

اقلام غير عادي (غير متفرقه )

اقلام عادي عبارت است از اقلام درآمد يا هزينه اي كه از فعاليتهاي معمول مستمر و منظم واحد تجاري ناشي و يا وقوع آنها در طي سود هر سهم و عملیات مستمر يك دوره مالي متصور مي باشد . اين اقلام خود به دو دسته قابل تقسيم است :

الف) اقلام عادي عملياتي

اقلام عادي عملياتي عبارتند از درآمد و هزينه هايي كه در نتيجه انجام عمليات مرتبط به موضوع اصلي فعاليتهاي واحد تجاري حاصل مي شود . اقلام غير عادي انتظار نمي رود كه به طور عادي و مستمر به وقوع پيوندد . بنابران شرط طبقه بندي درآمد و يا هزينه اي به عنوان اقلام غير مترقبه داشتن هر دو شرط غير عادي بودن و غير مستمر بودن مي باشد .

ب) اقلام عادي غير عملياتي

اقلامي غير عادي مي باشد كه با توجه به محيط فعاليت واحد تجاري با عمليات عادي و متعارف واحد تجاري آشكارا ارتباط نداشته ويا تنها به طور تصادفي ارتباط پيدا نمايد . همچنين اقلام غير مستمر اقلامي مي باشند كه وقوع مجدد آنها در آينده قابل پيش بيني به طور معقول مورد انتظار نمي باشد .

سود يا زيان اقلام غير مترقب و ماليات مربوط بايد بطور جداگانه در صورت سود و زيان پس از سود و زيان ناشي از فعاليتهاي عادي نشان داده شود . ماليات سود يا زيان غير مترقبه بايد از طريق مقايسه ماليات سود يا زيان ناشي از فعاليت عادي بدون احتساب اقلام غير مترقبه و ماليات سود يا زيان سال مالي (پس از اقلام غير مترقبه ) تعيين گردد . هر گونه اضافه يا كسر ماليات ناشي از مقايسه فوق بايد به اقلام غير مترقبه نسبت داده شود .

تغييرات حسابداري

از آنجايي كه شرايط اقتصادي و اجتماعي جامعه و در نهايت نيازهاي استفاده كنندگان از گزارشهاي مالي همواره در حال تغيير مي باشد , لذا لازم است جهت انطباق هر چه بيشتر واحد تجاري با شرايط جديد , تغييراتي نيز در اصول و روشهاي حسابداري انجام گردد . تغييرات حسابداري معمولا به سه طبقه تقسيم مي گردد :

1-تغيير در اصول و روشهاي پذيرفته شده حسابداري

2-تغيير در بر آورد حسابداري

3-تغيير در شخصيت حسابداري واحد گزارشگر

تغيير در اصول و روشهاي پذيرفته شده حسابداري

در حسابداري به جهت تبعيت از مفهوم (( رعايت يكنواختي )) امكان تغيير در روش حسابداري بكار گرفته شده فقط وقتي مي تواند قابل توجيه باشد كه روش جديد حسابداري داراي مزايا و ارجحيتهاي قابل اثباتي نيست به روش قبلي باشد . تغييرات متداول در اصول و روشهاي پذيرفته حسابداري به شرح زير مي باشد :

تغيير در روش ارزشيابي موجوديها مانند تغيير از روش FIFO به روش LIFO

تغيير در روش محاسبه استهلاك مثل تغيير از روش نزولي به روش خط مستقيم

تغيير در روش حسابداري قراردادهاي بلند مدت پيمانكاري مثل تغيير از روش درصد پيشرفت كار به كار تكميل شده

تغيير در اصول روشهاي حسابداري , اغلب به واسطه محاسبه اثر انباشته تغيير و انعكاس آن در صورتحساب سود و زيان دوره , شناسايي ميشود . اثر انباشته تغيير در اصول و روشهاي حسابداري از طريق تسري روش جديد به دوره هاي قبل و مقايسه نتايج حاصله با نتايج به دست آمده از به كار گيري روش قديم در كليه دوره هاي مربوط , محاسبه مي شود .

در چنين شرايطي , نياز به تهيه و ارائه مجدد صورتهاي مالي مقايسه اي دوره هاي قبل با فرض به كارگيري روش جديد در دوره هاي مزبور نيست , چون اين احتمال وجود دارد كه تنظيم و ارائه مجدد صورتخاي مالي , موجب كاهش اعتماد عمومي نسبت به آن گردد . با اين وجود برخي از تغييرات حسابداري به دليل آثار با اهمييتي كه بر نتايج عمليات واحد تجاري دارد , نظير تغيير از روش ((اولين صادره ار آخرين وارده )) به روشهاي ديگر مستلزم تنظيم و ارائه مجدد صورتهاي مالي مقايسه اي دوره هاي قبل بوده و اثر انباشته تغيير به جاي انعكاس در صورتحساب سود هر سهم و عملیات مستمر سود و زيان , در صورت سود (زيان) انباشته گزارش مي شود .

تغيير در برآورد هاي حسابداري

تغيير در برآوردهاي حسابداري عمدتا به دليل وقوع رويدادهاي جديد و يا دستيابي به اطلاعات اضافي انجام مي گيرد . در حسابداري اصولا استفاده از برآورد مثل برآورد ميزان مطالبات مشكوك الوصول , تعيين ارزش اسقات و عمر مفيد دارايي و انجام برآوردهاي ديگر اجتناب نا پذير مي باشد .

حسابداري تغيير در برآورد از طريق تنظيم و ارائه مجدد صورتهاي مالي سالهاي قبل انجام نشده و اصولا اثر تغيير در برآوردهاي حسابداري فقط به سال تغيير و يا دوره ي تغيير و دوره هاي آتي محدود مي شود .

تغيير در شخصيت حسابداري واحد گزارش

اگر در صورتهاي مالي تهيه شده در دوره جاري از لحاظ شخصيت حسابداري با صورتهاي مالي ارائه شده در دوره هاي قبل ماهيتا متفاوت باشد , تنظيم و ارائه مجدد صورتهاي مالي سنوات قبل ضرورت خواهد داشت . نمونه بارز اين نوع تغيير , تركيب دو واحد تجاري به روش اتحاد منافع مي باشد كه در آن صورتهاي مالي دوره جاري بدون افشاي منايب صورتهاي مالي مقايسه اي دوره هاي قبل , قابل مقايسه نخواهد بود .

