ارزش پرتفوی چیست؟

نمونه ای از یک سبد محافظه‌کارانه

سبد سهام یا پرتفوی

قبل از اینکه سبد سهام یا پرتفوی را توضیح دهیم به شرح سبد دارایی ها می پردازیم.

سبد دارایی ها به معنی سرمایه گذاری متنوع دارایی ها در بازار های مختلف سرمایه گذاری مانند طلا ، مسکن ، اوراق بهادار ، سکه و …. می باشد.

حتما تا به حال این ضرب المثل معروف را شنیده اید که می گویند “همه ی تخم مرغ های خود ارزش پرتفوی چیست؟ را درون یک سبد نگذارید”. مفهوم این ضرب المثل برای همه آشکار است و به ما می آموزد تا سرمایه خود را روی گزینه های مختلف تقسیم کنیم و هیچ گاه تنها به یک مورد تکیه نکنیم چون اگر مشکلی پیش بیاید تمام سرمایه مان همان جا نابود می شود.

سرمایه گذار های حرفه ای مانند صندوقهای سرمایه گذاری همواره سبد دارایی تشکیل می دهند که البته درصد سرمایه گذاری آنها در موارد مختلف متفاوت است. برای مثال یک صندوق سرمایه گذاری پول خود را بین گزینه هایی مانند بورس٬طلا٬سکه و بخشی هم به عنوان پول نقد در بانک تقسیم کرده و سرمایه گذاری میکند تا ریسک سرمایه گذاری را کنترل نماید.

سبد سهام یا پرتفوی چیست؟!

سبد سهام یا پرتفوی (که بیشتر به آن پرتفوی گفته می شود). تقسیم دارایی برای خرید سهم ها مختلف از صنعت های مختلف را می گویند. این کار برای برقراری کاهش ریسک و بهبود سرمایه گذاری انجام می شود.سرمایه گذار با این کار ریسک سرمایه گذاری خود را کاهش می دهد و از به اصطلاح تک سهم نمی شود تا خطر ضرر کردنش بالا برود.

برای مثال زمانی را در نظر بگیرید که سرمایه گذار ۵۰ میلیون تومان برای سرمایه گذاری دارد و سهم هایی مانند ایران خودرو٬ بانک صادرات٬ داروسازی دکتر عبیدی و شرکت حمل و نقلی توکا را با درصد های مختلفی می خرد.مواردی که ذکر شد سهم های مختلف از صنعت های مختلف بود. در واقع سبد سهام زیر مجموعه ای از سبد دارایی است که به همان روش و استراتژی عمل می کند.و سبد سهام هر شخص میتواند با توجه به قدرت ریسک پذیری فرد چیده شود.

تک سهم شدن چیست ؟

اگر با بورس آشنایی داشته باشید احتمالا چندین بار این جمله به گوشتان خورده که “هرگز تک سهم نشوید”. تک سهم شدن یعنی تمام سرمایه را تنها روی یک سهام سرمایه گذاری کردن.

چرا تک سهم شدن اشتباه است؟

زمانی که تک سهم می شویم اگر مشکلی برای آن سهم بوجود آید تمام سرمایه ما دچار مشکل می شود و این موضوع می تواند ضرر زیادی را به ما متحمل کند.

تک سهم شدن معامله گران زیادی را دچار زیان های هنگفت کرده است. حتی معامله گران با سابقه و موفق را. برای مثال چند سال پیش صنعت بانک کشور به مشکل خورد و سهم های بانکی بیش از یک سال بسته ماندند و پول سرمایه گذاران در این سهم ها بلوکه شد.

فکرش را بکنید ۴۰۰ میلیون تومان پولتان برای یکسال از دسترس تان خارج باشد و نتوانید کاری هم انجام بدهید. پس هیچ وقت سبد سهام یا همان پرتفوی تان را با یک سهم پر نکنید.

پس اگر علاقه مند به کسب سود و درآمد در بازار هستید هرگز تک سهم نشوید و یک سبد سهام متنوع را تشکیل دهید زیرا اگر برای تک سهم شما مشکلی بوجود آید ممکن است با یک ضرر سنگین بر خلاف میل مجبور به خداحافظی از بورس شوید.

گاهی ممکن است تحلیل تان کاملا درست باشد و سهم نیز مستعد رشد باشد اما یک ریسک سیستماتیک تمام برنامه ها را بهم بریزد و ضرر جبران ناپذیری را به شما وارد کند.

تنوع سبد سهام در چند صنعت مختلف

سرمایه گذاری در یک صنعت هم کار عاقلانه ای نیست و اگر مشکلی برای صنعت بوجود آید تمام سهام های فعال در آن صنعت با کاهش قیمت روبرو خواهند شد. پس صنایع متنوعی را برای سرمایه گذاری انتخاب کنید زیرا سرمایه گذاری در چند سهام از یک صنعت با تک سهم شدن تفاوت چندانی ندارد.

اگر سهام های موجود در بسته متعلق به شرکت هایی باشد که کالا یا خدمات آنها جانشین یکدیگر باشند در صورت بروز مشکل در یکی از سهم ها و کاهش ارزش آن در طرف مقابل سهم دیگری در سبد شما ارزشش بالا میرود. هر چه قدر تعداد سهم های یک سبد بیشتر و وابستگی بازده سهم ها به هم کمتر باشد و یا حتی منفی باشد ریسک کاهش می یابد.

چگونه یک سبد سهام خوب تشکیل دهیم؟

برای تشکیل یک سبد خوب باید علم و تجریه خودتان در سرمایه گذاری را بالا ببرید. زمانی که به تحلیل گری ماهر تبدیل شوید می توانید پرتفویی از سهم های خوب را تشکیل دهید.

در دوره های آموزش کاریمو آکادمی مانند دوره استادی در مبحثی دکتر صمدی به صورت کامل درباره تشکیل یک سبد خوب برای دانشجو های دوره صحبت میکند. در این مبحث کاربر می آموزد که چگونه سرمایه خود را بین سهم های حجومی و دفاعی تقسیم کند درست مانند یک مربی حرفه ای فوتبال.

دو نمونه از چیدمان سبدسهام :

سبد بر اساس ارزش بازار

در این نوع سبد ، وزن هر سهم باید با توجه به ارزش آن شرکت در بازار نسبت به بقیه سهم های موجود در سبد تعیین شود . برای مثال اگر اولین سهم موجود در سبد نسبت به سهم دوم ۲۰ درصد ارزشش بیشتر باشد باید وزن سهم اول در سبد ۲۰ درصد بیشتر باشد.

سبد هم وزن

این ساختار بیان میکند که وزن تمامی سهم های موجود در سبد باهم برابر باشد بدون توجه به ارزش آنها در بازار.

یکی از موارد بررسی در انتخاب صنعت شاخص صنعت می باشد اما شاخص صنعت چیست؟!

نکات سبد سهام

♦ تعداد سهام های پرتفوی نباید بیش از حد زیاد باشد زیرا باعث کاهش تمرکز معامله گر می شود. یک سبد سهام مناسب بین هفته تا هشت سهم از صنعت های مختلف است.

♦ ارزش پرتفوی به میزان ارزش مالی و نقدی (به روز) سهام های آن پرتفوی گفته می شود یعنی برای اندازه گیری ارزش یک پرتفوی تعداد سهام های مختلف را در قیمت خود ضرب کرده سپس آن ها را جمع می کنند تا ارزش پرتفوی بدست آید.

ارزش دارایی های شرکت های سرمایه گذاری

با توجه به درخواست برخی مخاطبین گرامی در خصوص نحوه بررسی وزن دارایی‌های بورسی “وتوسم” که در سوال مسابقه روز ۱ آذر طرح گردید، در ادامه به بیان پاسخ سوال مذکور و توضیح آنچه درباره صورت‌وضعیت پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری باید بدانیم، پرداخته خواهد شد.

در این مطلب عناوین زیر را بررسی خواهیم کرد:

پیش از اینکه به بیان ارزش پرتفوی چیست؟ پاسخ سوال بپردازیم، لازم است اطلاعاتی درباره شرکت‌های سرمایه‌گذاری داشته باشیم.