گردش حساب سود ( زيان ) انباشته

گردش حساب سود ( زيان ) انباشته به عنوان مكمل صورتحساب سود و زيان ارائه شده هدف از آن , گزارش كليه تغييرات در سود ( زيان ) انباشته طي دوره حسابداري است به نحوي كه بتوان از مانده ابتداي دوره , مانده پايان دوره را محاسبه نمود .

با توجه به اهميت اطلاعات مندرج در حساب سود ( زيان ) انباشته , گردش اين حساب متشكل از سود ( زيان ) انباشته ابتداي دوره , اضلاح اشتباهات با اهميت مربوط به دورههاي قبل , سود يا زيان دوره , سود سهام پيشنهادي (يا اعلام شده ) , محدوديتهاي ايجاد شده در توزيع سود نظير اندوخته ي قانوني و ساير اندوخته ها مي باشد .

اصلاح اشتباهات با اهميت دوره هاي قبل

ممكن است در دوره ي جاري اشتباهاتي مربوط به صورتهاي مالي يك يا چند دوره ي مالي گذشته كشف گردد كه اصلاح اين اشتباهات , به شرط اهميت بودن بايد در حساب سود ( زيان ) انباشته انجام و در گردش حساب مزبور نشان داده شود . اين اشتباهات ممكن است ناشي از موارد زير باشد :

الف) اشتباهات رياضي و محاسباتي

ب) اشتباهات در اعمال رويه هاي حسابداري

ج) تغيير نادرست يا نا ديده گرفتن واقعيتهاي موجود در زمان تهيه صورتهاي مالي

د) تغيير از يك رويه غير استاندارد حسابداري به يك رويه استاندارد.

ه)موارد تقلب

اصلاح اشتباهات با اهميت دوره هاي قبل به عنوان اصلاح مانده سود ( زيان ) انباشته ابتداي دوره اي كه در آن دوره اشتباه كشف مي شود تلقي گرديده و در نتيجه مانده افتتاحيه تعد يل و ارقام صورتهاي مالي سالهاي قبل ارائه مجدد مي شودمثال

اطلاعات مقايسه اي زير در مورد شركت سهامي شقايق در دست است :

صورت سود و زيان جامع

در متون نظري رسمي , سود جامع براي اولين بار در بيانيه شماره 3 مفاهيم هيئت استانداردهاي حسابداري مالي كه تحت عنوان (( عناصر صورتهاي مالي واحدهاي انتفاعي )) در سال 1980 منتشر شده بود , تعريف گرديد .در اين بيانيه سود جامع چنين تعريف شده است :

((سود جامع عبارت است از تغيير حقوق صاحبان سهام واحد انتفاعي در يك دوره در نتيجه ي وقوع معاملات و رويدادها به استثناي تغييرات ناشي از سرمايه گذاري صاحبان سهام و داراييهاي توزيع شده )).

پيشتر با دو نظريه مربوط به اندازه گيري ضسود خالص تحت عنوان عملكرد جاري و شمول كلي آشنا شديم كه حكايت از قدمت بالاي مفهوم سود جامع در متون نظري دارد . كميته اجرايي انجمن حسابدار آمريكا در بيانيه (( اصول حسابداري زير بناي صورتهاي مالي شركتهاي سهامي )) از مفهوم سود فراگير دفاع كرده درآن را به شرح زير عنوان مي نمايند

(( صورت سود و زيان بايد كليه درآمدها و هزينه هاي شناسايي شده طي دوره را , صرف نظر از ارتباط آن با نتايج عمليات دوره جاري , منعكس نمايد . يعني صورتهاي سود و زيان دوره هاي حيات شركت به عنوان يك مجموعه بايد تمام درآمد و هزينه ها را نشان دهد )) .

در نهايت هيئت استانداردهاي حسابداري مالي در سال 1997 با انتشار بيانيه 130 تحت عنوان (( گزارشگري سود جامع )) مفهوم مزبور را رسما پذيرفت . سازمان حسابرسي نيز در بيانيه شماره 6 رهنمودهاي حسابداري تحت عنوان (( گزارش عملكرد مالي )) صورت مالي جديدي را با عنوان (( صورت سود و زيان جامع )) معرفي نمود كه از ابتداي سال 1378 لازم الاجرا شناخته شد .

نحوه ارائه صورت و زيان جامع

هيئت استانداردهاي حسابداري مالي ( FASB ) در خصوص نحوه ارائه صورت سود و زيان جامع , سه روش و استانداردهاي بين المللي حسابداري نيز دو روش مشخص نموده است . و ليكن سازمان حسابدلري در بيانيه شماره 6 رنمودهاي حسابداري ( گزارش عملكرد مالي ) جهت بهبود قابليت مقايسه صورتهاي مالي واحدهاي تجاري مختلف تنها يك روش برا ارائه آ ن پيشنهاد نموده است كه در آن صورت سود و زيان جامع به عنوان يك صورت مالي اساسي جداگانه ارائه مي شود ( شكل 5-2)

در آنجا توضيح نكته اي ضروري است و آن ا ينكه بر اساس بيانيه شماره 130 استانداردهاي حسابداري مالي , اصلاح اشتباهات اساسي در صورت سود و زيان جامع منظور نمي گردد . در بند 106 استاندارد مذبور عنوان شده كه به دليل لزوم تجديد ارائه صورتهاي مالي دوره هاي قبل , تعديلات سنواتي در سود و زيان جامع دوره هاي مزبور انعكاس مي يابد و بنابراين نبايد در صورت سود وزيان جامع دوره ي جاري نشان داده شود .

استانداردهاي بين المللي حسابداري رويه ي ديگري را انخاذ نموده اند وبر اساس اين رويه تعديلات سنواتي در صورت سود و زيان جمع منعكس مي شود . دليل اصلي هم اين است كه كليه تغييرات در خالص دارايي ها بجز آورده وستانده صاحبان سرمايه بايد در صورت سود و زيان جامع شناسايي شود .