صنعت سرمایه‌گذاری یکی از صنایع طبقه‌بندی شده در بازار ایران است. شرکت‌های سرمایه‌گذاری در هر حوزه‌ای که بتوانند ارزش افزوده‌ای ایجاد کنند، وارد می‌شوند. این شرکت‌ها درحوزه‌هایی نظیر زمین، طلا، ابزارهای تامین مالی، سپرده‌های بانکی وسهام شرکت‌های پذیرفته‌‌شده یا نشده در بورس و… سرمایه‌گذاری می‌کنند. شرکت‌های سرمایه‌گذاری با توجه به خط مشی و دیدگاهی که دارند بیشترین وزن سبد دارایی خود را به چند سهم یا صنعت خاص اختصاص می‌دهند.

تعریف شرکت‌های سرمایه‌گذاری:

شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌هایی هستند که با هدف سرمایه‌گذاری تاسیس شده و فعالیت اصلی خود را معطوف به خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی و غیر بورسی می‌کنند.

بر اساس بند ۲۱ ماده یک قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، شرکت سرمایه‌گذاری از مصادیق نهادهای مالی است که طبق اساسنامه حرفه و موضوع اصلی فعالیت آن سرمایه‌گذاری در سهام، سهم الشرکه‌، واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها یا سایر اوراق بهادار دارای حق رای شرکت‌ها، موسسات یا صندوق‌ها‌ی سرمایه‌گذاری با هدف کسب انتفاع بدون کسب کنترل یا نفوذ قابل ملاحظه در شرکت، مؤسسه یا صندوق سرمایه‌گذاری سرمایه‌پذیر در چارچوب قوانین و مقررات است و از نظر حقوقی به دو شکل سهامی خاص و عام وجود دارد. مطابق مصوبه مورخ ۱۳۹۱/۰۶/۲۵ هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، حداقل سرمایه شرکت‌های سرمایه‌گذاری و مادر (هلدینگ) مبلغ یکصد میلیارد ریال تعیین گردیده‌است.

تفاوت شرکت‌های سرمایه‌گذاری با شرکت‌های هلدینگ:

شرکت‌ها برای شروع فعالیت خود ابتدا اظهارنامه و اساسنامه را به اداره ثبت شرکت‌ها تحویل و در آن ماموریت کاری و شرح فعالیت خود را با جملاتی مثل “انجام هرگونه فعالیت بازرگانی و تجاری مجاز” شروع می‌کنند. بر اساس تحقیقات انجام یافته در ایران شرکت‌ها در ثبت فعالیت و موضوع کاری خود، بین دو گروه شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها تفاوتی قائل نمی‌شوند و گاه به شرکت‌های هلدینگ، شرکت سرمایه‌گذاری می‌گویند .

شرکت‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌هایی هستند که فعالیت اصلی خود را به شکل تخصصی معطوف به خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی یا غیربورسی می‌کنند. در این شرکت‌ها زمان صرف شده برای هر سهم می‌تواند چند ساعت یا چند ماه باشد، اما در بیشتر مواقع، در این شرکت‌ها دیدگاه کوتاه‌مدت بر روی یک سهام وجود دارد. اما شرکت‌های هلدینگ شرکت‌هایی هستند که دیدگاه آن‌ها خرید و فروش کوتاه مدت سهام زیر مجموعه و کسب سود از این طریق نیست. همچنین به منظور تسهیل در چرخه تولید صنعت مورد نظر خود، اقدام به نفوذ در هیئت مدیره با تملک مالکیت بیش از ۵۰ درصد سهام شرکت‌های تابعه می‌کنند. از جمله شرکت‌های هلدینگ می‌توان به شرکت فولاد مبارکه، پتروشیمی فارس، هلدینگ نفت، گاز پارسیان و… اشاره نمود.

پورتفو چیست؟

سبد سهام یا همان پورتفوی، ترکیب مناسبی از سهام یا سایر دارایی‌ها است که یک سرمایه‌گذار آن‌ها را خریداری می‎‌کند. هدف از تشکیل سبد سهام، تقسیم ریسک بین چند سهم یا دارایی است که به این ترتیب زیان یک سهم یا دارایی با سود سایر دارایی‌ها یا سهام جبران می‌شود.

صورت وضعیت پورتفوی شرکت های سرمایه گذاری:

شرکت‌های سرمایه‌گذاری پورتفوی متنوعی از سهام و صنایع مختلف دارند. پورتفوی این شرکت‌ها از ۲ بخش کلی تشکیل شده است:

• سهام پذیرفته شده در بورس: سهام شرکت‌هایی که در بورس قابل معامله بوده و برای ارزش‌گذاری آن‎‌ها قیمت آخرین معامله ملاک است. این پرتفو در اصطلاح پرتفوی بورسی گفته می‌شود.
• سهام پذیرفته نشده در بورس (سهام شرکت‌های خارج از بورس): سهام شرکت‌هایی که مانند سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس قابلیت معاملات پیوسته و سهولت در انجام معاملات را ندارند. پرتفوی تشکیل شده در این بخش، پرتفوی غیربورسی شرکت سرمایه‌گذاری گفته می‌شود.

مواردی که در صورت وضعیت پورتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری قابل مشاهده است:

• سرمایه شرکت سرمایه‌پذیر
• تعداد سهام در مالکیت شرکت سرمایه‌گذار در شرکت سرمایه‌پذیر در ابتدای دوره
• بهای تمام شده و ارزش بازار سهام شرکت سرمایه‌پذیر که تحت مالکیت شرکت سرمایه‌گذار است در ابتدا و انتهای دوره
• تغییرات این آیتم‌ها در انتهای دوره نسبت به ابتدای دوره
• ارزش سهام شرکت سرمایه‌پذیر که تحت مالکیت شرکت سرمایه‌گذار است در زمان تهیه گزارش
• افزایش یا کاهش قیمت سهم نسبت به انتهای دوره گزارش قبل (دوره‌ها یک ماهه است)

کاربرد صورت‌وضعیت پورتفو:

شرکت‌ها با توجه به سیاست و دیدگاه خود بیشترین وزن دارایی‌هایشان را به چند سهم یا صنعت خاص اختصاص می‌دهند. به‌طور مثال نماد “وخارزم” از دید بسیاری از فعالان بازار سرمایه نشان‌دهنده شرکتی است که در گروه بانک‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند.از دید تکنیکالی در بسیاری از مواقع نمودار این نماد با نمودار نماد “وبصادر” که یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین نماد در سبد سرمایه‌گذاری وخارزم است، هم‌پوشانی دارد.

یکی از موارد مهم در صورت وضعیت پورتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری جدول سهام شرکت‌های سرمایه‌پذیر بورسی است. با توجه به ارزش روز سهام موجود در پورتفو، سهامی که بیشترین وزن را در پورتفوی شرکت سرمایه‌گذار دارد از اهمیت برخوردار است. با دانستن این مورد سهامی که بیشترین تاثیر را در پورتفوی شرکت سرمایه‌گذاری دارد، قابل شناسایی است. به‌طور مثال زمانی که یک نماد برای تعدیل سود متوقف می‌شود و تعدیل مثبت سود خود را از طریق سامانه کدال اعلام می‌نماید، امکان خرید سهام وجود ندارد. حال با دانستن نکته فوق می‌توان اقدام به خرید سهام شرکت سرمایه‌گذاریی نماییم که بیشترین وزن پورتفوی آن را سهام مورد نظرتشکیل می‌دهد.

نتیجه دیگری که از بررسی صورت وضعیت پورتفوی یک شرکت سرمایه‌گذاری نسبت به دوره قبل آن می‌توان گرفت، این است که با تغییرات تعداد سهام و یا قیمت سهام ارزش کل پورتفوی بورسی تغییر می‌کند. در صورتی که معمولا پورتفوی غیر بورسی به دلیل عدم تغییر قیمت روزانه سهام و عدم سهولت انجام معاملات، دستخوش تغییرات ماهانه چندانی نمی‌شود.

یکی دیگراز موارد حائز اهمیت در بررسی صورت وضعیت پورتفو این است که با مشاهده جدول پورتفوی شرکت سرمایه‌گذار، می‌توانیم میزان یا درصد سهام بورسی و غیر بورسی آن را در یابیم. هر اندازه وزن پورتفوی بورسی شرکت سرمایه‌گذار بیشتر باشد ارزش‌گذاری آن شرکت بر مبنای NAV دقیق‌تر خواهد بود.

اگر بخواهیم بدانیم که چند درصد از پرتفوی یک شرکت سرمایه‌گذاری، اختصاص به سهام بورسی دارد کافیست تا کل ارزش بازار در انتهای دوره هر دو پرتفو را با هم جمع کنیم. سپس جمع پرتفو بورسی را به عدد بدست آمده تقسیم کنیم و در عدد ۱۰۰ ضرب نمایم. برای مثال صورت‌وضعیت پرتفوی وتوسم منتهی به ۱۳۹۴/۰۸/۳۰ را مشاهده می‌کنیم، مجموع ارزش بازار پورتفوی بورسی ۷,۲۳۹,۸۳۶ و مجموع ارزش بازار پرتفوی غیربورسی آن ۹۸۷,۰۱۹ است. برای محاسبه اینکه چند درصد از پورتفوی وتوسم به سهام شرکت‌های بورسی اختصاص دارد، به ترتیب زیر عمل می‌کنیم:

درصد اختصاص یافته به پرتفوی بورسی=۱۰۰×(مجموع پرتفوی خارج از بورس+ مجموع پرتفوی بورسی)÷مجموع پرتفوی بورسی

حال اگر بخواهیم درصد وزن یک سهم را در پرتفو بورسی شرکت سرمایه گذاری بدست آوریم لازم است عددی که در مقابل نام سهم در ستون ارزش بازار در انتهای دوره وجود دارد را به کل ارزش بازار پرتفو بورسی تقسیم کنیم و در صد ضرب نماییم. به مثال قبل برمی‌گردیم و صورتوضعیت پرتفوی وتوسم؛ قصد داریم بدانیم چند درصد از پرتفوی بورسی این شرکت به نماد پتروشیمی جم اختصاص یافته است. یعنی وزن این پتروشیمی جم در پرتفوی وتوسم چقدر است:

حال که مختصری با شرکت‌های سرمایه‌گذاری و پرتفوی آن‌ها آشنا شدیم به سوال خود برمی‌گردیم.

با توجه به آخرین صورت وضعیت پرتفوی “وتوسم” ، کدام یک از نمادها به ترتیب بیشترین وزن را در ترکیب دارایی‌های بورسی “وتوسم” دارند؟

برای یافتن پاسخ سوالاتی از این قبیل و بررسی اینکه پرتفوی یک شرکت سرمایه‌گذاری بیشتر متاثر از چه نمادهایی است، لازم است که صورت‌وضعیت پرتفوی آن شرکت را مورد بررسی قرار دهیم. با توجه به سوال مورد نظر، برای دسترسی به صورت‌وضعیت پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی (وتوسم)، اطلاعیه‌های این شرکت را در سایت کدال جستجو می‌کنیم. از میان اطلاعیه‌های این شرکت، آخرین صورت‌وضعیت پرتفوی این شرکت که منتهی به ۱۳۹۴/۰۸/۳۰ را انتخاب می‌کنیم.

با مراجعه به جدول پرتفوی بورسی “وتوسم” و دقت در اعداد مربوط به ستون ارزش بازار در انتهای دوره، نمادهایی که وزن بیشتری را در ترکیب دارایی‌های بورسی شرکت سرمایه‌گذری توسعه ملی دارند می‌توانیم مشاهده کنیم. باید دقت کنیم که آیا این اعداد به صورت نزولی در جدول آمده است یا خیر. چنانچه در تصویر زیر مشخص است، در نمایش اعداد مربوط به این ستون ترتیب نزولی در نظر نگرفته شده است.

همان‌طور که در تصویرجدول پورتفوی نماد “وتوسم” مشخص است، با توجه به ارزش بازار، نمادهای وبانک، شخارک، ثمسکن، شبهرن به ترتیب بیشترین تاثیرات را در ارزش دارایی‌های (NAV) وتوسم دارند.

بنابراین در یک جمع‌بندی کلی می‌توانیم بگوییم وابستگی NAV هر شرکت سرمایه‌گذاری به نمادهایی است که ارزش بازار آن‌ها در صورت‌وضعیت پرتفوی آن شرکت، دارای اختلاف زیاد با سایر نمادها باشد.

مفهوم ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری چیست؟

یکی از مسائلی که در سال‌های اخیر صورت‌های مالی شرکت‌ها را دستخوش تغییر کرده و لازم است مورد بررسی قرار گیرد، موضوع ذخیره کاهش ارزش است. در صورت‌های مالی شرکت‌های سرمایه‌گذاری مبنای محاسبات ارزش دفتری یا بهای تمام‌شده است. در زمان افت بازاردر سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت، قیمت برخی ازسهام ارزش کمتری نسبت به ارزش بهای تمام شده در شرکت سرمایه‌گذار دارند. فرض کنیم این سرمایه‌گذاری‌ها در بازار در حال ریزش، در قیمت‌های پایین‎‌تر از بهای تمام شده به فروش می‌رسد. لازم است مبلغی تحت عنوان ذخیره کاهش ارزش در نظر گرفته شود تا اگر در پایان سال مالی وضعیت قیمت‌ها در محدوده برآوردی بود این مبلغ کسر شده باقی بماند. اما چنانچه ریزش قیمت سهام مقطعی باشد و قیمت سهام مورد نظر رشد کرد مبلغ ذخیره کاهش ارزش به حساب برگردانده می‌شود. لازم به ذکر است این مبلغ (ذخیره کاهش ارزش) در صورت سود و زیان شرکت به‌صورت هزینه شناسایی شده و در ترازنامه از مبلغ دارایی‌ها کسر می‌گردد. که این امر باعث کاهش NAV می‌شود. لازم به ذکر است ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری، عموماً برای سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت شرکت سرمایه‌گذاری در نظر گرفته می‌شود.

نحوه ارزش‌گذاری شرکت‌های سرمایه‌گذاری:

شرکت‌های سرمایه‌گذاری ملزم به ارائه اولین پیش‌بینی درآمد نیستند. لذا بهتر است برای تحلیل این شرکت‌ها، از معیار NAV استفاده می‌کنیم.

ارزش دارایی‌ها یا (NAV(Net Asset Value چیست؟

طبق یک قاعده کلی برای محاسبه NAV یا خالص ارزش دارایی‌ها کافی است بدهی‌های شرکت را از دارایی‌های آن کسر کنیم.

دارایی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ترازنامه بر اساس بهای تمام‌شده است، اما نکته حائز اهمیت این است که بسیاری از این دارایی‌ها با گذشت زمان ارزش متفاوتی نسبت به بهای تمام‌ شده خود خواهند داشت. به همین دلیل یکی از مهم‌ترین موارد در محاسبه NAV به‌روز کردن ارزش دارایی‌ها است. از اختلاف ارزش روز و بهای تمام شده دارایی‌ها، ارزش افزوده به‌دست می‌آید. با این توضیحات محاسبه NAV بصورت زیر است:

(بدهی‌ها- دارایی‌ها) + ارزش افزوده= NAV

لازم به توضیح است به علت دشواری در ارزش‌گذاری دارایی‌های ثابت مانند املاک یا برخی از سهام شرکت‌های غیر بورسی، به جای در نظر گرفتن ارزش روز همان بهای تمام‌شده در نظر گرفته می‌شود در نتیجه ارزش ارزش پرتفوی چیست؟ افزوده ایجاد نمی‌گردد. با این وجود برای محاسبه دقیق NAV بهتر است سرمایه‌گذاری‌هایی که وزن بیشتری دارند تا جایی که ممکن است بر اساس ارزش روز در نظر گرفته شوند.