بر اساس بند 8 بيانيهشماره 6 رهنمودهاي حسابداري سازمان حسابرسي كه تا حد زيادي منطبق با استانداردهاي بين المللي حسابداري مي باشد , در مواردي كه بجز سود و زيان دوره و تعديلات سنواتي , درآمد يا هزينه ي شناسايي شده ي ديگري وجود نداشته باشد

نيازي به تهيه و ارائه ي صورت سود و زيان جامع نبوده و در اين گونه موارد , صورت سود و زيان و صورت گردش سود ( زيان ) انباشته , اطلاعات كافي در مورد مجموع درآمد ها و هزينه هاي شناسايي شده طي دوره ارائه مي دهد . در چنين حالتي ارائه يادداشتي ذ يل صورت سود و زيان به شرح زير كفايت مي كند :

(( از آنجايي كه اجزلاي تشكيل دهنده ي سود و زيان جامع محدود به سود ( زيان ) دوره و تعديلات سنواتي است , صورت سود و زيان جمع ارائه نشده است .))

با سلام خدمت شما دوست عزیز و کاربر گرامی.ممنون از اینکه از وبلاگ ما دیدن میکنید و پوزش به خاطر اینکه وبلاگمون به روز نیست.اخه وبلاگ جدیدی برای انجمن راه اندازی کردیم. ادرسشم اون پایین مایینا هست.ممنون میشم که به وبلاگ جدیدمون هم سری بزنید.با تشکر

چرا سود عملیاتی زکوثر کاهش یافت؟ | آیا شرکت برنامه‌ای برای افزایش سرمایه دارد؟

مجمع عادی سالیانه زکوثر امروز ۸ تیر ۱۴۰۰ برگزار شد. در این مجمع اعلام شد که شرکت‌های زربار و دیزباد از زیر مجموعه‌های گروه درج نماد شده و هر کدام از شرکت‌های دیگر زیر مجموعه که شرایط عرضه در بورس را داشته باشند عرضه خواهند شد. گزارش جامع و کامل نبض بورس از این مجمع را بخوانید.

به گزارش نبض بورس، مجمع عمومی عادی سالیانه شرکت سرمایه گذاری کشاورزی کوثر با حضور ۸۱ درصد سهامداران، نماینده سازمان بورس، نماینده موسسه حسابرسی و بازرس قانونی و ناظرین به ریاست آقای وکیلی سازمان اقتصادی به صورت حضوری و آنلاین برگزار گردید.

آقای بارون کوب مدیرعامل شرکت گزارشی از فعالیت شرکت در خصوص سال مالی منتهی به ۳۰ اسفند ۱۳۹۹ به صورت زیر ارائه دادند:

جایگاه شرکت در صنعت:

محصولات تولید شرکت‌های زیر مجموعه سرمایه گذاری کشاورزی کوثر و سهم از بازار این محصولات به شرح زیر است:

عملکرد مالی شرکت در سال مالی مورد گزارش:

دلایل کاهش سود عملیاتی و نسبت سود عملیاتی و سود خالص به فروش در سطح صورت های مالی تلفیقی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل عمدتاً ناشی از اعمال اصلاحات در سطح صورت‌های مالی سال مالی ۱۳۹۹ به موجب برگ‌های پاسخ به پرسش‌های فنی شماره ۱۱۵ و ۱۱۶ کمیته فنی سازمان حسابرسی می‌باشد.

به نحوی که مبلغ ۱،۱۲۰ میلیارد ریال از سود حاصل از فروش و نگهداری سرمایه گذاری‌ها در صورت‌های مالی تلفیقی سال مالی ۱۳۹۹ از حساب‌ها حذف گردیده است.

شایان ذکر است براساس آراء صادره و هماهنگی با حسابرس، تجدید ارائه اقلام مقایسه‌ای سال مالی ۱۳۹۸ که مشتمل بر مبلغ ۸۳۶ میلیارد ریال حاصل از فروش نگهداری سرمایه گذاری می‌باشد، ضرورت نداشته لذا حذف نگردیده است.

بدین ترتیب عدم حذف آثار این رویداد در سال مالی ۱۳۹۸ و حذف آثار آن در سال مالی ۱۳۹۹ موجب کاهش سود عملیاتی، سود خالص و نسبت‌های سودآوری در هنگام مقایسه گردیده است. بدیهی سود هر سهم و عملیات مستمر است در صورت عدم اعمال موضوع فوق و یا اصلاح اقلام مقایسه‌ای در دوره مشابه سال مالی قبل، روند سودآوری و نسبت‌های سودآوری کاملاً مثبت و صعودی می‌باشد.

درآمد‌های عملیاتی:

ارزش خالص فروش گروه طی سال‌های ۱۳۹۴ الی ۱۳۹۹ روند افزایشی داشته و در سال مالی ۱۳۹۵ به دلیل محدودیت فروش جوجه یک روزه پدر و مادر در شرکت اجداد زربال (به دلیل سهمیه بندی وزارت جهاد کشاورزی) شاهد کاهش خالص فروش بوده ایم و از سال ۱۳۹۵ روند فروش گروه کشاورزی افزایشی بوده و در سال ۱۳۹۹ به بالاترین سطح خود رسیده است.

همچنین با برنامه ریزی‌های صورت گرفته در حوزه بهره وری و مدیریت هزینه‌های تولید، شاهد مدیریت بهای تمام شده محصولات گروه و به تبع آن افزایش سود عملیاتی شرکت بوده ایم و بهترین عملکرد از نظر درصد بهای تمام شده و سود عملیاتی مربوط به دو سال اخیر بوده و به طور کلی ارتقاء فرآیند مدیریت ستاد در افزایش بازده شرکت‌های گروه موثر بوده است.

برنامه‌های آتی شرکت:

• برنامه ریزی جهت تکمیل زنجیره‌های تولید، توزیع و فروش در سطح گروه.
• تکمیل طرح‌های توسعه‌ای در دست اجرا و بهره برداری از پروژه‌های مذکور.
• تکمیل حوزه‌های کسب و کار‌های در حال توسعه مانند حوزه فعالیت دام سبک و سنگین، آبزی پروری و گلخانه و کاهش ریسک و افزایش بازدهی در سطح فعالیت‌های مذکور.
• برنامه ریزی جهت ورود سایر شرکت‌های فرعی به بازار سرمایه و عرضه سهام آن‌ها در بورس.
• پایش مستمر بازار‌های سرمایه گذاری و اصلاح مستمر ترکیب پرتفوی سرمایه گذاری‌های شرکت مبتنی بر شرایط جدید اقتصادی.
• پیگیری وصول مطالبات سود‌های دریافتنی از شرکت‌های سرمایه پذیر.
• سرمایه گذاری در طرح‌های صنعتی، تولیدی و کشاورزی و مشارکت‌های کوتاه مدت بازرگانی در چارچوب فعالیت‌های کشاورزی گروه.