(NAVPS(Net Asset Value Per Share چیست؟

خالص ارزش دارایی‌ها(NAV) نشان‌دهنده کل ارزش خالص دارایی‌های شرکت سرمایه‌گذاری است. برای محاسبه خالص ارزش دارایی‌ها به ازای هر سهم کافی است NAV محاسبه شده را برتعداد سهام منتشره تقسیم نماییم. با محاسبه NAVPS می‌توانیم قیمت سهام را ارزش‌گذاری می‌کنیم. این عدد بیانگر این است که قیمت سهام با چند درصد از NAV در حال معامله است. در شرایط عادی بهتر است قیمت سهام بطور میانگین با ۶۰% تا ۷۰% NAV خود معامله شود. موارد زیر از جمله عواملی هستند که بر عدد NAVPS و درصد معامله قیمت سهام از NAV تاثیر گذار است:

۱-اگر شرکت‌های موجود در پورتفوی شرکت سرمایه‌گذار، در دوران بلوغ (اتمام دوره رشد) باشند و انتظار افزایش سودآوری در آن‌ها وجود نداشته باشد، نسبت درصد معامله )NAV عدد NAVPS) کاهش یافته و در صورتی که سهام موجود در پورتفوی شرکت سرمایه‌گذاری از پتانسیل بالایی برخوردار باشد مثلا شرکت دارای طرح توسعه است، این عدد افزایش می‌یابد.

۲-عامل دیگری که بر روی عدد NAVPS تاثیر گذار بوده و می‌تواند منجر به افزایش قیمت سهام به میزانی بالاتر از NAV شود، توجیه سود آوری شرکت بر اساس DPS است. همان‌طور که می‌دانیم نقدینگی در شرکت‌های سرمایه‌گذاری اهمیت بالایی دارد. در هنگام افزایش سرمایه شرکت سرمایه‌پذیر، شرکت سرمایه‌گذار به منظور حفظ میزان (درصد) مالکیت خود لازم است میزان سرمایه خود را در شرکت سرمایه‌پذیر افزایش دهد. لذا شرکت‌های سرمایه‌گذاری تلاش می‌کنند درصد کمتری از سود قابل تقسیم را پرداخت کنند تا به این روش سطح سود انباشته خود را افزایش ‌دهند.

در این مطلب علاوه بر بررسی وزن دارایی های بورسی وتوسم، به تعریف شرکت‌های سرمایه‌گذاری، تفاوت آن‌ها با هلدینگ‌ها و بررسی خالص ارزش دارایی آن‌ها پرداختیم. علاوه بر این‌ها دانستیم که پرتفو و انواع آن در شرکت‌های سرمایه‌گذاری کدام است و با کاربردهای صورت‌وضعیت پرتفو آشنا شدیم.

منظور از سبد سهام یا پرتفوی بورس چیست؟

سبد سهام یا پرتفوی بورس ترکیبی از سهام مختلف می باشد که معامله گر اقدام به خرید آنها می کند. پرتفوی یک کلمه فرانسوی بوده و به معنی سبد سهام است. هدف اصلی از تشکیل سبد سهام استفاده مناسب از سهام صنایع مختلف برای تقسیم ریسک سرمایه گذاری است. ضرب المثل قدیمی می گوید: “همه تخم مرغ های خود را در یک سبد یکسان قرار ندهید” چون در صورت شکستن سبد، تمام تخم مرغ ها شکسته می شوند.

تشکیل سبد سهام باعث کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس می شود. در تشکیل سبد سهام عوامل زیادی دخیل هستند. رعایت این موارد به شما کمک می کند تا سرمایه گذاری موفقیت آمیزی داشته باشید. تنوع سهام در سبد سهام معاملاتی باید در حدی باشد که بتوانید آن را مدیریت کنید.

پرتفوی یا سبد سهام مانند همان سبدی است که در فروشگاه اجناس خود را در آن می‌چینید. زمانی که به فروشگاه می‌روید، اجناسی را که فکر می‌کنید به آن‌ها نیاز خواهید داشت در سبد خود قرار می‌دهید. در بازار بورس نیز سهامی را که بر اساس تحلیل‌ها یا بررسی‌های مختلف ارزشمند تشخیص داده‌اید، خریداری کرده و در سبد سهام خود قرار می‌دهید.

منظور از سبد سهام یا پرتفوی معاملاتی چیست؟

هدف از سبد سهام یا پرتفوی برای کاهش ریسک در معاملات می باشد. در واقع سود یک سهم می تواند ضرر یک سهم دیگر را از بین ببرد. بنابراین با خرید سهام صنایع مختلف این اطمینان را خواهید داشت در صورت نزولی بودن بازار در تمام سهم ها ضرر نخواهید کرد. برای مثال برخی از اتفاقات سیاسی و اقتصادی چون جنگ، تحریم و غیره تاثیرات متضادی در شرکت های مختلف دارند.

تشکیل سبد سهام از ابتدایی ترین بحث های تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال در بورس است. لازم است هر معامله گری با نحوه تشکیل آن آشنا باشد.

اهمیت و فواید سبد سهام

برای این‌که به اهمیت سبد سهام پی ببریم، اجازه دهید مثالی ارائه کنیم. زمانی که به فروشگاه می‌روید، برای این‌که اجناس خریداری شده را بتوانید در یک جا جمع کنید، از سبد یا چرخ‌دستی استفاده می‌کنید. سبد سهام دقیقا چنین مفهومی دارد. یعنی شما تمام دارایی‌های خود را داخل یک سبد می‌گذارید. به این ترتیب مدیریت دارایی‌های شما آسان‌تر خواهد بود.

اما مسئله مهم چیدمان سبد است. در حقیقت ارزش و اهمیت یک سبد به سهامی است که داخل آن قرار دارد. به همین ترتیب، سبد را باید بر اساس استراتژی‌هایی مشخص به نحوی بچینید که سود حداکثری را برای شما به همراه داشته باشد. البته چیدمان سبد سهام بر مبنای دید معاملاتی افراد انجام می‌شود. یعنی با توجه به اینکه معاملات شما بر اساس کدام‌یک از شیوه‌های سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت، میان‌مدت و یا بلندمدت خواهد بود، می‌توانید سهامی مرتبط با همین استراتژی‌ها انتخاب کنید.

در ادامه راهکارهایی بنیادین و اصولی ارائه خواهیم کرد که به کمک آن می‌توانید سبد خود را به بهینه‌ترین حالت بچینید. در واقع در این فرایند باید این اصول را رعایت کنید. اگر معاملات خود را بر مبنای این نکات انجام دهید، قطعا با گذشت زمان شاهد اثر مثبت و مطلوب آن نیز خواهید بود. پس ارزش پرتفوی چیست؟ به طور خلاصه بهتر است بگوییم که این چیدمان سبد است که می‌تواند منجر به سودآوری شما شود. سبد سهام آینه استراتژی‌ها و اقدامات شما در بازار بورس است.

نقش شاخص بورس در چیدمان سبد سهام

طبیعتا هنگامی که می‌خواهید سهم‌ها را در سبد خود بچینید، باید نگاهی هم به شاخص بیندازید. از آن‌جا که همیشه توصیه می‌شود سهام صنایع مختلف را خریداری کنید، بررسی شاخص می‌تواند در این خصوص کمک بسیار زیادی به شما بکند. برای مثال زمانی که شاخص کل منفی است ولی شاخص کل هم‌وزن مثبت است نشان‌دهنده این است که فارغ از بزرگی و کوچکی شرکت‌ها، روند بازار مثبت است. مسئله‌ای که شاید بسیاری از افراد چندان به آن توجه نکنند.

این امر به این دلیل است که شاخص هم‌وزن، وزن یکسانی را برای نمادهای موجود در بازار بورس در نظر می‌گیرد و با توجه به آن می‌توان از کلیت بازار مطلع شد. بسیاری از افرادی که تازه به بازار بورس وارد شده‌اند، ممکن است نگاهشان تنها به سمت سهام شاخص‌ساز و به اصطلاح معروفی باشد که از قضا سودهای کلانی نیز نصیب سهام‌داران خود کرده‌اند. به همین دلیل بسیاری به امید کسب سودهای فراوان چنین سهامی را خریداری می‌کنند و در سبد سهام خود قرار می‌دهند؛ ولی برخلاف انتظارشان در زمان اصلاح بازار، این سهم‌ها اولین نمادهایی هستند که با افت قیمت مواجه می‌شوند.

هیچ گاه تک سهم نباشید

فرض کنید سبد سهام خود را فقط از یک صنعت خاص تشکیل داده اید. در صورت رکود در آن صنعت، در تمامی سهام موجود در سبد سهام خود دچار ضرر خواهید شد. بنابراین توصیه می شود حتما تنوع را رعایت کنید و سبد معاملاتی خود را از سهام شرکت های مختلف پر کنید. البته توجه داشته باشید آن قدر تنوع سهام را زیاد نکنید تا بعد در مدیریت سبد سهام با مشکل مواجه شوید.

وزن سرمایه

توزیع مناسب وزن سرمایه از مهمترین فاکتور ها در تشکیل سبد سهام و سرمایه گذاری در بورس است. به طور مثال سبد سهام یک معامله گر متشکل از ۵ سهم متنوع است اما ۷۰ درصد وزن سرمایه خود را به یک سهام خاص اختصاص داده است. پس در واقع رعایت تنوع در این سبد هیچ تاثیری در کاهش ریسک ندارد. توصیه می شود حجم معاملات خود را به طور مناسب بین سهام توزیع کنید.

صنایع پر بازده را شناسایی کنید

در زمان ارزش پرتفوی چیست؟ تشکیل سبد سهام ابتدا صنایع پر بازده را شناسایی کنید. سپس از میان آن صنایع سبد سهام خود را ایجاد کنید. قابل ذکر است بدون مطالعه شرکت ها و انتخاب سهام های مختلف و تصادفی نیز ممکن است ضرر کنید. پس لازم است با تشخیص صنایع مطلوب جلوی ضرر را بگیرید. با این کار تا حدودی می توانید ریسک سرمایه گذاری در بورس را کاهش دهید.

چه سهامی را بخریم؟

سوالی که معامله گران می پرسند “سبد سهام خود را از چه سهامی پر کنیم؟” تشکیل سبد معاملاتی بستگی به روش تحلیل شما دارد. معامله گران بر اساس تحلیل تکنیکال یا تحلیل بنیادی سهام را بررسی و انتخاب می کنند. اگر شما زمان کافی برای گذراندن دوره های آموزش بورس ندارید و نمی دانید سهام را به چه نحوی تحلیل و ارزیابی کنید می توانید از سبد های پیشنهادی استفاده کنید. این سبد سهام ها را معامله گران حرفه ای و باتجربه بورس تشکیل می دهند.

اخبار اقتصادی و سیاسی

وقتی می خواهید سبد سهام خود را تشکیل دهید به اخبار اقتصادی و سیاسی کشور و جهان توجه داشته باشید. یک سرمایه گذار موفق باید در جریان اخبار مهم باشد. قبل از تشکیل سبد سهام نگاهی به آخرین خبرهای اقتصادی و سیاسی بیاندازید. قیمت نفت، طلا، ارز، نرخ تورم و غیره از مهمترین عوامل تاثیر گذار بر صنایع مختلف می باشند.

نسبت به سهام برخی از شرکت ها تعصب نداشته باشید

برخی افراد چون در گذشته سهام یک شرکت خاصی را خرید و سود کرده اند در همه حال آن را یکی از مهمترین گزینه های خود در سبد سهام می دانند. در تشکیل سبد سهام عوامل مختلفی تاثیر می گذارند و باید با شناخت سطحی و سود های تصادفی نسبت به سهم شرکتی نگاه متعصب آمیز نداشته باشیم. حتی سودآور بودن یک سهم مشخصی در چند سال متمادی نشانه ای بر پر بازده بودن آن در این زمان نمی باشد. توصیه می شود بعد از بررسی تمام دلایل علمی، یک سهم را در سبد معاملاتی خود قرار دهید.

هر کسی ممکن است ضرر کند

در بازار بورس هر کسی ممکن است به دلایلی ضرر کند. اگر سهمی را در سبد سهام خود قرار دادید اما بعد از خرید متوجه شدید سهم مورد نظر طبق پیشبینی هایتان رشد نکرد، به راحتی آن را بفروشید و جلوی ضرر اضافی را بگیرید.

در بازار بورس قرار نیست همیشه تحلیل های شما طبق میل خودتان پیش برود. سعی کنید اشتباه های خود را بپذیرید و با کنترل ریسک و مدیریت سرمایه جلوی ضرر اضافی را بگیرید. بازار بورس مکان پر هیجان و جذابی است. با یادگیری نکات لازم و ریز در مورد آن می توانید با اطمینان بیشتر اقدام به معامله گری کرده و در شرایط بحران توانایی کنترل ریسک را داشته باشید.

چند پرسش و پاسخ در مورد سبد سهام

در این بخش قرار است سوالاتی را در خصوص پرتفوی ارائه کنیم که ممکن است برای شما نیز پیش آمده باشد. در ادامه می‌توانید این سوالات را به همراه پاسخ آن‌ها مطالعه کنید.

آیا می‌توان سهم‌های داخل یک سبد سهام را به سبد دیگری منتقل کرد؟

این عمل امکان‌پذیر نیست. چرا که لازمه انجام چنین کاری، انتقال سهام از یک کد به کد دیگر است و این عمل انجام شدنی نیست. یعنی به طور خلاصه امکان انتقال سهم به دیگری وجود ندارد. ممکن است برخی از افراد چنین مسئله‌ای را با کد به کد اشتباه بگیرند. اما این دو مبحث با هم تفاوت دارند. در انتقال سهم شما قصد دارید که سهام را از یک کد مشخص به کد مشخص دیگری منتقل کنید که چنین امکانی وجود ندارد.

آیا یک شخص می‌تواند چند پرتفوی داشته باشد؟

چنین پرسش‌هایی می‌تواند ناشی از عدم آگاهی از تفاوت میان کدبورسی و سبد سهام شود. بله، فرد می‌تواند چند سبد سهام در چند کارگزاری مختلف داشته باشد. اما این امر به این معنا نیست که این شخص چند کد بورسی دارد. دقت کنید که هر معامله‌گر تنها یک کد بورسی خواهد داشت. یعنی همان‌طور که هر فرد تنها یک کد ملی دارد، یک کد بورسی هم دارد.

آیا می‌توان یک سبد سهام را از طریق چند کارگزاری مدیریت کرد؟

هر پرتفوی به یک کارگزاری مرتبط است. درست است که هر فرد یک کد بورسی دارد، اما می‌تواند در چند کارگزاری حساب معاملاتی مختلف داشته باشد. به این ترتیب می‌توان در دو کارگزاری خرید و فروش را انجام داد.

یعنی شما از هرکارگزاری که خرید کنید، نهایتا دارایی‌های شما در سبد مخصوص خودتان در همان کارگزاری قرار خواهد گرفت. در پاسخ به این سوال باید گفت که اگر سهمی را از طریق کارگزاری اول خریداری کردید، نمی‌توانید آن را از طریق کارگزاری دوم بفروشید؛‌ مگر این‌که از طریق گزینه تغییر کارگزار ناظر چنین عملی را انجام دهید.

سبد سهام لحظه‌‌ای و سپرده‌گذاری چه تفاوتی با یک‌دیگر دارند؟

این سوال ممکن است برای بسیاری از افراد (به خصوص تازه‌واردان به بازار بورس) پیش بیاید. پرتفوی لحظه‌ای همان‌گونه که از نامش پیداست، به صورت لحظه‌ای تمام معاملات آنلاین را نمایش می‌دهد و تراکنش‌ها به صورت خودکار به این سبد اضافه می‌شوند. در این سبد شما می‌توانید به صورت دستی تراکنش‌های خود را اضافه کنید. پرتفوی سپرده‌گذاری تمام دارایی‌های شما را نشان می‌دهد. در این سبد تنها می‌توانید ارزش سهام را مشاهده کنید در حالی‌که در پرتفوی لحظه‌ای سود و زیان هر یک سهام قابل مشاهده است.