در ادامه در خصوص بند ۵ گزارش حسابرس در رابطه با تعیین تکلیف برخی از اراضی شرکت عنوان شد:

مورد اول مربوط به ۱۰.۷ هکتار از اراضی شرکت پیشگامان توسعه کشاورزی کوثر به ارزش تقریبی ۲۶ میلیارد ریال جهت تعریض جاده احمد آباد و احداث ساختمان در اختیار شهرداری و اداره امور آب و فاضلاب و ستاد اقامه نماز قرار گرفته است و پیگیری حقوقی در خصوص دریافت بهای این زمین در حال انجام است.

مورد دوم مربوط به سند مالکیت ساختمان خریداری شده شرکت مجتمع تولیدی گوشت مرغ ماهان می‌باشد که توسط شرکت سرآمد صنایع بهشتر توقیف شده بود. در این خصوص نیز شرکت در حال پیگیری حقوقی می‌باشد.

سوالات مطرح شده در مجمع:

آیا شرکت برنامه‌ای برای افزایش سرمایه دارد؟ هلدینگ از برنامه افزایش سرمایه شرکت‌های زیر مجموعه استقبال خواهد کرد.

آیا شرکت برنامه‌ای برای ورود شرکت‌های زیر مجموعه به بورس دارد؟ شرکت‌های زربار و دیزباد از زیر مجموعه‌های گروه درج نماد شده و هر کدام از شرکت‌های دیگر زیر مجموعه که شرایط عرضه در بورس را داشته باشند عرضه خواهند شد.

در انتها به ازای هر سهم ۷۲۰ ریال سود تقسیم گردید، موسسه حسابرسی مفید راهبر به عنوان بازرس قانونی و حسابرس شرکت و موسسه حسابرسی مفید راهبر به عنوان بازرس علی البدل انتخاب گردید.

سود پایه و سود تقلیل‌‌یافته‌ی هر سهم

تشخیص تفاوت بین سود پایه و سود تقلیل‌‌یافته هر سهم، در رسیدن به نسبت‌‌های آماری دقیق و درست از اهمیت زیادی برخوردار است. در همین راستا، این مقاله شما را با نحوه تحلیل گزارش سود و زیان و محاسبه سود پایه و سود تقلیل‌‌یافته آشنا خواهد کرد.

چگونه گزارش سود و زیان را تحلیل کنیم؟

در هنگام تحلیل گزارش سود و زیان، دانستن تفاوت بین سود پایه هر سهم (basic EPS) و سود تقلیل یافته‌ی هر سهم (diluted EPS) اهمیت دارد. این یک زمینه‌ی بسیار مهم برای سرمایه‌گذاران سهام است، زیرا اگر دقت نکنند، می‌توانند به عدد اشتباهی برای سود هر سهم (EPS) و در نتیجه آن، به یک نسبت قیمت به درآمد ، نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد و نسبت قیمت به سود تقسیمی تعدیل‌‌شده گمراه‌‌کننده برسند.

چرا برای سود هر سهم (EPS) دو عدد متفاوت وجود دارد؟

موقعی که شما با اشتیاق شروع به بررسی گزارش سود و زیان یک شرکت می‌نمایید، باید آن را در دو سطح انجام دهید.

• اول، به کل کسب‌‌و‌‌کار نگاه کنید. یعنی، شرکت بطور کلی چقدر سودآور است؟
• دوم، سودهای هر سهم را بررسی نمایید. شرکت‌های سهامی عام به تکه‌های فردی تقسیم می‌شوند که هر یک از این تکه‌ها نمایانگر بخشی از مالکیت کل هستند. هر یک از تکه‌های فردی سود هر سهم و عملیات مستمر شرکت، مستحقِ دریافت چقدر از درآمد شرکت پس از کسر مالیات هستند؟

برای سرمایه‌گذار حقیقی، رقم دوم چیزی است که واقعاً ارزش دارد. اگر یک شرکت هر ساله سود بیشتر و بیشتری تولید ‌نماید، اما از آن سود اضافی مقدار خیلی کمی بر مبنای هر سهم به سهامدار ‌برسد، نمی‌‌توان در مورد موفقیت این شرکت در سرمایه‌‌گذاری به طور قطعی نظر داد. این اتفاق ممکن است به دلایل مختلفی از قبیل صدور سهام جدید برای ادغام و تملک شرکت‌ها، اختیار خرید سهام (stock options) داده شده به مدیران، اوراق بهادار رقیق‌‌کننده (dilutive securities) از قبیل وارانت‌ها (warrants، اوراق بهادارى هستند که خصوصیاتى شبیه اختیار معامله دارند) یا سهام ممتاز قابل تبدیل رخ دهد. این یک مشکل نسبتاً شایع است و شما احتمالاً با آن مواجه خواهید شد.

تیم‌های مدیریت دوستانه‌ی سهامدار با اولویت دادن به سهام به اندازه‌ی شرکت، به درستی بر نتایج هر سهم تمرکز می‌نمایند. چنین مدیریتی درک می‌نماید که هر زمان سهم جدیدی منتشر می‌شود، مالکان موجود در واقع مقداری از دارایی‌های کنونی‌شان را فروخته و آن‌‌ها را به کسانی می‌‌دهند که سهم را دریافت می‌کنند.

خوشبختانه حسابدارانی که قوانین GAAP (Generally Accepted Accounting Principles یا اصول عمومی پذیرفته شده‌ی حسابداری) را برای گزارش‌های سود و زیان قرار داده‌‌شده در گزارش سالیانه و ۱۰-k فایلینگ توسعه می‌دهند، یک راهکار برای آن مطرح کرده‌‌اند. این راهکار کامل نیست و هر چیزی را در بر نمی‌گیرد، اما یک نقطه بسیار خوب برای شروع است. آن‌‌ها تصمیم گرفتند که شرکت‌ها را ملزم به ارائه‌ی دو عدد سود برای هر سهم، در گزارش‌های افشای مالی‌شان نمایند.