انواع چیدمان سهم در سبد سهام به چه صورتی است؟

بسته به این‌که سبد سهام خود را به چه صورتی بچینید، سبدها مدل‌های مختلفی خواهند داشت. از معروف‌ترین سبدها می‌توان به سبد دفاعی یا کم‌خطر (که نوسانات اثر کمی در آن دارند)، سبد تهاجمی یا پرخطر (که شامل سهم‌هایی با ریسک و بازده بالا هستند)، سبد سوداگرانه یا سفته‌بازی (که بیشتر بر مبنای شایعات و اخبار انتخاب می‌شوند؛‌ اگر این شایعات به حقیقت بپیوندند سود خوبی نصیب سهام‌دار خواهدشد)، سبد درآمدی یا مبتنی بر سود سهام (که ریسک پایینی دارد و بر مبنای سود تقسیمی شرکت‌ها چیده می‌شود) اشاره کرد.

آیا می‌توان به سبد سهام افراد دیگر دسترسی داشت؟

برای این کار نیازمند نام کاربری و رمز عبور مربوط به هر شخص هستید. یعنی اگر شما به اطلاعات فرد دیگری دسترسی داشته باشید، می‌توانید سبد سهام وی را ببینید و حتی دست به انجام معامله بزنید. درست به همین دلیل است که بسیار تاکید می‌کنند مراقب رمز عبور خود باشید. در صورت بروز مشکلاتی از این قبیل، هیچ‌کس پاسخگو نخواهد بود؛ چرا که این خود شما بودید که در حفظ اطلاعات خود بی‌دقتی و یا بی‌توجهی داشته‌اید.

پرتفوی در بورس چیست؟

اگر شما سهام‌دار بورس باشید یا مطالعاتی در زمینه بورس داشته‌اید بدون شک اصطلاح پرتفوی به گوشتان خورده است. اما پرتفوی چیست؟ رابطه پرتفوی با سهام چیست؟ نقش پرتفوی در بورس چیست؟ ما در این مقاله از سری مقالات دلفین وست قصد داریم که به معرفی پرتفوی، پرتفوی لحظه ای و بقیه موارد مربوط به پرتفوی بپردازیم. بنابراین اگر شما نیز به حوزه بورس و بازارهای مالی علاقه‌مند هستید و به دنبال افزایش اطلاعات خود در زمینه بورس و عوامل مربوط به آن هستید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

پرتفوی چیست ؟

پرتفو یا پرتفوی یا سبد سرمایه‌گذاری، در حالت کلی، مجموعه ای از دارایی های مالی مانند سهام، اوراق قرضه، کالا، ارز، وجه نقدی، اوراق نقدشونده، و همچنین صندوق های سرمایه گذاری است. یک سبد همچنین می‌تواند شامل اوراق غیر قابل معامله، مانند سرمایه‌گذاری های عمرانی و خصوصی و غیره باشد. سبد سهام نیز مجموعه‌ای از چند سهم مختلف است که سرمایه گذار برای سرمایه گذاری آن را می‌خرد. سبد سهام مستقیماً توسط سرمایه گذار یا توسط متخصصان مالی و مدیران سرمایه اداره می‌شود.

سرمایه گذارن باید مطابق با تحمل ریسک و اهداف سرمایه گذاری یک سبد سرمایه گذاری تشکیل دهند. آن‌ها همچنین می‌تواند چندین سبد برای اهداف مختلف داشته باشند. همه این ها به اهداف سرمایه‌گذار بستگی دارد. یک سبد سرمایه‌گذاری می‌توان مانند نمودار دایره تصور کرد که قطاع هایی اندازه های مختلف تقسیم می‌شود و انواع دارایی‌ها و یا سرمایه‌گذاری‌ها برای دستیابی به هدف مورد نظر خود جای می‌دهد. انواع مختلفی از اوراق بهادار را می‌توان برای ساخت یک سبد متنوع استفاده کرد اما سهام، اوراق قرضه و وجه نقد به طور کلی بلوک‌های اصلی ساخت سبد ها محسوب می‌شود. سایر دارایی های بالقوه شامل املاک و مستغلات، طلا و ارز را نیز می‌توان در سبد دارایی در نظر گرفت.

پرتفوی لحظه ای در بورس

در سامانه معاملات آنلاین کارگزاری های مختلف در قسمت پرتفوی یک قسمت جداگانه وجود دارد که به عنوان “پرتفوی لحظه ای” شناخته می‌شود. مبانی پرتفوی لحظه‌ای معاملات آنلاین، کاربر می‌باشد. بدین ترتیب معاملاتی که از طریق سامانه‌های آنلاین کارگزاری انجام می‌شوند در لحظه به صورت خودکار به سبدهای سهام لحظه‌ای اضافه می‌شود. در پرتفوی لحظه‌ای اطلاعات لحظه‌ای قیمت ارزش دارایی مقدار سود و زیان درصد سود و زیان و غیره برای تسهیل محاسبات کاربران در نظر گرفته شده است.

چگونه یک پرتفوی حرفه ای بچینیم؟

1. تعداد نمادهای سبد شما ارزش پرتفوی چیست؟ به جز عرضه اولیه ها باید بین ۴ تا ۶ عدد باشد با این کار هم ریسک شما کاهش پیدا می‌کند هم تسلط برسهام‌ها حفظ می‌شود.
2. از گروه های صنعتی مختلف یک سهم استفاده کنید. هیچ وقت در یک صنعت بیش از دو سهم در سبد نداشته باشید.
3. صنایع ارزشمند و پیشرو بازار را شناسایی کنید و در آن‌ها سرمایه‌گذاری کنید.
4. سرمایه‌تان را به صورت مساوی در بین صنایع مختلف تقسیم کنید و همیشه بین ۲۰ تا ۲۵ درصد سرمایه را برای شکار فرصت‌های خوب نگه دارید.
5. قابلیت نقدشوندگی سهام های انتخابی دقت کنید و از سهم های شاخص‌ساز و بزرگ در پرتفوی استفاده کنید.

۵ کلاس داریی پرتفوی ضد گلوله

یک پرتفوی امن و متنوع از ۵ و دارایی تشکیل می‌شود. این تنوع به شما امکان می‌دهد که در شرایط بد یک بازار از زیان در امان باشید و از شرایط خوب بازارهای دیگر بهره نمانید.

1. پول نقد: این دارایی به مرور ارزش خود را از دست می‌دهد. وجه نقدی مثل دلار سالانه حدود ۴ درصد از قدرت خرید خود را از دست می‌دهد. این یعنی اگر تمام پول خود را به دلار تبدیل کنید پس از ۳۰ سال به قدرت خرید شما نصف می‌شود. خوب است که به اندازه مخارج عمومی خود وجه‌نقد داشته باشید تا مجبور نشوید برای پرداخت اجاره سهام بفروشید.
2. کالا: برخی کالاها که دوام بیشتری دارند می تواند شکل سرمایه ای پیدا. کنند طلا مهم‌ترین دارایی سرمایه‌ای در سبد سرمایه گذاری افراد است. برای برخی افراد دارایی های مثل خودرو نیز شکل سرمایه‌ای پیدا می‌کند.
3. مسکن: مسکن از دو جهت می‌تواند به شما سود برساند از طریق گران شدن ملک شبیه به گران شدن طلا از طریق دریافت اجاره به همین دلیل سود ملک از طلا بیشتر است.
4. اوراق درامد ثابت: اوراق خزانه دولتی یا صندوق های درآمد ثابت کلاس بعدی دارایی را تشکیل می دهند. هر پرتفوی دارایی باید حداقل از ۲۵ درصد درآمد ثابت داشته باشد. اوراق درآمد ثابت کمک می کند چه ساده تر از روزهای منفی بازار عبور کنید.
5. سهام: کلاس پنجم دارایی سهام است. شما می‌توانید یک پرتفوی از سهام‌های ارزنده تشکیل دهید یا از صندوق‌های سهام استفاده کنید این دارایی معمولاً بیشترین ریسک را به سرمایه‌گذار می‌دهد یعنی فرد ممکن است از نوسان قیمت مسکن دچار اضطراب نشود اما منفی و مثبت های بازار سهام به شدت او را تحت فشار قرار می دهد.