محاسبه‌ی سود پایه (Basic EPS) و تقلیل یافته‌ی (Diluted EPS) هر سهم

• عدد اول به عنوان سود پایه‌ی هر سهم (basic EPS) شناخته می‌شود. سود پایه‌ی هر سهم یک محاسبه‌ی ساده است که تلاش می‌نماید درآمد خالص قابل اعمال به سهام عادی را برای یک دوره، با تقسیم آن بر عدد میانگین سهام در دست سهامداران برای همان دوره به دست آورد. برای مثال اگر یک کسب‌‌و‌‌کار، ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ دلار درآمد خالصِ قابلِ اعمال به سهام عادی در آخرین سال مالی‌اش داشته باشد و آن سال را با ۲۰,۰۰۰,۰۰۰ سهام در دست سهامداران آغاز نموده و با ۱۵,۰۰۰,۰۰۰ سهام در دست سهامداران به پایان رساند، محاسبه‌ی سود پایه‌ی هر سهم ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ دلار ÷ ( ÷ ۲)، یا ۵.۷۱ دلار خواهد بود.
• عدد دوم به عنوان سود تقلیل یافته‌ی سهم (diluted EPS) شناخته می‌شود. سود تقلیل یافته‌ی هر سهم، عدد سود پایه‌ی هر سهم را تعدیل می‌نماید که اگر در قیمت‌ها و شرایط کنونی اعمال شود، منجر به پایین‌تر بودن سود گزارش‌‌یافته‌ی هر سهم می‌شود. برای مثال با استفاده از توضیح اولیه‌مان، اگر ۵,۰۰۰,۰۰۰ سهام قابل تبدیل وجود داشته باشد که توسط یک سرمایه‌گذار اولیه‌ی‌ واجد شرایط برای تبدیل نگهداری شده است، که در هر زمان می‌تواند در قیمتی پایین‌تر از قیمت کنونی بازار به سهام عادی تبدیل شود، از فرمول باید برای محاسبه آن استفاده شود. سود تقلیل یافته‌ی هر سهم ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ دلار ÷ ( <+ ۵,۰۰۰,۰۰۰> ÷ ۲) یا ۵ دلار خواهد بود.

برخی تفکرات در خصوص استفاده از سود تقلیل یافته‌ی هر سهم در هنگام تحلیل یک کسب‌‌و‌‌کار

چیزی که باید درباره‌ی سود تقلیل یافته‌ی هر سهم به خاطر سپرده شود، این حقیقت است که تبدیل‌های رقیق‌‌کننده‌ی سهام در محاسبه گنجانده نمی‌شوند. گنجاندن آن‌‌ها در محاسبه، سود هر سهم را افزایش خواهد داد که احتمالاً در دنیای واقعی اتفاق نمی‌افتد. (کدام شخص عاقلی از یک آپشن سهام که قیمت تعیین‌‌شده‌ی آن در قرارداد بیشتر از قیمت بازار است یا از اوراق بهادار قابل تبدیل در قیمتی که سبب می‌شود پول بیشتری نسبت به خرید سهام از بازار آزاد بپردازند، استفاده می‌‌کند؟). برای مثال، آپشن سهام (stock options، اختیارهای خرید سهام) که قیمت تعیین شده‌شان در قرارداد بیشتر از قیمت بازار می‌باشد، در محاسبه‌ی سود تقلیل‌‌یافته‌ی سهم گنجانده نمی‌شوند، اما آپشن‌های سهام که واجد شرایط برای تبدیل هستند و یک قیمت تعیین‌‌شده‌ی پایین‌تر از قیمت کنونی در بازار دارند، در محاسبه گنجانده می‌شوند.

از نقطه‌نظر کاربردی، وقتی که شما این محاسبات را درک ‌‌کنید، کاربردهایشان برای شما واضح خواهد شد. اگر یک شرکت رقیق‌‌شدگی سهام بالقوه‌ی زیادی در دفاترش داشته باشد (اوراق بهادار رقیق‌کننده به آپشن‌ها، وارانت‌ها، اوراق قرضه قابل تبدیل و سهام ممتاز قابل تبدیلی اطلاق می‌گردد که اگر دارنده‌ی این اوراق بهادار تصمیم به استفاده از حق خود (آپشن) در تبدیل اوراق به سهام عادی بگیرد، این امر به ضرر شرکت بوده و در نهایت باعث کاهش سود سهام خواهد شد. منبع: ویکی‌پدیا) و سپس قیمت سهامش یا به علت موقعیت خاص شرکت، یا رکود اقتصادی، یا سقوط گسترده‌ی بازار سهام کاهش ‌یابد، همه‌ی آن رقیق‌‌شدگی می‌تواند از محاسبه‌ی سود تقلیل یافته‌ی سهم پاک شود.

اگر شما به این حقیقت توجه نکنید که انتشار سهامِ بیشتر در آینده، ناگهان همه‌ی آن رقیق‌‌شدگی سهام را تجدید خواهد کرد، سودهای پیش‌بینی‌‌شده‌تان می‌تواند اشتباه از آب دربیاید. این مورد تا حدودی در مورد آپشن‌های سهام (stock options) درست است که اگر قیمت سهام برای یک دوره‌ی طولانی پایین باقی بمانند، برخی آپشن‌های سهام به دلیل عدم استفاده منقضی خواهند شد، اما اگر مدیریت خودش آپشن‌های سهام جدیدی در قیمت پایین‌تر منتشر کند، این اقدام معمولاً می‌تواند سبب تسکین جزئی بشود.

یک قانون عمومی تقریبی وجوددارد که باید آن را به خاطر بسپارید. اگر شرکت سودی تولید کند، سود تقلیل‌‌یافته‌ی هر سهم همیشه کمتر از سود پایه‌ی هر سهم خواهد بود، زیرا آن سود باید بین سهام بیشتری تقسیم شود. به همین منوال، اگر شرکت زیان تولید کند، سود تقلیل‌‌یافته‌ی هر سهم همیشه زیان کمتری نسبت به سود پایه‌ی هر سهم نشان خواهد داد، زیرا این زیان بین سهام بیشتری پخش می‌شود.

نگاه به اینتل (Intel) به عنوان یک مثال

اعداد زیر از شرکت تکنولوژی اینتل، پس از دوره‌ی رونق دات‌کام (dot-com boom) هستند که تمامی توضیحات فوق را به خوبی نمایان می‌سازد. با نگاه به جدول زیر توجه نمایید که در سال ۲۰۰۰ تفاوت بین سود پایه‌ و سود تقلیل یافته‌ی هر سهم اینتل بالغ بر ۰.۰۶ دلار بود. با در نظر گرفتن اینکه شرکت بیشتر از ۶.۵ میلیارد سهم در دست سهامداران داشت، شما تشخیص می‌دهید که با رقیق‌‌شدگی سهام، ۳۹۰ میلیون دلار از سرمایه‌گذاران گرفته شده و به مدیریت و کارمندان داده شده است. این رقم بزرگی بود. بعداً در سال ۲۰۰۱، هنگامیکه بازار به سقوط خود ادامه داد، آپشن‌های سهام زیادی پایین‌‌تر از ارزش واقعی خود قرار گرفتند. بنابراین اثر رقیق‌‌شدگی سهام، موقتاً در محاسبه‌ی سود تقلیل‌‌یافته‌ی هر سهم از بین رفت.

صورت تغییرات در وضعیت مالی

صورت تغییرات در وضعیت مالی : سود هر سهم و عملیات مستمر صورت حساب سود و زیان به صورت کلی منابع مالی که توسط عملیات در موسسه ای ایجاد گردیده را نشان می دهد.

ترازنامه مقایسه ای نیز نشان می دهد که چرا دارایی های جدیدی خریداری شده و چه بدهی هایی تسویه گردیده و چه بدهی های جدیدی ایجاد گردیده است.

دلیل تهیه صورت تغییرات :

بنابر این صورت های مالی به طور کلی در برگیرنده بعضی از اطلاعات در رابطه با منابع مالی ایجاد شده و مصرف شده را در اختیار استفاده کنندگان صورت های مالی می گذارد.

هیچ کدام از این صورت های مالی گزارش کاملی از فعالیت های مالی موسسه که شامل کلیه منابع مالی ایجاد شده طی دوره و نحوه مصرف آنها باشد را به خوانندگان نمی دهد.

بنابر این برای نیل به این منظور صورت تغییرات در وضعیت مالی بایستی تنظیم گردد.

منظور از تغییرات در وضعیت مالی چیست ؟ (در توضیح صورت تغییرات در وضعیت مالی)

تغییراتی که در وضعیت مالی از دوره ای به دوره بعد صورت می گیرد را می توان از طرق مختلف اندازه گیری کرد که معمول ترین آنها عبارتند از وجوه نقد ، سرمایه در گردش و تمامی منابع مالی.

وجوه نقد :

در این روش تغییرات در مانده وجوه نقد که طی دوره ای صورت می گیرد ، خلاصه شده و گزارش می گردد.

هر گونه معامله ای که وجوه نقد را افزایش یا کاهش دهد ، در تهیه صورت های نهایی مد نظر قرار می گیرد.

مثال )https://10gam.com/تقسیم-سودو-زیان-درشرکت-های-تصامنی/

برای مثال خرید نقدی زمین به عنوان تغییر در وضعیت مالی تلقی می گردد زیرا وجوه نقد را کاهش می دهد.

معامله ای که اثری روی وجوه نقد نداشته باشد از قبیل خرید زمین به طور نسیه نشان داده نمی شود.

استفاده از روش وجوه نقد برای تغییرات در در وضعیت مالی ، محدودیت های مهمی را ایجاد می نماید.

زیرا خیلی از معاملات مهم که موجب تغییر در وضعیت مالی می گردد از معاملات غیر نقدی است و در نتیجه در صورت تغییرات در وضعیت مالی منعکس نمی گردد.

سرمایه در گردش (در توضیح صورت تغییرات در وضعیت مالی):

روش سرمایه در گردش روش متداول جهت اندازه گیری تغییرات در وضعیت مالی است.

هر گونه معامله ای که سرمایه در گردش را افزایش و کاهش دهد در صورت تغییرات در وضعیت مالـی نشان داده می شود.

برای مثال خرید زمین به صورت نقدی در صورت تغییرات در وضعیت مالـی نشان داده می شود زیرا سرمایه در گردش را تغییر داده است.

استفاده از روش سرمایه در گردش اجازه می دهد که خیلی از معاملات روزمره از قبیل وصول نقد از بدهکاران و خرید موجودی ها به صورت اعتباری از صورت تغییرات در وضعیت مالـی حذف شود.

چنین معاملاتی به صورت خلاصه شده یک رقم به عنوان منابع مالی ( سرمایه در گردش ) ایجاد شده از عملیات گزارش شود.

تمامی منابع مالی :

در اندازه گیری تغییرات در وضعیت مالی استفاده ی تنها از سرمایه در گردش باعث می گردد که بعضی معاملات عمده مالی از صورت تغییرات در وضعیت مالـی حذف گردد.

برای مثال صدور سهام عادی در مقابل خرید دارایی های ثابت اثری روی سرمایه در گردش ندارد ولی این معامله یک معامله مالی مهم است که بایستی افشا گردد.

بنابر این صورت تغییرات در وضعیت مالـی هر گونه تغییر که به نحو موثری روی رویدادها یا فعالیت های تامین مالی و سرمایه گذاری اثر دارد ، بایستی افشا گردد.

سرمایه در گردش به عنوان منابع مالی (در توضیح صورت تغییرات در وضعیت مالی) :

سرمایه در گردش عبارت است از ما به التفاوت دارایی های جاری و بدهی های جاری.

هر گونه معامله ای که باعث افزایش سرمایه در گردش می گردد به عنوان منابع سرمایه در گردش و هر گونه معامله ای که منجر به کاهش خالص در سرمایه در گردش می شود ، به عنوان مصارف سرمایه در گردش تلقی می گردد.

بعضی از معاملات ترکیب داخلی ، سرمایه در گردش را تغییر نمی دهد یعنی نه سرمایه در گردش را افزایش می دهد و نه کاهش.

از قبیل وصول وجه نقد از بدهکاران یا پرداخت وجه نقد به بستانکاران و یا خرید موجودی ها به صورت نقدی.

این گونه معاملات نه جزء منابع و نه جزء مصارف سرمایه در گردش است زیرا مانده خالص سرمایه در گردش را تغییر نمی دهد.

بنابر این در تجزیه و تحلیل سرمایه در گردش بایستی معاملاتی که منجر به تغییرات در سرمایه در گردش می شود از معاملاتی که فقط ترکیب اجزای سرمایه در گردش را تغییر می دهد و در جمع سرمایه در گردش اثری ندارد را مجزا نماییم.

نتیجه :

بنابر این صورت تغییرات در وضعیت مالی فقط تغییرات در مانده سرمایه در گردش را همراه با سایر تغییرات در منابع مالی که جنبه سرمایه در گردش را ندارد ، نشان می دهد.