هیچ چیز تضمین شده‌ای در صندوق سرمایه گذاری وجود ندارد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در نهایت پرتفویی از سهام و سایر سرمایه‌گذاری‌ها مثل اوراق مشارکت هستند و درست همان‌طور که پرتفو خود شما دچار نوسان می‌شود صندوق سرمایه‌گذاری نیز دچار نوسان می‌شود. تنها به دلیل این نواسانات صندوق سرمایه‌گذاری در سال ۹۸، ۳۲ درصد سود داشته یا در گزارش آمده میانگین سود صندوق‌ها در سال گذشته ۲۵ درصد بوده است دلیل نمی‌شود که امسال نیز همین قدر سود بدهد. هیچ چیز قطعی و صد در صدی در سرمایه‌گذاری وجود ندارد. یک اشتباه رایج سرمایه‌گذاران این است که تصور می‌کنند صندوق سرمایه‌گذاری همیشه بهتر از شاخص بازار بورس عمل می‌کند. در حالی که این آرزوی دیرینه هر صندوق سرمایه‌گذاری است که بازار را از پیش رو بردارد اما شواهد نشان می‌دهد همیشه اوضاع مطابق میل صندوق ها پیش نمی‌رود. یعنی صندوق‌های متعددی هستند که نتوانستند. حال که با سبد سهام یا پرتفوی آشنا شدید در قسمت نظرات این مقاله سوالات، نظرات، انتقادات و پیشنهادات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

برای یادگیری “یک سرمایه گذار چه چیزهایی را باید بداند” مسیر زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:

بهترین روش تشکیل سبد سهام کدام است؟ آموزش صفر تا صدی

ریشه کلمه‌ی پورتفولیو در کلمه‌ی لاتین portafoglio نهفته و معنی آن “پوشه‌ای برای حمل کاغذهای جدا از هم” یا همان پرونده است. این کلمه مرکب از دو کلمه‌‌ی دیگر است: porta به معنای “حمل کردن” و foglio به معنای “ورق، برگه”. معادل این کلمه در انگلیسی (portable folio)، به معنی برگه‌ها و مدارک قابل‌حمل در یک پرونده است.

معنای کلمه‌ی پورتفو یا پورتفولیو (portfolio)

تشکیل سبد سهامی یا پورتفولیو مجموعه‌ای از سرمایه‌گذاری‌های مالی مانند سهام، اوراق قرضه، کالاها، وجه نقد و معادل‌های نقدی از جمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری سرمایه ثابت و صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF)ها است. عموم مردم بر این باورند که سهام، اوراق قرضه و پول نقد هسته‌ی مرکزی یک سبد سرمایه را تشکیل می‌دهند. فلسفه‌ی تشکیل پورتفولیو همان ایده‌ی قدیمی “نچیدن همه‌ی تخم‌مرغ‌ها در یک سبد” بوده است، بدین معنا که برای پوشش ریسک یک سرمایه‌گذاری توسط سرمایه‌گذاری‌های دیگر باید سرمایه را در موضوعات و مکان‌های گوناگون توزیع نمود پس تنوع دارایی در پورتفو مفهوم پایه‌ای است.

از مهم‌ترین مباحث مرتبط با موضوع پورتفو، اقلام تشکیل‌دهنده و انواع آن، نحوه‌ی چیدمان پورتفو و عوامل تأثیرگذار بر تخصیص سرمایه به هر یک از اقلام آن، بحث ریسک و تحمل ریسک مشتری و مدیریت پورتفو است. در این مقاله قصد داریم به انواع رویکردهای موجود در چیدمان پورتفو و ریسک موجود در هر نوع بپردازیم. برای مطالعه‌ی بیشتر در موضوعات دیگر نیز می‌توانید به مقاله‌ی “ مدیریت پورتفو ” و “ انواع ریسک سرمایه‌گذاری ” در سایت آکادمی دانایان مراجعه نمایید.

لزوم تشکیل پورتفو و بهتری روش تشکیل سبد سهامی

وقتی از پورتفولیو برای مقاصد سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنید، انتظار دارید که سهام، اوراق قرضه یا هر دارایی مالی دیگر بازدهی داشته باشد و برای شما کسب سود کند یا ارزش آن در طول زمان افزایش یابد. سرمایه‌گذاری در قالب پرتفوی ممکن است استراتژیک باشد یعنی دارایی‌های مالی را به‌قصد نگهداری آن دارایی‌ها برای مدت طولانی خریداری می‌کنید. یا تاکتیکی باشد یعنی سرمایه‌گذاری فعالانه در جایی که دارایی را به امید دستیابی به سود کوتاه‌مدت خریدوفروش می‌نمایید. اکثر متخصصان موافق‌اند که اگرچه در برابر ضرر تضمینی وجود ندارد، اما تنوع‌بخشی جزء کلیدی برای دستیابی به اهداف بلندمدت مالی و درعین‌حال به‌حداقل‌رساندن ریسک است. حال بسته به اینکه به هر یک از اقلام موجود در پورتفو چه وزنی (درصدی) تخصیص دهیم، انواع مختلفی از پورتفو را خواهیم ساخت.

انواع پورتفولیو در تشکیل بهترین سبد سهامی

به تعداد سرمایه‌گذاران و مدیران پول می‌تواند انواع مختلف سبد و استراتژی پرتفوی یا تشکیل سبد سهامی وجود داشته باشد. همچنین هر شخص ممکن است چندین پورتفولیو داشته باشد که محتوای هر یک از آنها استراتژی یا سناریوی سرمایه‌گذاری متفاوتی را منعکس کند، استراتژی‌هایی که برای نیازهای متفاوتی است.

تخصیص پرتفوی در تصویر نمونه‌ای از سرمایه‌گذاری محتاطانه (با تحمل ریسک پایین) است. به‌طورکلی، یک استراتژی محافظه‌کارانه (conservative strategy) سعی می‌کند با سرمایه‌گذاری عمده در اوراق بهادار با درآمد ثابت که ریسک پایینی دارد، از ارزش پرتفوی محافظت کند. در این مثال، می‌بینید که 50٪ سرمایه در این پورتفو به اوراق قرضه اختصاص داده شده است که ممکن است شامل سرمایه‌گذاری در شرکت‌های درجه یک و اوراق قرضه دولتی مثلاً اوراق قرضه‌ی شهرداری‌ها باشد. 20 درصد سهام می‌تواند شامل سهام شرکت‌های بسیار بزرگ، خوشنام و باسابقه‌ی طولانی در عملکرد مالی خوب باشد و 30 درصد باقیمانده، سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت مثل وجه نقد، گواهی سپرده و حساب‌های پس‌انداز با بازده بالا باشد.

نمونه ای از یک سبد محافظه‌کارانه

چند نکته در مورد تشکیل سبد سهامی

در تشکیل سبد سهامی حتما برخی از مفاهیم مانند مدیریت ریسک، بازه‌ی زمانی مورد نظر برای سرمایه‌گذاری، توجه به وضعیت بنیادی و صورت‌های مالی شرکت باید در نظر گرفته شود و با توجه به همه‌ی موارد مطرح شده، اقدام به تشکیل سبد سرمایه‌گذاری شود.

تشکیل سبد سهام ترکیبی (Hybrid Portfolio)

رویکرد پورتفولیوی ترکیبی، تنوع سبد را در بین طبقات مختلف دارایی ایجاد می‌کند. به‌طورکلی، یک سبد ترکیبی مستلزم داشتن نسبت‌های نسبتاً ثابتی از سهام، اوراق قرضه و سرمایه‌گذاری‌های جایگزین (کالاها، املاک و مستغلات ، حتی آثار هنری، فرهنگی و تاریخی) است. این مفید‌ترین حالت است، زیرا از نظر تاریخی، سهام، اوراق قرضه و جایگزین‌ها همبستگی کمتری با یکدیگر داشته‌اند، بدین ترتیب اصل تنوع‌بخشی (diversification) و پوشش ریسک صورت می‌گیرد.