منابع سرمایه در گردش (در توضیح صورت تغییرات در وضعیت مالی) :

سرمایه در گردش ممکن است از منابع زیر ایجاد گردد :

1-سود حاصل از عملیات ؛

2-فروش دارایی های غیر جاری ؛

3-افزایش در بدهی های بلند مدت ؛

4-صدور سهام جدید ؛

موارد مصرف سرمایه در گردش :

سرمایه در گردش معمولاً در موارد زیر مصرف می گردد :

1-زیان حاصل عملیات ؛

2-خرید دارایی های غیر جاری ؛

3-باز پرداخت بدهی های بلند مدت ؛

4-کاهش سرمایه و پرداخت وجه آن به سهام داران ؛

صورت تغییرات در وضعیت مالی بر مبنای وجه نقد :

صورت تغییرات در وضعیت مالـی بر مبنای سرمایه در گردش ، جریان ورود و خروج سرمایه در گردش را طی یک دوره مالی نشان می دهد.

مدیریت شرکت ها اغلب به این موضوع علاقه دارند که وضع نقدینگی آنها به چه صورت است و آیا وجه نقد کافی جهت عملیات جاری شرکت و پرداخت بدهی ها در سررسید دارند یا خیر.سود هر سهم و عملیات مستمر سود هر سهم و عملیات مستمر

نقد ترین دارایی :

وجه نقد ، نقد ترین دارایی های شرکت ها است و استفاده صحیح و مناسب از وجه نقد یکی از مهم ترین وظایف مدیریت هر شرکت است.

صورت تغییرات در وضعیت مالـی بر مبنای وجه نقد معمولاً تهیه می گردد تا تصویر کاملی از وجوه دریافتی و پرداختی طی یک دوره مالی را نشان دهد.

چنین صورتی نیز ممکن است در تهیه بودجه نقدینگی مفید باشد.

تفاوت صورت سود و زیان با صورت تغییرات :

صورت تغییرات در وضعیت مالـی بر مبنای وجه نقد مسلماً جانشین صورت حساب سود و زیان نیست ، زیرا صورت حساب سود و زیان بر مبنای تعهدی تهیه می شود.

صورت تغییرات در وضعیت مالـی بر مبنای وجه نقد ، تاکید بر روی وجوه نقد و معادل وجوه نقد دارد.

چنین صورتی در واقع دریافت ها و پرداخت های نقدی را نشان می دهد یا به عبارتی دیگر صورت تغییرات در وضعیت مالی بر مبنای وجه نقد ، وجه نقد ایجاد شده از عملیات و سایر منابع و و جه

صورت تغییرات در وضعیت مالـی بر مبنای وجه نقد ، علل تغییر در مانده وجه نقد ابتدای دوره و آخر دوره را مشخص می نماید.

هدف از تهیه صورت تغییرات (در توضیح صورت تغییرات در وضعیت مالی) :

هدف از تهیه صورت تغییرات در وضعیت مالـی بر مبنای وجه نقد ، انعکاس جریان ورود و خروج وجه نقد طی یک دوره مالی است.

اغلب مدیران می خواهند بدانند که چقدر وجه نقد از عملیات جاری شرکت ایجاد گردیده است.

برای پی بردن به این مطلب از اصولی که در زیر آمده است استفاده می شود :

وجه نقد ایجاد شده توسط عملیات :

برای مشخص کردن وجوه نقد ایجاد شده توسط عملیات بایستی صورت حساب سود و زیان شرکت را طوری تعدیل کرد تا به نتیجه مورد نظر رسید.

در این رابطه بایستی رابطه بین اقلامی که در صورت حساب سود و زیان بر اساس روش تعهدی منعکس گردیده و وجه نقدی که در موسسه جریان داشته را مشخص نماییم.

در محاسبه وجه نقد حاصل از عملیات علاوه بر اضافه یا کسر کردن اقلامی نظیر استهلاک دارایی های ثابت ، استهلاک دارایی های نامشهود و غیره و یا از سود و زیان سال تغییرات در حساب های جاری نیز بایستی مد نظر قرار گیرد.

قوانین تقسیم سود در شرکت‌ها

شرکت تجاری از آنجا که درصدد کسب منفعت و سود است، باید قواعد و ملزوماتی نیز برای نحوه تقسیم سود خود داشته باشد؛ چه اینکه در حین تقسیم منافع، ممکن است اختلافات و سوء تفاهم‌هایی رخ دهد و نارضایتی از نحوه عملکرد حین تقسیم سود به وجود آید. به همین سبب قانون‌گذار در قانون سود هر سهم و عملیات مستمر تجارت در این خصوص مواردی را بیان کرده و وضعیت و میزان تقسیم سود را مشخص کرده است.

احمد پنجه‌پور

وکیل پایه یک دادگستری

شرکت تجاری از آنجا که درصدد کسب منفعت و سود است، باید قواعد و ملزوماتی نیز برای نحوه تقسیم سود خود داشته باشد؛ چه اینکه در حین تقسیم منافع، ممکن است اختلافات و سوء تفاهم‌هایی رخ دهد و نارضایتی از نحوه عملکرد حین تقسیم سود به وجود آید. به همین سبب قانون‌گذار در قانون تجارت در این خصوص مواردی را بیان کرده و وضعیت و میزان تقسیم سود را مشخص کرده است.

نحوه محاسبه سود

طبق قانون، سود خالص شرکت در هر سال مالی عبارت است از درآمد حاصل در همان سال مالی منهای کلیه هزینه‌ها و استهلاک‌ها و ذخیره‌. به عبارت دیگر منظور درآمدی است که پس از کسر تمام کسور از سود ناخالص مشخص می‌شود. طبیعتا در بسیاری از موارد این امر، به لحاظ حرفه‌ای، باید از سوی کارشناسان مالی و حسابداران تعیین شود. همین‌طور در بسیاری از موارد که اختلاف حقوقی در این خصوص به‌وجود آمده و کار به دادگاه برای تشخیص وضعیت می‌کشد، قاضی مورد را برای اظهار نظر کارشناسی به حسابداران ارجاع می‌دهد. هر چند نظر او برای قاضی و رئیس محکمه نظر قطعی نخواهد بود و دادرس می‌تواند به آن استناد بکند یا به آن توجهی نکند.