تشکیل سبد سهام تهاجمی متمرکز بر سهام (Aggressive, Equities-Focused Portfolio)

دارایی‌های زیربنایی در یک پرتفوی تهاجمی عموماً ریسک‌های بزرگی را در جستجوی کسب سودهای عالی متحمل می‌شوند. طرفداران سرمایه گذاری تهاجمی به دنبال شرکت‌هایی هستند که در مراحل اولیه رشد خود هستند و ارزش پیشنهادی منحصربه‌فردی دارند. بسیاری از آنها هنوز برند معروفی نیستند، اما پتانسیل رشد چشمگیری در آینده دارند همچون استارتاپ‌ها و پروژه‌های جسورانه .

تشکیل سبد سرمایه‌گذاری دفاعی متمرکز بر سهام (Defensive, Equities-Focused Portfolio)

پورتفولیویی که تدافعی است، تمایل دارد روی سهام شرکت‌هایی تمرکز کند که تولیدکننده‌ی کالاهای مصرفی‌اند، کالاهایی که در برابر رکود نفوذناپذیر هستند و همیشه مورد درخواست جوامع خواهند بود. سهام تدافعی هم در زمان‌های رکود و هم در زمان‌های رونق بازار، خوب عمل می‌کند. مهم نیست که شرایط اقتصادی در یک دوره‌ی معین چقدر بد باشد، شرکت‌هایی که محصولاتی را تولید می‌کنند که برای زندگی روزمره ضروری هستند، همیشه زنده خواهند ماند.

تشکیل سبد سهام متمرکز بر درآمد (Income-Focused, Equities Portfolio)

این نوع پورتفولیو متشکل از انواع سهامی است که از طریق پرداخت سود سهام (سود تقسیمی) یا انواع دیگر توزیع عواید بین سهام‌داران، موجب کسب درآمد برای سهام‌داران می‌شود. برخی از سهام موجود در سبد درآمدی ممکن است از همان نوع سهام موجود در سبد دفاعی باشند، اما تفاوت در رویکرد مدیر پورتفو است که در اینجا آنها را عمدتاً به دلیل بازدهی بالا و درآمدزایی‌شان انتخاب می‌نماید. تشکیل یک سبد سهامی متمرکز بر درآمد باید جریان نقدی مثبت (positive cash flow) ایجاد کند. خرید سهام تراست‌های سرمایه‌گذار در املاک و مستغلات (REIT) نمونه‌هایی از این نوع سرمایه‌گذاری‌های درآمدزا هستند زیرا این تراست‌ها مالک املاک و مستغلات درآمدزا در طیف وسیعی از بخش‌های دارایی هستند.

تشکیل سبد سرمایه‌گذاری جسورانه و متمرکز بر سهام (Speculative, Equities-Focused Portfolio)

این نوع پورتفو مناسب سرمایه‌گذارانی است که سطح بالایی از تحمل ریسک را دارند. سهم‌های جسورانه می‌تواند شامل عرضه‌های عمومی اولیه (IPO) یا سهامی شرکت‌هایی است که شایع شده پتانسیل رشد بالایی خواهند داشت. سهام شرکت‌های فناوری اطلاعات یا مراقبت‌های پزشکی و بهداشتی که در فرایند توسعه‌ی یک محصول جدید قرار دارند نیز در این دسته قرار می‌گیرند.

بهترین روش تشکیل سبد سهام در بورس ایران

تشکیل سبد سهام ریزه‌ کاری‌های بسیاری دارد و بسیار وابسته به مشخصات فردی و شرایط شما دارد. برای مثال تشکیل سبد سهام برای یک فعال حرفه‌ای بازار بسیار متفاوت از تشکیل سبد سهام یک سرمایه‌گذار تازه کار است. مخاطب این مقاله افرادی هستند که اطلاعات عمیقی پیرامون سرمایه‌گذاری ندارند، بنابراین یک توصیه‌ی فراگیر برای آن‌ها دارید و آن هم تشکیل سبد متنوعی از سهام است.

برای مثال اگر قصد تشکیل سبد سرمایه‌گذاری را دارید تمام دارایی خود را به یک یا چند سهم محدود اختصاص ندهید. سعی کنید از صنایع پیش‌رو و اثرگذار بر بازار سرمایه مانند صنعت فولاد، پتروشیمی، بانکی و پالایشی سهامی را که نسبت قیمت به سود خالص کمتری دارند برای سبد سرمایه‌گذاری خود انتخاب کنید. هرچند که این پیشنهادها هم صرفاً چارچوب کلی را به شما ارائه می‌دهد و تشکیل سبد سهام امری تخصصی است و باید به متخصصان این امر سپرده شود. از این رو برای افرادی که کار اصلی آن‌ها سرمایه‌گذاری در بورس نیست پیشنهاد می‌شود صندوق‌های سرمایه‌گذاری را انتخاب کنند.

سخن پایانی آکادمی دانایان در رابطه با تشکیل سبد سهامی

در چینش سبد سرمایه چه در جایگاه یک فرد، چه در جایگاه مدیریت پورتفو لازم است دو نکته‌ی اساسی را مد نظر داشته باشید: 1) میزان تحمل ریسک و 2) مدت‌زمان موردنظر برای هر سرمایه‌گذاری

همان‌طور که گفتیم در چینش و توزیع سهام در یک پورتفو عامل تعیین‌کننده میزان تحمل ریسک (Risk Tolerance) صاحبان سرمایه است، پس تشخیص میزان ریسک سرمایه‌گذاری به طور قابل‌توجهی بر محتوای پرتفوی تأثیرگذار است. بر همین اساس سرمایه‌گذاران با میزان تحمل ریسک بالا لازم است به‌جای سهم‌هایی که در طولانی‌مدت رشد می‌کنند، در پورتفوی خود از موقعیت سهم‌هایی استفاده کنند که رشد سریع و تهاجمی دارند، مثلاً اوراق قرضه با بازده بالا یا فرصت‌های سرمایه‌گذاری در املاک، سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی و … . در رویکردی کلی، یک سرمایه‌گذار باید قرارگرفتن در معرض سهام یا طبقاتی از دارایی را که تحمل نوسانات آنها را ندارد، به حداقل برساند.

نکته‌ی دوم تأثیر افق زمانی (Time Horizon) بر چینش پورتفولیو و تخصیص سرمایه است. مشابه موضوع تحمل ریسک، سرمایه‌گذاران باید در هنگام چینش یک سبد سرمایه‌گذاری، مدت‌زمان سرمایه‌گذاری را نیز در نظر داشته باشند و با نزدیک شدن به تاریخ هدف، به سمت تخصیص دارایی به موارد محافظه‌کارانه و دارایی‌ها یا سهم‌های سریع نقدشونده حرکت کنند تا از سود پرتفوی تا آن نقطه، محافظت کنند.

برای مثال، سرمایه‌گذاری را در نظر بگیرید که در حال پس‌انداز برای دوران بازنشستگی است و قصد دارد تا پنج سال دیگر بازار کار را ترک کند. حتی اگر این سرمایه‌گذار از تحمل ریسک بالایی برای سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق بهادار پرریسک‌تر برخوردار باشد، لازم است بخش بزرگ‌تر پرتفوی خود را در دارایی‌های محافظه‌کارانه‌تر مانند اوراق قرضه و گواهی‌های سپرده نقدی (مشابه پول نقد) سرمایه‌گذاری کند تا به محافظت از آنچه در طول عمر کاری خود پس‌انداز نموده کمک کند. برعکس، فردی که تازه‌وارد بازار کار شده ممکن است بخواهد کل سبد سرمایه‌ی خود را در سهام سرمایه‌گذاری کند، زیرا چندین دهه برای سرمایه‌گذاری فرصت دارد و می‌تواند نوسانات کوتاه‌مدت بازار را برای کسب سود در بلندمدت تحمل نماید.