اما نکته بسیار مهم در این خصوص که هر تصمیمی در هیات‌مدیره خلاف آن باطل و بلااثر است این است که، مطابق با صراحت ماده ۲۳۸ لایحه قانونی اصلاح قانون تجارت، از سود خالص شرکت پس از وضع زیان‌های وارده در سال‌های قبل باید معادل یک‌بیستم آن طبق ماده ۱۴۰ به عنوان اندوخته قانونی موضوع شود. ماده ۱۴۰ بیان می‌کند، هیات‌مدیره مکلف است هر سال یک‌بیستم از سود خالص شرکت را به‌عنوان اندوخته قانونی موضوع کند. همین‌که اندوخته قانونی به یک‌دهم سرمایه شرکت رسید موضوع کردن آن اختیاری است و در صورتی که سرمایه شرکت افزایش یابد کسر یک‌بیستم مذکور ادامه خواهد یافت تا وقتی که اندوخته قانونی به یک‌دهم سرمایه بالغ شود. بنابراین مشخص است که هر شرکت باید قانونا یک‌بیستم از سود ویژه یا خالص خود را به‌عنوان اندوخته قانونی مشخص کند و حق تقسیم آن بین سهامداران را ندارد. همچنین در تکلیفی دیگر قانون تبیین می‌کند که اگر بر اثر زیان‌های وارده حداقل نصف سرمایه شرکت از میان برود هیات‌مدیره مکلف است بلافاصله مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام را دعوت کند تا موضوع انحلال یا بقای شرکت مورد شور و رای واقع شود.

بنابراین، هم اینک که در انتهای سال مالی شرکت قصد دارد سودی را برای سهامداران تعریف و سپس تقسیم کند باید صرفا سود قابل تقسیم را بین اعضا به‌عنوان درآمد تعریف کند. سود قابل تقسیم عبارت است از: سود خالص سال مالی شرکت، منهای زیان‌های سال‌های مالی قبل و اندوخته قانونی مذکور (یک‌بیستم) و سایر اندوخته‌های اختیاری به علاوه سود قابل تقسیم سال‌های قبل که تقسیم نشده است. پس از آن است که مجمع عمومی پس از تصویب حساب‌های سال مالی و احراز اینکه سود قابل تقسیم وجود دارد مبلغی از آن را که باید بین صاحبان سهام تقسیم شود تعیین خواهد کرد. نحوه پرداخت سود قابل تقسیم را مجمع عمومی تعیین می‌کند و اگر مجمع عمومی درباره نحوه پرداخت تصمیمی نگرفته باشد هیات‌مدیره نحوه پرداخت را تعیین خواهد کرد ولی در هر حال پرداخت سود به صاحبان سهام باید ظرف هشت ماه پس از تصمیم مجمع عمومی راجع به تقسیم سود انجام پذیرد. باید به خاطر داشت هرگونه تقسیم سودی خلاف موارد فوق، منافع موهوم تلقی می‌شود و به عبارت بهتر منفعتی به شمار می‌رود که مستند قانونی و ضابطه‌مند ندارد و قطعی نیست.

چگونگی تخصیص پاداش اعضا

به خاطر داشته باشید که مجمع عمومی عادی صاحبان سهام می‌تواند با توجه به ساعات حضور اعضای غیرموظف هیات‌مدیره در جلسات هیات مزبور پرداخت مبلغی را به آنها به‌طور مقطوع بابت حق حضور آنها در جلسات تصویب کند. مجمع عمومی این مبلغ را با توجه به تعداد ساعات و اوقاتی که هر عضو هیات‌مدیره در جلسات هیات حضور داشته است تعیین خواهد کرد. همچنین در صورتی که در اساسنامه پیش‌بینی شده باشد مجمع عمومی می‌تواند تصویب کند که نسبت معینی از سود خالص سالانه شرکت به عنوان پاداش به اعضای هیات‌مدیره تخصیص داده شود. اعضای غیرموظف هیات‌مدیره حق ندارند به‌جز آنچه در این ماده پیش‌بینی شده است در قبال سمت مدیریت خود به‌طور مستمر یا غیر مستمر بابت حقوق یا پاداش یا حق‌الزحمه وجهی از شرکت دریافت کنند. طبق ماده ۲۴۱ لایحه فوق که اردیبهشت ماه همین امسال اصلاح شد، نسبت معینی از سود خالص سال مالی شرکت که ممکن است برای پاداش هیات‌مدیره در نظر گرفته شود، به‌هیچ‌وجه نباید در شرکت‌های سهامی عام از ۳ درصد و در شرکت‌های سهامی خاص از ۶ درصد سودی که در همان سال به صاحبان سهام قابل پرداخت است، تجاوز کند. در هر حال این پاداش نمی‌تواند برای هر عضو موظف از معادل یک‌سال حقوق پایه وی و برای هر عضو غیرموظف از حداقل پاداش اعضای موظف هیات‌مدیره بیشتر باشد. مقررات اساسنامه و هرگونه تصمیمی که مخالف با مفاد این ماده باشد، باطل و بلااثر است. مورد فوق درخصوص پاداش‌ها برای شرکت‌های دولتی قابل اجرا نیست و آنها تابع قانون مدیریت خدمات کشوری (مصوب ۱۳۸۶) هستند. در آنجا حقوق و مزایا و امتیازات شغلی افراد مشخص شده است.

همچنین هیچ فردی نمی‌تواند اصالتا یا به نمایندگی از شخص حقوقی همزمان در بیش از یک شرکت که تمام یا بخشی از سرمایه آن متعلق به دولت یا نهادها یا موسسات عمومی غیردولتی است به سمت مدیرعامل یا عضو هیات‌مدیره انتخاب شود. متخلف علاوه‌بر استرداد وجوه دریافتی به شرکت به پرداخت جزای نقدی معادل وجوه مذکور محکوم می‌شود. در شرکت‌های سهامی عام هیات‌مدیره مکلف است که به حساب‌های سود و زیان و ترازنامه شرکت گزارش حسابداران رسمی را نیز ضمیمه کند. حسابداران رسمی باید علاوه‌بر اظهار نظر درباره حساب‌های شرکت گواهی کنند که کلیه دفاتر و اسناد و صورت حساب‌های شرکت و توضیحات مورد لزوم در اختیار آنها قرار داشته و حساب‌های سود و زیان و ترازنامه تنظیم شده از طرف هیات‌مدیره وضع مالی شرکت را به نحو صحیح و روشن نشان می‌دهد.